عوامل تعین کننده اختلافات فردی و گروهی در دستیابی به موقعیت اجتماعی ، وضعیت مادی ، ثروت ، و دیگر جنبه های سعادت و سلامت مردم در دوران بزرگسالی توسط روانشناسان ، جامعه شناسان ، جغرافی دانان انسانی ، متخصصان بیماریهای واگیردار و متخصصان در طب اجتماعی مطالعه می شود . این گستره مقررات نشانگر اهمیت موضوع و همچنین تنوع عوامل تعیین کننده و رهیافتهای تحقیق است که می تواند در دستیابی به موقعیت اجتماعی انسان و تحرک اجتماعی بکار گرفته شود . موقعیت اجتماعی بزرگسالی به خودی خود بعنوان یک شاخص دستیابی به محیط و موضوعات مادی و همچنین بعنوان یک عامل پیشگویی وضعیت سلامتی افرادی مهم است که در طبقات اجتماعی ضعیف تر از بیماری و مرگ ومسیر بالاتری برخوردارند (Davey smith ,hart , watt , hole , & hawthorne , 1998 ; Drever, whitehead, & Roden, 1996) درک اثرات بر روی موقعیت اجتماعی بزرگسالی دشوار است . یک ارتباط مشترک در بین متغیرهای مستقلی که لزوما در بازه امور بزرگسالی سهیم هستند وجود دارد ، اما تاثیرات آنها به دشواری گره از این کار می گشاید . توانایی ذهنی ، طبقه اجتماعی والدین ، و آموزش همگی بطور بارزی با اختلافات فردی در وضعیت اجتماعی آینده افراد در ارتباط اند . (B lau   & Duncan , 1967 ; Breen &

 Goldthorpe, 2001 ; Heath, & Ridge, 1980;Jencks, 1979; Sewwll & Hauser, 1975)

نمرات تست توانایی ذهنی هم معیارهای پیشگویی بسیار معتبری برای عملکرد آموزشی و شغلی در آینده افرادهستند . ( N eisser et al., 1996; Schmidt & Hunter, 1998) با استفاده از داده های غیر معمول مطلع سازی یک مجموعه جغرافیایی جدید ، این گزارش سهم ضریب هوشی IQ))  دوران بچگی ، عوامل اجتماعی دوران بچگی و سهم آموزش در تحرک اجتماعی و اختلافات فردی در ضریب هوشی در یک توالی علی و معلولی را مورد بررسی قرار می دهد که بین موقعیت اجتماعی پدر و فرزند وجود دارد .
(101) مطالعات پیشین پیرامون عوامل تعیین کننده حصول موقعیت اجتماعی :
یک ارتباط مطلع کننده و پیش از موقع در این زمینه ، تجزیه و تحلیل هفت تحقیق انجام شده توسط ” جنکس” و همکارانش است ( Jencks,1979 ) از این تحقیقات ، شش تا از ایالات متحده و یکی از سوئد است . در بخش بزرگی از این تحقیقات ، به موضوعات مورد بررسی در نمونه هایی که از نظر اندازه از 198 تا 1970 انجام شد . اطلاعات نهایی با استثنائات کم چنانکه انتظار می رفت بدست آمده هنگامی که افراد مورد بررسی در سنین 20 سالگی یا اوایل 30 سالگی بودند . نمرات تستهای توانایی دوران نوجوانی ، بطور چشمگیری نتایج آموزشی را پیش بینی کرد ( تباهای استاندارد شده از 403% تا 576% ) و کاهش و تنزل در این ارتباط دو گونه ای بین 12% تا بیش از 40% بعد از کنترل متغیرهای پیش زمینه ای چند گانه از قبیل آموزش والدین ، شغل و درآمد بود ، نمرات تست توانایی نوجوانان همچنین پیشگویی کننده خوبی برای وضعیت شغلی بود (تباهای استاندار شده از 350% تا 474% ) . تنزل در این نمرات بین 12% و تقریبا 25% بعد از کنترل متغیرهای پیش زمینه والدین بود . میزان کاهش زیادی در اندازه هکاری بین وضعیت شغلی و توانایی نوجوانان مشاهده گردید ، هنگامی که آموزش افراد مورد بررسی کنترل شد که میزان کاهش آن در میزان اندازه تاثیر بین 59% تا 91% شد . اما توانایی نوجوانان اغلب یک پیشگویی کننده مهم برای وضعیت شغلی و درآمد بعد از کنترل میزان آموزش تلقی می شود . بعلاوه کنترل اولین شغل ، میزان تاثیر را تنها کمی از 1% به 3% کاهش داد . این تحقیقات بطور قابل توجهی تمایل به نشان دادن این موضوع دارند که تعامل بین توانایی ذهنی نوجوانان و در آمد زمانیکه افراد مورد بررسی بزرگتر می شوند قوی تر می شود . اما اغلب این مطالعات نسبتا تا اوایل زمانی که افراد سرکار بودند خاتمه یافت و بررسی این یافته ها به علاوه اطلاعات شغلی در زندگی آتی مفید واقع خواهد شد .
سه تحقیق بزرگ و بلند مدت در ایالات متحده و بریتانیا بطور ویژه ای به مطالعه کنونی مربوط می شود و اخیرا عوامل تعیین کننده موقعیت اجتماعی بزرگسالان را بررسی کرده است .
