به طور کلی ورزش در تمام زندگی از اهمیتی زیادی برخوردار است و موجب می شود افراد مکان مناسبی برای گذراندن اوقات فراغت خود داشته و در تامین سلامت جسمی و روحی آنان تاثیر بسیار زیادی دارد. بسیاری از آثار نامطلوب محیط اجتماعی و اقتصادی، وضع خانوادگی، وراثت و نظایر آن با استفاده از ورزش می تواند کاهش و یا حتی به طور کلی از میان برود. در تعریف منشور اروپا در سال 1992 میلادی ورزش به معنی هر شکلی از فعالیت بدنی است که از طریق مشارکت اتفاقی یا سازماندهی شده به بهبود سلامت بدنی و روحی کمک می کند و ورزش شکل دهنده روابط اجتماعی یا دلیل کسب نتایج در تمامی سطوح رقابتی می- شود(بدری آذرین،1385).
فعالیت های ورزشی تاثیر روز افزونی بر فعالیت های گوناگون انسان از جمله فعالیت های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارند، این تاثیر را می توان در قلمرو آموزش و بهداشت نیز به خوبی احساس کرد. ورزش حتی تا عمق نهادهای اجتماعی گوناگون اعم از خانواده، مدرسه، شهرداری و خدمات مربوطه، مؤسسات و بخش های خصوصی رسوخ کرده و با نفوذ در قلب رسانه های بزرگ و همگانی یکی از بزرگترین پدیده های اجتماعی قرن بیستم است (گاستن مارگوته و رن لارن 2000).
اجرای طرح های استراتژیک یکی از ضرورت های هر تشکیلات می باشد و تشکیلات تربیت بدنی و ورزش از این قاعده مستثنی نیست و نیازمند یک استراتژی جامع برای رشد و توسعه تشکیلاتی می باشد (رمضانی،1383).
با توجه به ارزش و جایگاه ورزش در جمهوری اسلامی ایران و بخصوص ورزش قهرمانی (که متاسفانه، نسبت به ورزش قهرمانی در جهان، پیشرفت شایانی نداشته) نیاز به تحقیق، مطالعه و همچنین تدوین برنامه های مدرن و به روز احساس می شود، که این امر مسئولیت کارشناسان این رشته را سنگین تر و حضور تخصصی تر آنها را طلب می کند. عرصۀ رقابت های جهانی بسیار تنگ است، زیرا دوران روی آوردن به رویکرد های سنتی، موردی، مقطعی و تصادفی دیری سپری شده. به جای آن رویکرد های علمی، فنون و تجارب متراکم و سازمان یافته، برنامه ریزی فرا گیر و رویکرد سیستمی می توان به بهره گیری بهینه و کارا از فرصت ها پرداخت و از تهدیدات رقبا و محیط مصون ماند.
ورزش در قرن بیست و یکم با تقاضا ها و محدودیت های بی شماری مواجه است، انتظار برای داشتن جامعه ای سالم و فعالیت های ایمن عمومیت بیشتری یافته. امروزه در صحنه رقابت های حرفه ای، فوتبال از ورزش های متداول و جذاب به ویژه در مدارس و دانشگاه هاست که از درجه پذیرش خاصی برخوردار است و فراگیری این ورزش آسان بوده به طوری که می توان از آن به عنوان یک ابزار تفریحی سالم بهره گرفت(ابراهیم خسرو،1385).
با وجود پتانسیل های بالای ورزشی در جمهوری اسلامی ایران که از جمله مهمترین آنها: داشتن جوانان مستعد و توانمند می باشد که
متأسفانه ورزش قهرمانی جایگاه اصلی و شایسته خود را به دست نیاورده، لذا برای کسب این جایگاه، توان و تخصص مدیران ورزشی، امری ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد، که این خود، نشانگر ضرورت نقد و مقایسه نقاط قوت و ضعف ورزش کشور با دیگر کشور های جهان، بخصوص کشورهایی که در این زمینه صاحب نام بوده و از قدرت، تخصص و عملکرد بالایی برخوردار هستند، می باشد.
برنامه ریزی برای ورزش قهرمانی فوتبال باید در سطح کشور به طور یکسان، پایه ریزی و اجراء شده و تنها به پایتخت محدود نشود، بلکه استانهای غیربرخوردار را نیز شامل شود، تا ورزش کشور بتواند جایگاه خود را ترقی دهد. استان سیستان و بلوچستان از جمله استان های غیربرخوردار کشور می باشد که به جرات می توان گفت از نظر پتانسیل ورزش، در سطح بالایی بوده ولی از جهت طراحی، اجرای برنامه، تحقیق و مطالعه دچار کمبود می باشد.
سطح فوتبال استان از لحاظ طرفداران و پتانسیل های بالا هنوز نتوانسته جایگاه مورد نظر خود را در کشور پیدا کند. لذا برای رشد و توسعه همه جانبه این ورزش ضرورت ایجاد و تدوین استراتژی های مطلوب احساس می شود، بنابراین ضروری است که با تحقیق در زمینه وضع موجود فوتبال و مقایسه آن با وضع مطلوب، زمینه برنامه ریزی راهبردی را برای توسعه این رشته ورزشی ایجاد شود. امید است با بکار گیری دقیق استراتژی هایی که در پایان تحقیق ارائه خواهد شد توسط مسئولین ذیربط زمینه توسعه پایدار این رشته ورزشی در سطح استان فراهم آید.
