افراد کمال گرا در سال های زندگی خود آموخته اند که فقط در صورتی دوست داشتنی ومورد قبول هستند که کارها را صد در صد کامل انجام دهند. بنابراین احساس خود ارزشمندی و عزت نفس آن ها بر اساس معیارهای بیرونی و قضاوت افراد دیگر پایه ریزی شده است. چنین نگرشی فرد را نسبت به نقطه نظرها و انتقادات دیگران آسیب پذیر و به شدت حساس می سازد به همین دلیل این افراد دائماً از بازنده بودن و اشتباه کردن می ترسند، نقایص خود را از همه پنهان می کنند ، تفکر همه یا هیچ دارند و بر روی بایدهای غیر ممکن به شدت تأکید می کنند . وقتی هدفی بالاتر از توان شما باشد، تلاش در جهت رسیدن به آن به شکست منتهی می شود و شکست های پی در پی منجر به اضطراب می شود. اضطراب امتحان به عنوان یك پدیده به مجموعه ای از پاسخ های ادراكی، فیزیولوژیكی و رفتاری اطلاق می شود كه با نگرانی درباره پیامدهای منفی یا شكست احتمالی از امتحان یا موقعیت های ارزیابی كننده مشابه همراه است (بیابانگرد،1381).

براساس برآورد پژوهشگران در پژوهش های مختلف، میزان شیوع اضطراب امتحان در دانش آموز ان از 10 تا 30 درصد گزارش شده است (مك رینولدز، موریس و كراچ ویل، 1983 ). این برآورد در ایران برای دانش آموزان دبیرستانی 2/17 درصد گزارش شده است (ابوالقاسمی و همکاران، 1381). پژوهش های اخیر دریافته اند كه تنظیم هیجانی اثربخش و كارآمد برای سلامت روانی بسیار حیاتی است و مشكل در تنظیم هیجان در ارتباط با دامنه ای از رفتارهای مسأله ساز و اختلالات روانی مثل سوء مصرف مواد، خودآزاری، افسردگی، اضطراب، اختلال شخصیت مرزی و اختلال استرس پس از سانحه می شود (روبرتون، دافرن و باكس ،2011). افسردگی، اضطراب و استرس می توانند به عنوان یك پاسخ ناموفق به چالش های زندگی دیده شوند. بنابراین شناخت و رشد راهبردهای مقابله ای كارآمد در دوران نوجوانی و جوانی اساس و بنیاد سازگاری های موفق در بزرگسالی می باشد (انگن ،2010).

در مجموع، نتایج پژوهش ها حاكی از اهمیت راهبردهای شناختی هیجان در مطالعات بالینی می باشد. . ذهن آگاهی توجه كردن قاطعانه نسبت به امور در زمان حاضر است كه ما تا به حال طور دیگری به آن ها توجه كرده ایم. افكار منفی و نگرانی درباره آنچه كه شما می خواهید فردا انجام دهید و شامل تمركز مكرر و مجدد ذهن در زمان حاضر است . هر فكر، احساس یا حس هایی كه وارد توجه شما می شود به همان گونه كه هست مورد تائید و پذیرش قرار می گیرد. این واكنش پیشگیرانه، برای افكاری است كه شما را غمگین یا مضطرب می كند و به شما كمك می كند تا به حالت تعادل بعد از هیجان های تجربه شده منفی بازگردید (بایرون، 2006).

بیان مسئله

هنگامی که به کاربرد روزافزون آزمون و امتحان و تأثیرات آنها بر زندگی دانش آموزان فکر می کنید، شگفت زده نمی شوید که موقعیت امتحان می تواند واکنش های اضطرابی را در بسیاری از دانشجویان و دانش آموزان ایجاد کند و گاهی آنان را طوری پریشان و مضطرب کند که نیاز به یاری جستن از متخصصان را ضروری می سازد  (اسپیلبرگر و وج به نقل از کاپا آپدین، 2009).

