:

در دهه های اخیر جرأت ورزی توجه بسیاری از روان شناسان و پژوهشگران بالینی را به خود جلب کرده است. اهمیت جرأت ورزی در ارتباط های میان فردی، نقش مؤثر آن در فعالیتهای اجتماعی و فراوانی رفتارهای غیر جرأت ورزانه در جمعیتهای بالینی سبب شده است که در این زمینه پژوهشهای زیادی صورت گیرد و برنامه هایی تحت عنوان جرأت ورزی، طرح ریزی شود(بارتل، وتیلاک و فرانکس،1974، مارشال، کلتنر و مارشال،1981؛ ای ملکمپ، و اندرهات و دوریز،1983؛ استاک، دی ویل، وپنل،1983؛ دوبیاومک ماری،1985؛ بی سی نین، مک مکاری،

چیزلت،1985؛ استیوارت،1986؛ و هروکافمن،1987؛ اینگرام و سالزبرگ،1990؛ کیپر،1992؛ وین هارت، کاری، کاری و وردشیاس،1998).انجام پژوهشهای عملی و بالینی در مورد مفهوم جرأت ورزی و ویژگیهای آن و همین طور آموزش و درمان رفتارهای غیرجرأت ورزانه، بیشتر به کارهایی مربوط است که به شرح مفصل جرأت ورزی پرداخت. وی در توصیف و تبیین این مفهوم به تضاد میان بارز ساختن هیجان خشم و بازداری از اضطراب، توجه خاصی نشان می داد. وی اولین دانشمندی بود که اصطلاح جرأت ورزی را به کاربرد و آموزش آن را مدنظر قرار داد(هریوت وپریچارد،2004) روانشناسان معتقد هستند افراد کم جرأت نمی توانند به صورت مناسب با اطرافیان خود تعامل داشته باشند. این افراد احساس گناه، بی اعتمادی و سلطه پذیری در روابط اجتماعی را تجربه می کنند و ترس، اضطراب و افسردگی از خود نشان می دهند(پاچمن وفوی،1978؛ لفرووست،1981؛ پالرمو و نیکلی،1990؛ وان گاندی،2002؛) همین طور میزان

 پذیرش خود و عزت نفس در این افراد پایین است(پرسل، برویک وبیگل1974؛ لورومور1980؛ دلوتی 1981؛ لفرووست،1981) این افراد ممکن است به جای رفتارهای منفعلانه، اقدام به پرخاشگری و رفتارهای آزارگرانه کنند(اسوارت، چانگ و فارور ،2001)در این بین رفتارهای جرأت ورزانه، رفتارهایی متعادل هستند و فرد جرأت ورز ضمن پافشاری برخواسته های منطقی و انجام رفتارهایی متعادل هستند و فرد جرأت ورز ضمن پافشاری برخواسته های منطقی و انجام رفتار مخالفتی در دفاع از خواسته ها، حقوق و سلیقه های دیگران را مورد توجه قرار می دهد و از اجحاف حقوق دیگران و تضییع آنها خودداری می کند. تونند(1991) معتقد است فرد جرأت ورز دارای اعتماد به نفس است، احساس، افکار و نگرش مثبت نسبت به خود و دیگران دارد و رفتارش با دیگران صریح و صادقانه است. برخی از پژوهشگران گزارش کرده اند که این افراد حتی در پیدا کردن شغل مناسب و انجام مطلوب آن موفق ترند.(بروکس، ناکرد و ریسلر،2001،لانس بری و همکاران،2003) پژوهش های متعددی به وجود رابطه بین جرأت ورزی، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی اشاره کرده اند. برای مثال لی_کور بین و دنیکو(1998)، چن، وانگ وچن(2001)و ساک وای ونگ وواتکینس(2001) همگی در پژوهشهای خود به این نتیجه رسیدند که بین سه متغیر یاد شده رابطه مثبتی وجود دارد. در این پژوهش به بررسی میزان جرأت ورزی، عزت نفس و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوم دبیرستان می پردازیم. بررسی تفاوتهای دو جنس در میزان جرأت ورزی، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی نیز مورد علاقه پژوهشگران بوده است. جالب اینکه برخی پژوهشهای انجام شده در خارج به وجود تفاوت معنادار در این متغیرها بین دو جنس اشاره کرده اند(پالرمو و نیکلی،1990، چرچ و کاتی بک،1992، جیمز،2001،مارکوت و همکاران،2002) اما در ایران پژوهشگران تفاوتی میان دختر و پسر در متغیرهای عزت نفس و پیشرفت تحصیلی مشاهده نکردند(معرفت،1377،وجدان پرست،1378، هرمزی نژادشهنی ییلاق و نجاریان،1379) و در مورد مقایسه جرأت ورزی دختران و پسران در ایران، تا زمان انجام این پژوهش تا آنجا که محقق بررسی کرده است، یافته ای وجود نداشت

بیان مسئله

فردی که با جرأت است می تواند ارتباط نزدیک با دیگران برقرار کند، خودش را از سوءاستفاده دیگران دور نگه دارد و دامنه وسیعی از نیازها و افکار مثبت و منفی را ابراز نماید، بی آنکه احساس گناه و اضطراب کند و یا به حقوق دیگران لطمه بزند. در آموزش جرأت ورزی به فردآموخته می شود که چگونه رفتار مبتنی بر جرأت و جسارت از خود نشان دهد. فرد با تلاش برای کشف و تعریف مشکل، پیگیری هدفهای موردنظر(همواره بارفتارتوأم باجرأت) تکرار نقش گذاری، واژگون سازی نقش و ارائه تدریجی و متوالی رفتارهای مطلوب، شیوه های مناسب مبتنی برجرأت را برای بیان خواسته های خود می آموزد رفتار جرأت ورزانه با خود پنداره مثبت، عزت نفس همگرایی و همبستگی دارد و رفتارهای غیرجرأت ورزانه بازدارنده و اجتنابی هستند و همبستگی مثبت و بالایی با ترسها، هراسها و اضطراب اجتماعی و انواع پرخاشگریهای درونی دارند.

جرأت ورزی برخی از نیازهای فرهنگی قومی و فراگیر را ارضاء می کند و دو هدف عمده دارد:

1- کاهش اضطراب اجتماعی و            2- کسب مهارتهای اجتماعی .

ضرورت واهمیت تحقیق

 باتوجه به اینکه دانش آموزان در برقراری ارتباط با دیگران در بعضی از مواقع مشکل دارند و همین مشکل باعث ضعف عملکرد دانش آموزان در تحصیل آنها می شود لذا به نظر می رسد که ازطریق آموزش جرأت ورزی بتوانم با اضطراب اجتماعی مقابله کنیم و به پرورش ابزار وجود و تقویت مهارتهای اجتماعی دانش آموزان همت گماشت. توفیق در عملکرد تحصیلی مستلزم برخورداری از اعتماد به نفس است. این ویژگیها به دانش آموزان فرصت می دهند تا در عرصه های گوناگون آموزشگاهی، مانند فعالیتهای گروهی، تعامل با دانش آموزان و انجام تکالیف، به طور فعال و سازنده عمل کنند و به طور کلی در حل مسائل کوشا باشند. هسته های مشاوره مدارس در بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان نقش مهمی برعهده دارند مشاوران می توانند نحوه جرأت ورزی سالم را به دانش آموزان آموزش دهند و از این طریق از بروز برخی از اختلالات رفتاری و مشکلات تحصیلی پیشگیری کنند.