1 – 2 ) بیان مسأله
اکثر مردم بر این امر واقف اند که ورزش، بخش مهمی از نحوه زندگی انسان است، ورزش شامل فعالیتهای هر کس با یک منظور و در محیطی متفاوت با محیط روزانه، برای مسابقه، لذت بردن برای کسب برتری، پیشرفت مهارت یا ترکیبی از این ها ست. تربیت بدنی و علوم ورزشی یکی از شاخه های علوم انسانی است، که از جهات مختلف با علوم پایه و علوم تندرستی پیوند یافته، حالا اثر و نقش آن در رابطه با توانبخشی و بهسازی جسمی و روانی افراد جامعه غیر قابل انکار است و در نظام جمهوری اسلامی ایران از جایگاه و منزلت ویژه ای بر خوردار می باشد، مدیریت ورزشی که یکی از شاخه های حوزه دانش تربیت بدنی است، تمام جنبه های مدیریتی در برنامه های مختلف ورزشی را در بر می گیرد، ظهور این قلمرو تخصصی در گسترش مبانی علمی رشته و توسعه و ارتقاء فعالیت های ورزش مؤثر است(شرکت راد سامانه،1384).
در ایران ورزش از اهمیت خاصی بر خوردار است، بویژه ورزش قهرمانی که دارای اهمیت بیشتری نسبت به ورزش همگانی دارد. بطور کلی موفقیت بین المللی برای ورزشکاران یک کشور، باعث تقویت وجهه و اعتبار آن کشور در سطح جهان است(هیل ویلیام 1997).
فری و استونر (1995) [2] و فرید دیوید (1998) [3] برنامه ریزی راهبردی را ابزار مدیریتی توانمندی تعریف می کنند که برای کمک به سازمان ها طراحی شده تا آنها به صورت رقابتی خود را با تغییرات پیش بینی شدۀ محیط تطبیق دهند.
به ورزش قهرمانی فوتبال اهمیت بیشتری نسبت به دیگر رشته ها داده می شود که به علت جذابیت و پر طرفدار بودن این رشته نسبت به سایر رشته های ورزشی است(محمدی،1384)، ورزش قهرمانی فوتبال جمهوری اسلامی ایران نسبت به کشورهای برزیل، ایتالیا، روسیه، آلمان، آرژانتین، اسپانیا و دیگر کشورهای صاحب قدرت که از این لحاظ در سطح بالایی قرار دارند، جایگاه ارزشمندی ندارد، که این امر نیز در استان سیستان و بلوچستان نسبت به کل کشور نیز مصداق دارد(62و63)، در چند دهه گذشته رقابت بین کشورها برای بالابردن مدالها در رقابتهای بین اللملی شدت بالایی به خود گرفته و این امر منجر شده که دولتها و سازمان های ورزشی در سرتا سر جهان میزان بودجه اختصاصی مربوط به ورزش قهرمانی مخصوصاً رشته فوتبال را افزایش دهند و به منظور موفقیت بین المللی سیستمهای ورزش قهرمانی کشورها شدیداً متجانس و همگن شده اند و همه آنها تقریباً از سیستم واحدی پیروی می کنند(گیلدفورد برو،2000). علی رغم افزایش رقابتها و تجانس سیستمهای ورزش قهرمانی فوتبال، استراتژی مطلوب برای موفقیت بین المللی، ریشه در پروژه های تحقیقاتی دارد و البته این امر در ورزش قهرمانی فوتبال استان سیستان و بلوچستان که نسبت به ورزش قهرمانی فوتبال کشور در سطح پایین تری قرار داشته و نیاز به تلاش و پیشرفت بیشتری دارد، نیز صادق است. هر امری که بخواهد پیش بسوی موفقیت رود، نیاز به برنامه ریزی، طراحی و تدوین استراتژی های خاص و نظام مندی دارد و از آنجایی که ورزش قهرمانی فوتبال استان سیستان و بلوچستان با داشتن پتانسیل های بالا در فوتبال جایگاه اصلی خود را در کشور هنوز بدست نیاورده، لذا نیاز به طراحی و تدوین استراتژی برای حل این معضل امری بسیار مهم است، و پرسش اصلی پژوهش حاضر، عبارتست از: (( چه استراتژی هایی باید طراحی و تدوین شود که ورزش قهرمانی فوتبال در استان سیستان و بلوچستان توسعه یابد؟ ))
1 – 3 ) اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
ارتقاء سطح کمی و کیفی سازمان ها و توسعه بهسازی آنها در سطح خرد و کلان از موضوعات مهم برنامه ریزان توسعه پایدار می باشد. نهاد های ورزشی در کشور بایستی توسط مدیران برنامه ریزی شوند تا زمینه توسعه پایدار آنها همواره ایجاد شود و کلیه نهادهای ورزشی در مقام رقابت با سایر نهادها، بایستی بستر حیات و بقاء خود را همواره برنامه ریزی کنند(الوانی،1376).