اضطراب امتحان[3] اصطلاح کلی است که به نوعی از اضطراب با هراس اجتماعی خاص اشاره دارد، که فرد را درباره توانایی هایش دچار تردید می کند و پیامد آن کاهش توان مقابله با موقعیتهایی مانند موقعیت امتحان است، موقعیت هایی که فرد را در معرض ارزشیابی قرار می دهند و مستلزم حل مشکل یا مسئله هستند. در واقع اضطراب امتحان نوعی اضطراب ارزشیابی است، به این معنی که با توجه به مرحله بروز آن، ارزیابی یا خود تهدید سازی از موقعیت آزمون است، اضطراب امتحان در شرایط شناختی نابهنجار (مانند ادراک های نگران کننده و افکار نامربوط به امتحان) در برابر استرس زاهای تحصیلی بروز می کند این پاسخ های نابهنجار به موقعیتهای بسیار فشارزا، به کاهش در عملکرد و کاهش حافظه فعال می انجامد( پارکس-استم،گلوتیزر و اوتین گن،2010، به نقل از حیدری، احتشام زاده، حلاجانی،1389 ).

بنابراین می توان چنین اظهار داشت که  فرد دچار اضطراب امتحان مواد درسی را می داند اما شدت اضطراب وی مانع از آن می شود که معلومات خود را هنگام امتحان نشان دهد. افراد دارای اضطراب امتحان بالا به فعالیت های نامربوط واداشته می شوند که این رفتارها به عملکرد آسیب می رساند(ابوالقاسمی،1378). تنظیم هیجان را می توان به صورت فرایندهایی تعریف کرد که از طریق آن، افراد می توانند بر اینکه چه هیجانی داشته باشند، چه وقت آنها را داشته باشند و چگونه آنها را تجربه و ابراز کنند، تاثیر بگذارند(گروس،1998؛ به نقل ازحیدری، احتشام زاده و حلاجانی،1389). در این رابطه تامپسون (1994، به نقل از حیدری، احتشام زاده و حلاجانی، 1389)، نیز معتقد است که تنظیم هیجان به منزله فرایندهای درونی و بیرونی است که مسئولیت کنترل، ارزیابی و تغییر واکنشهای عاطفی فرد را در مسیر تحقق یافتن اهداف او بر عهده دارند.

بررسی متون و مطالعات روان شناختی نشان می دهد که تنظیم هیجان، عامل مهمی در تعیین سلامتی و داشتن عملکرد موفق در تعاملات

 

 اجتماعی است . از طرفی علی رغم حجم وسیع متون تحقیقی در زمینه اضطراب امتحان، تحقییقات انگشت شماری به راهبردهای تنظیم هیجانی در زمان امتحان پرداخته اند. با این وجود توانایی فرد در کنترل هیجان هایش یکی از مهم ترین قابلیت هاست که باید آموخته شود. تنظیم هیجانی به عنوان فرایند آغاز، حفظ، تعدیل یا تغییر در بروز، شدت یا استمرار احساس درونی و هیجان مرتبط با فرایندهای اجتماعی-روانی، فیزیکی در به انجام رساندن اهداف فرد تعریف می شود (ویمز و پینا، 2010). اسکاتز، دیستیفانو، بنسون و داویس (2004)، در خصوص تحقیقات انجام گرفته در زمان برگزاری امتحان، اظهار داشتند که تنظیم هیجانی در حین آزمون می تواند در سه بعد مفهوم پردازی شود؛ فرایندهای تکلیف محور شامل گفتگو با خویشتن است که به دانشجویان و دانش آموزان کمک می کند تا به جای تمرکز بر هیجان ها در زمان برگزاری امتحان، توجه خود را صرف امتحان کنند.

