در عصر حاضر ورزش بعنوان ابزاری چند بعدی در حوزه های مختلف تاثیرات گسترده ای به جا گذاشته است. امروزه ورزش در سلامت افراد، گذراندن اوقات فراغت سالم و با نشاط و لذت بخش، آموزش و پرورش بویژه در نسل نوجوان، ایجاد روابط اجتماعی سالم، پیشگیری از ابتلا به بیماری ها، پیشگیری از مفاسد اجتماعی و انحرافات اخلاقی نقش خود را متجلی ساخته است  (بهلکه، 1387).

با توجه به اهمیت نقش ورزش، بخش خدمات به علت ویژگی­های آن یعنی: ناملموس بودن، فناپذیر بودن، تعامل زیاد با مشتری، همزمانی تولید و مصرف و ناهمگون بودن در سال­های اخیر از رشد چشمگیری برخوردار بوده است  (هات و توماس[1]، 2001).  این ویژگی­ها به همراه افزایش بخش خدمات، باعث افزایش نیاز به کیفیت بهتر خدمات برای سازمان­هایی شده است که به دنبال بهبود عملکرد مالی و جذب مشتریان در محیط بسیار رقابتی می­باشند  (وانگ و هوی[2]، 2003). بر همین اساس خدمات نقش مهمی را در برنامه­های بازاریابی بسیاری از شرکت­های تجاری ایفا می­کند و برتری خدمت، بخشی از بسته ارزش مورد تقاضای مشتریان است. از این رو در بازارهای رقابتی و آزاد، راهبردهایی از قبیل ارائه  خدمات  با کیفیت،  بیشترین توجه را به سوی خود جلب کرده است. از طرفی، به نظر برخی از صاحب نظران، مشتری محوری معادل و هم معنی مدیریت خوب و موثر تلقی می شود. مشتری عامل کلیدی و محوری در تقویت، سود آوری و بقاء

 سازمان قلمداد شده و جهت­گیری کلیه اهداف، استراتژی­ها و منابع حول محور جذب و نگه­داری مشتری می­باشد  (کاتلر[3]، 1382). از طرفی، درک نیازها و خواسته های هر مشتری، مهم ترین مرحله جذب مشتری است. بنابراین هر سازمانی که بتواند نیازها و خواسته های مشتری را به طور موثرتر تشخیص دهد، می تواند هم در بحث درآمد زایی و هم در رقابت بازار موفق تر باشد  (حسن زاده، 1384).

با توجه به اهمیت میادین ورزشی در این زمینه، شناسایی عوامل مهم و موثر در جذب افراد و تداوم شرکت آنان در فعالیتهای بدنی موجب می شود تا مسئولین مکانهایی را فراهم ساخته و خدماتی را ارائه کرده که افراد بتوانند ساعاتی را به دور از مسائل اجتماعی و خانوادگی و با علاقه و تمایل به ورزش و فعالیتهای بدنی بپردازند. همچنین اهمیت نقش بازاریابی در جذب مشتریان و تحقیق در زمینه بازاریابی اماکن ورزشی، به مدیران و برنامه ریزان فرصت برنامه ریزی های بهتر برای فعالیتهای ورزشی افراد جامعه را خواهد کرد و به سرمایه گزاران در بخش خصوصی کمک می کند تا با اطمینان خاطر از سودآوری مناسب در این راه سرمایه گزاری کنند  (رمضانی، 1387). بطوریکه یکی از اهداف مدیریت، افزایش منابع است که از طریق بازاریابی می توان به این مهم دست یافت.

با توجه به این موضوع که نخستین و مهمترین اصل بازاریابی، توجه به خواسته مشتری است، سازمانها بدون توجه به خواسته مشتری نمی توانند به حیات خود ادامه دهند. توجه به خواسته و ترجیحات مشتری، موجب رضایت و وفاداری او می گردد و در نتیجه، افزایش شهرت و اعتبار شرکت و همچنین افزایش سودآوری آتی شرکت را بدنبال دارد. لذا آگاه بودن از ترجیحات مشتریان بالقوه می تواند دارای اهمیت بسیار باشد. اگر ترجیحات مردم را شناسایی شود، می توان رفتار آنها را پیش بینی کرده و بر رفتار آنها تا حدی کنترل داشت. ترجیح مشتری ناشی از نگرشی است که به یک محصول یا نام تجاری خاص دارد  (رنجبریان، 1385).