فوتبال جمهوری اسلامی ایران در سطوح استانی از این قاعده مستثنی نیست، لذا برای توسعه پایدار فوتبال کشور بایستی سراغ برنامه ریزی خرد در سطوح استانی رفت.
رونق فوتبال در استان سیستان و بلوچستان گوشه ای از پیشرفت این رشته در کشور می باشد، حلقه های مسیر ترقی این ورزش در این استان به صورت گسسته و ناقص می باشد، بطوریکه بحث استعدادیابی و مراکز و نهادهای حمایت کننده، مسیر ترقی ورزشکاران این رشته از سطوح آماتور تا سطوح بالای مهارتی در برخی موارد مبهم می باشد. وضعیت منابع انسانی درگیر در فوتبال از مربی، داور، پرسنل و غیره کاملأ مشخص نمی باشد و ابعاد فوتبال تفریحی، قهرمانی، آموزشی و حرفه ای به لحاظ برنامه ریزی و سیاستگذاری و مراکز حمایت کننده آنها به وضوح روشن نمی باشد.
بحث حمایت کنندگان مالی، امکانات و تجهیزات آن به صورت کمی مشخص نمی باشد و همچنین نحوه سیاست گذاری متمرکز یا غیر متمرکز آن بنا به استعداد بومی و محلی نا معلوم است.
بررسی استاندارد ها و نحوه ارزیابی از عملکرد، با تکیه بر شاخص ها به درستی تعیین نشده، حال با توجه به جایگاه فوتبال استان، پژوهش در زمینه شناخت وضع موجود و مقایسه آن با وضع مطلوب و بررسی ملاک ها و معیار های بحرانی در زمینه ترقی بسیار حائز اهمیت است، بنابراین با پژوهش حاضر اطلاعات آماری دقیق و گسترده ای از وضع موجود به دست خواهد آمد و بالطبع مسیر توسعه پایدار فوتبال استان را مشخص خواهد نمود و شاخص های ارزیابی مقطعی و مستمر از روند رشد فوتبال به دست خواهد آمد و استاندارد های ورزش فوتبال استان و همچنین ماموریت نهاد های حمایت کننده استانی معلوم خواهد شد.
این پژوهش با تکیه بر مطالعات علمی میتواند یک نمای جامع از وضع کنونی فوتبال استان در نزد سیاست گذاران و برنامه ریزان ورزشی به وجود آورد و با ارائه راهبرد های عملیاتی و اجرای دقیق و صحیح آن از سوی مسئولین بتوان گام های اساسی در مسیر توسعه پایدار این ورزش برداشت، همچنین پیش بینی میشود، نتایج این تحقیق الگویی مناسب برای پیشرفت و توسعه ورزش قهرمانی فوتبال سایر استان های غیربرخوردار باشد.
1 – 4 ) اهداف مشخص تحقیق
1 – 4 – 1 ) هدف کلی
1 ـ طراحی و تدوین استراتژی توسعه ورزش قهرمانی فوتبال در استان سیستان و بلوچستان
1 – 4 – 2 ) اهداف ویژه
1 ـ تدوین وضعیت مطلوب استان سیستان و بلوچستان در زمینه ورزش قهرمانی فوتبال
2- تدوین چشم انداز مطلوب توسعه ورزش قهرمانی فوتبال در استان سیستان و بلوچستان
3 ـ تدوین ماموریت مطلوب توسعه ورزش قهرمانی فوتبال در استان سیستان و بلوچستان
4 ـ تدوین اهداف بلند مدت توسعه ورزش قهرمانی فوتبال در استان سیستان و بلوچستان
5 ـ تدوین نقاط ضعف و قوت، فرصت ها و تهدیدها در توسعه ورزش قهرمانی فوتبال در استان سیستان و بلوچستان
1 – 5 ) سوالأت تحقیق
1 – 5 – 1 ) سوال های اصلی
1 – وضیعت استان سیستان و بلوچستان در زمینه ورزش قهرمانی فوتبال چگونه است؟
2 ـ راهبردهای مطلوب توسعه در ورزش قهرمانی فوتبال استان سیستان و بلوچستان چیست؟
1 – 5 – 2 ) سوال های فرعی
1 ـ چشم انداز مطلوب برای توسعه ورزش قهرمانی فوتبال در استان سیستان و بلوچستان چیست ؟
2 ـ ماموریت مطلوب برای توسعه ورزش قهرمانی فوتبال در استان سیستان و بلوچستان چیست ؟
3 ـ اهداف بلند مدت برای توسعه ورزش قهرمانی فوتبال در استان سیستان و بلوچستان چیست ؟
4 ـ نقاط ضعف و قوت، فرصت و تهدیدها در توسعه ورزش قهرمانی فوتبال در استان سیستان و بلوچستان چیست ؟
5 ـ استراتژی ورزش قهرمانی فوتبال در استان سیستان و بلوچستان چیست ؟
Gaston Marcotte and Rene Laronche
.Fry and Stoner
.Fry daivid
. Guildford borough council