از سویی دیگر، راهبردهای هیجان محور، تمرکز دانشجویان و دانش آموزان را از تکلیف به احساسات و تفکرات منحرف می سازد از جمله این راهبردها، گفتگو با خویشتن است که این نوع از گفتگوهای درونی غالباً اضطراب را در حین امتحان افزایش می دهند. ذهن آگاهی به عنوان یک احساس بدون قضاوت و متعادل از آگاهی تعریف شده است که به واضح دیدن و پذیرش هیجانات و پدیه های فیزیکی، همان طور که اتفاق می افتد، کمک می کند. آموزش ذهن آگاهی یکی از روش های درمانی مبتنی بر کاهش استرس و روان درمانی است که در آن بازنمایی ذهنی اشیاء موجود در زندگی که از کنترل بلافاصله انسان خارج است از طریق تنفس و فکر کردن به افراد آموزش داده می شود و در واقع این روش درمانی تلفیقی از تن آرامی و ذهن آگاهی است. ریان و دسی نشان دادند که ذهن آگاهی به افراد در تعدیل الگوهای رفتاری منفی و افکار اتوماتیک و تنظیم رفتارهای مثبت مرتبط با سلامتی کمک می کند. به عبارت دیگر، ذهن آگاهی از طریق ترکیب سرزندگی و واضح دیدن تجربیات می تواند تغییرات مثبتی را در شادکامی و بهزیستی ایجاد نماید. تحقیقات نشان داده اند که مراقبه ی ذهن آگاهی خلق را بهبود بخشیده و آموزش کوتاه مدت آن خستگی و اضطراب را کاهش می دهد. آموزش ذهن آگاهی بر افسردگی، اضطراب و سازگاری روان شناختی تأثیر دارد.  و درمان مبتنی بر ذهن آگاهی به بهبود نشانه های اضطراب و افسردگی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر می شود، بهبود کیفیت زندگی و کاهش افسردگی در دانشجویان را به دنبال دارد و از عود و بازگشت افسردگی و اضطراب پیشگیری می کند( اسکاتز، دیستیفانو، بنسون و داویس، 2004). تنظیم هیجان نیز از جمله متغییرهایی است که می تواند با سلامت روان مرتبط باشد. تنظیم هیجان به توانایی فهم هیجانات، تعدیل تجربه هیجانی و ابراز هیجانات اشاره دارد. بر طبق مدل تنظیم هیجان گروس، تنظیم هیجان شامل همه راهبردهای آگاهانه و غیر آگاهانه می شود که برای افزایش، حفظ و کاهش مؤلفه های هیجانی، رفتاری و شناختی یک پاسخ هیجانی به کار برده می شود. مداخله گروهی تنظیم هیجان تأثیر مثبتی بر کاهش آسیب رساندن به خود،عدم تنظیم هیجان و نشانه های ویژه اختلال شخصیت مرزی همانند کاهش نشانه های افسردگی، اضطراب و استرس دارد.

تعریف ماهیت کمال گرایی به عنوان یک ویژگی شخصیتی همواره امری دشوار بوده است. اگرچه هنوز اتفاق نظری در میان دانشمندان در رابطه با این ساختار روانی وجود ندارد، هولندر (1978، به نقل از غفارثمر و شیرازی زاده،1389)، کمال گرایی را توقع بی اندازه شخص از خود یا دیگران در رابطه با کیفیت عملکرد می داند. فلت و هوویت (2002) نیز کمال گرایی را نیاز شدید فرد برای انجام تمام کارها کاملاً بدون نقص تعریف می کنند. به بیان ساده، انسان های کمال گرا کسانی هستند که گرایش بسیار زیادی به ناتمام گذاشتن کارهای خود دارند و اغلب نگرانی عمیق و توأم با شک در مورد کیفیت عملکرد خود دارند(برنز، 1980؛ به نقل از غفار ثمر و شیرازی زاده،1389). چنین افرادی همواره در تلاش برای انجام کارهای کاملاً بدون نقص هستند و احساس وجود کوچک ترین خطا باعث می شود تا کل کار را یک شکست تلقی کنند و این احساس شکست به نوبه خود به اضطراب می انجامد(کاوامورا،فراست و دیبارتولو،2001).