در تحقیق ” بل کرو ” که توسط هرن استینن و مورای در سال 1994 انجام شد اطلاعات بدست آمده از تحقیق بلند مدت ملی جوانان سال 1979 در ایالات متحده استفاده گردید. در طول این تحقیق هزاران نفر از مردم سفید پوست ایالات متحده در سنین بین 14 تا 22 سالگی در آزمایش تعییت صالحیت نیروهای مسلح (AFQT) بررسی شدند . آنها تا 10 سال بعد مورد بررسی قرار گرفتند . تعامل و رابطه بسیار زیادی بین نمرات تست AFQT و بعد ها فقر ، مدرسه رفتن ، آموزش ، ازدواج ، وابستگی رفاهی ، سلامتی بچه ها و جنایت وجود داشت . میزان این تاثیرات اغلب متوسط بود اما آنها لزوما بعد از کنترل طیقه اجتماعی والدین کاهش نیافتند . تجزیه دوباره تعداد خواعهران و برادران در یک مجموعه مشابه داده ای ، به منظور کنترل پیش زمینه خانوادگی در رابطه بین AFQT و عواقب و بازده زندگی این موضوع را اثبات کرد که نمرات AFQT بطور قابل توجهی موفقیت اجتماعی و اقتصادی را پیش گویی می کنند .   (Korenman & Winship, 2000)   ” کورن من ” و ” وین شیپ” تاکید کردند که سهم مهم و مستقلی ار آموزش و پیش زمینه خانوادگی در این بازده زندگی نقش دارد . بعلاوه آنها توصیه کردند که تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم ( در طول آموزش ) توانایی ذهنی بر بازده زندگی باید بررسی شود .
بررسی های گروه مورد بررسی که در سال 1946 متولد شدند یک تجزیه راهبردی عوامل تعیین کننده وضعیت شغلی در سن 46 سالگی را فراهم آورد .( Richards & Sacker, 2003) سه اثر مورد توجه قرار گرفت : شغل پدر ، علم و شناخت در 8 ساله ها و آموزش و پرورش تا سن 26 سالگی ، هر کدام از این اثرات تاثیر مستقیمی بر موقعیت شغلی در 43 سالگی داشتند . تاثیر شغل پدر از طریق علم و شناخت در هشت ساله ها و آموزش ، نسبتا غیر مستقیم بود . تاثیر علم در هشت سالگی از طریق آموزش هم نسبتا غیر مستقیم بود .
از دیگر عوامل مرتبط با موقعیت اجتماعی ، موضوع تحرک اجتماعی بین نسلهاست . تحقیق پیشین این موضوع را بررسی کرده است که آیا بریتانیا یک جامعه شایسته سالار دارد یا نه ، یعنی جامعه ای که در آن موقعیت اجتماعی از طریق شایستگی بدست می آید . در این مقوله شایستگی گاهی بعنوان ضریب هوشی بعلاوه سعی و تلاش تعریف می شود .(Breen & Goldthorpe, 2001; Saunders, 2002;Young,1958) بررسی های مطالعه پیشرفت ملی بچه های بریتانیا NCDS)) تا حدی منجر به تایید این مطلب شد که تحرک اجتماعی در بریتانیا تا حد زیادی بر مبنای زمینه های شایسته سالاری اتفاق می افتد .
Saunders,1997,2002)) تا حدی هم منجر به رد این موضوع شد . ( Breen & Goldthorpe,1999,2002) تحقیق NCDS اطلاعات تولد تمام بچه هایی را که در یک هفته در ماه مارس سال 1958 در بریتانیای کبیر متولد شده اند را جمع آوری کرد . آنها در سنین 7 ، 11 ، 16 ، 23 و 33 سالگی مورد بررسی قرار گرفتند . در سن 11 سالگی از آنها تست توانایی عمومی گرفته شد . (1999,2002) آقایان ” برین ” و ” گلدتروپ ” به این مسئله پی بردند که هنوز تاثیرات ضروری طبقه خانوادگی وجود دارد که طیقه اجتماعی در سن 33 سالگی بعد از کنترل نمرات تست توانایی عمومی و آموزشهای آکادمیک را پیشگویی می کنند . آموزش و پرورش تمایل به این موضوع دارد که تاثیری عمیق بر کاهش اثرات طبقه خانوادگی داشته باشد . آنها این فرضیه را در نظر گرفتند که تاثیرات توانایی ذهنی بر موقعیت اجتماعی لزوما می تواند از طریق آموزش اعمال شود . Breen & Goldthorpe, 1999,2001))
بررسی آموزش ، توانایی و سعی و تلاش در تحقیق NCDS هنوز تاثیرات طبقه اجتماعی خانواده را حذف نکرده است . به گفته محققان فوق الذکر ” بچه هایی از خانواده های دارای طبقات اجتماعی محروم باید شایستگی بیشتری نسبت به بچه هایی که دارای خانواده هایی با طبقات اجتماعی بالاتر هستند از خود نشان دهند تا موقعیت اجتماعی مشابهی بدست آورند . Breen & Goldthorpe, 1999, p. 21)) با استفاده از داده های مشابه ” سانلزر ” در سال 2002 به این موضوع پی بردکه طبقه خانوادگی در حدود یک چهارم خانواده های توضیح داده شده در سن 33 سالگی را شامل می شود که توانایی ، انگیزه و واجد شرایط بودن بیش از 60% می باشد . او نتیجه گیری کرد که کشور بریتانیا تا حد زیادی بر پایه شایسته سالاری اداره می شود و اینکه انحراف اصولی از این موضوع به خاطر فقدان بچه با پیش زمینه طبقه متوسط اجتماعی است که کلاس اجتماعی خود را همانطوری که بر طبق سطح توانایی آنها پیشگویی شده است ، قبول ندارند .