در همین راستا باشگاه­های ورزشی با تعیین استراتژی های جذب و حفظ مشتری می­توانند منافع خود را افزایش دهند و خود را از سایر باشگاه­ها متمایز کنند. بازاریابان برای افزایش مشارکت مردم باید از عواملی که باعث جلب توجه مردم به شرکت در رویدادهای ورزشی می­شوند اطلاع داشته باشند. این موضوع به بازاریابان امکان تقسیم کارآمد بازار و اهداف را می­دهد. همچنین می­تواند به عنوان وسیله­ای برای کمک به مدیران برای شناسایی خدمات مورد نیاز مشتریان، طراحی و بازاریابی رویدادها، بهبود موقعیت شغلی، و ابداع روش­هایی برای بهبود تکرار حضور و افزایش درآمدها مد نظر قرار گیرد  (ساعت چیان، 1390).

بیان مسأله

امروزه بازاریابی ورزشی همگام با صنعتی شدن ورزش خود به یک صنعت جهانی درآمد ساز تبدیل شده است که نتیجه اش کسب سرمایه و درآمدزایی برای سازمانهای ورزشی است که همسو با آن فرایندهایی مانند توجه به خواسته­ها و ترجیحات مشتری، ارائه خدمات کیفی و رضایت و وفاداری مشتریان اهمیت فراوانی پیدا کرده است  (حسن زاده، 1384). بازاریابی محصولات و خدمات عامل ماندگاری و بالندگی موسسات و شرکت­ها است، بدین جهت این امر از اهمیتی ویژه برخوردار بوده و در چرخه تولید تا مصرف نکته ای کلیدی تلقی می­گردد. در این بین مهم­ترین ابزار بازارداری برای بازاریابان ارتباط دائم با افراد، ارائه خدمات مناسب و آگاهی از حرکات رقباست  (سی یو لیم، 2006). برای تکرار خریدهای یک مشتری ورزشی، بازاریابان می­توانند از دو استراتژی استفاده کنند: در استراتژی اول بازاریابان ورزشی، متغیرهای آمیخته بازاریابی را برای افزایش جذب و رضایت مشتری با دقت و تدبیر بیشتری طراحی نمایند و در استراتژی دوم، آنها با کاهش هزینه­های ورزشی، قیمت را برای مشتریان ورزشی کاهش دهند  (آل حسینی، 1382). از این رو لازم است سازمان­ها و بالاخص سازمان­های ورزشی مانند باشگاه­های پر طرفدار آمادگی جسمانی و ایروبیک، عواملی که منجر به تصمیم گیری مشتریان در انتخاب باشگاه می شود و می­تواند در نحوه­ی رفتار مشتریان تأثیرگذار باشد، بیش از پیش جدی گرفته و برای آن ارزش بیشتری قائل شوند. اما با توجه به آنچه اشاره شد، بازاریابی تطبیق بین منابع و نیازهای مشتری جهت دستیابی به بهترین حالت سودآوری است. هدف اصلی هر سازمان، ورای فروش محصول خود، ایجاد نوعی رابطه و پیوند پایدار بین محصول و گروه خاصی از مشتریان است که عصاره آن، نوعی تعهد و وفاداری مشتری نسبت به محصول سازمان خواهد بود. ایجاد چنین تعهدی، طی فرآیندی صورت می گیرد که شامل آشنا شدن مشتری با محصول، شناخت پیدا کردن نسبت به آن و سپس انتخاب محصول است.

بنابراین با استفاده از عوامل آمیخته بازاریابی می توان در مشتریان ترجیح ایجاد کرد و وفاداری آنان را بدست آورد. مجموعه ابزاری که سازمان با استفاده از آن سعی در تحقق اهداف خود در بازار هدف دارد «آمیخته بازاریابی» آن سازمان نامیده می شود. آمیخته بازاریابی مورد تایید، شامل چهار عامل محصول  (خدمت)، قیمت، مکان و ترویج، است  (معماری، 1386).

.

در مفهوم بازاریابی اعتقاد بر این است که نیل به اهداف سازمانی بستگی تام به تعریف و تعیین نیازها و خواسته های بازارهای هدف و تأمین رضایت مشتری به نحوی مطلوب‌تر و مؤثرتر از رقبا دارد. در دنیای رقابت­های فزاینده امروز، شرکتهایی موفق خواهند بود که رضایت مشتریان خود را به طریقی مطلوب تر تأمین کنند. شرکتهایی که صرفا به دنبال فروش کوتاه مدت نبوده و کسب رضایت بلندمدت مشتری را از طریق ارائه کالاها و خدمات همراه با ارزش برتر و متمایز وجهه همت خود قرار دهند  (نایب زاده، 1384).

در ورای هرعمل خرید ورزشی یک فرآیند مهم تصمیم­گیری نهفته است که لازم است مورد بررسی قرار  گیرد.

فرآیندی که خریدار ورزشی طی می­کند تا تصمیم بگیرد که چه نوع کالا و خدمت و یا ایده ورزشی را خریداری نماید، فرآیند تصمیم­گیری خرید ورزشی می­نامند.

[1].  Hutt & Thomas

2. Wang & Hui

[3].  Kotler