از زمان معرفی کمال گرایی تا کنون، این ساختار روانی همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. بسیاری به بررسی علل آن و برخی دیگر به تأثیرات این بعد شخصیتی پرداخته اند( روزنهان و سلیگمن، 1995؛ به نقل ازغفارثمر و شیرازی زاده، 1389). یکی از حوزه های پژوهش که توجه بسیاری از محققان را به خود معطوف داشته است، ارتباط بین کمال گرایی و متغیرهای آسیب روانی است. در این میان ارتباط بین کمال گرایی و اضطراب نیز به میزان قابل توجهی مورد مطالعه قرار گرفته است. ترگسلر و کارست در سال 1973 اعلام کردند که رابطه مثبتی بین کمال گرایی شخصی و اضطراب سخن گفتن در جمع وجود دارد. فلت،هوویت و اندلر و تاسون(1990،به نقل از غفارثمر و شیرازی زاده،1389)، همچنین دریافتند که رابطه معناداری بین کمال گرایی خودمدار و جامعه مدار از یک سو و اضطراب حالتی و خصیصه ای از سوی دیگر وجود دارد. این در حالی است که هوویت و فلت (1991، به نقل از غفارثمر و شیرازی زاده، 1389)، تنها رابطه معناداری را بین کمال گرایی جامعه مدار و اضطراب گزارش کرده اند.

ارتباط بین کمال گرایی و بسیاری از انواع اضطراب های منحصر به فعالیت نیز به وسیله بسیاری از پژوهشگران مورد مطالعه قرار گرفته است. به عنوان مثال، مور، دی، فلت و هوویت (2002)، دریافتند که میزان بالای کمال گرایی خود مدار و جامعه مدار ارتباط مثبتی با اضطراب فیزیولوژیکی ناتوان کننده در میان فعالان در عرصه های عمومی دارد.

در پژوهش پرابها و ساب (2003)، که با هدف مطالعه ارتباط بین عملکرد تحصیلی با کمال گرایی، تعویق آزمون و مؤلفه های اضطراب امتحان بین پسران و دختران دبیرستان در یک نمونه 200 نفری صورت پذیرفت، تحلیل همبستگی نشان داد که عملکرد تحصیلی به طور معناداری ارتباط منفی با جهت گیری کمال گرایی،تعویق آزمون، اضطراب امتحان دارد. این پژوهش نشان داد که اضطراب امتحان و کمال گرایی در زمینه عملکرد تحصیلی جزء متغیرهای مؤثر است. با توجه به مطالب فوق پژوهش حاضر در صدد پاسخ دادن به این سؤال می باشد که هریک از متغیرهای تنظیم شناختی هیجان،ذهن آگاهی و کمال گرایی تا چه میزان اضطراب امتحان دانش آموزان را پیش بینی می کند.

اهمیت و ضرورت پژوهش

روانشناسی سلامت در سال های اخیر اهمیت زیادی برای نحوه مواجهه با تنیدگی و چالش های زندگی در بهبود وضعیت سلامت جسمانی و روانی افراد قائل شده و مستقیم ترین روش مداخله را، تقویت پاسخ های مقابله ای و توانمندی های شناختی آنان می داند. مقابله ، تلاش های رفتاری و شناختی است که به طور مداوم در حال تغییر اند. تا فرد از عهده خواسته های بیرونی و درونی که ورای منابع و توان فرد ارزیابی می شوند، برآید. مقابله بازتابی از فرآیندی است که شامل درگیری فعال در دوره زمانی مشخص است و راهبردهای مختلفی دارد. انتخاب راهبرد شناختی ، هیجانی و رفتاری می تواند بر سلامت روان بالا یا پایین تأثیر بگذارد. تنظیم هیجان را می توان به صورت فرآیندهایی تعریف کرد که از طریق آن، افراد می توانند بر اینکه چه هیجانی داشته باشند و چه وقت آنها را تجربه و ابراز کنند ، تأثیر بگذارند.

از آنجا که تأکید بر مدرسه و موقعیت های پیشرفت تحصیلی مربوط به مدرسه است، توجه بیشتری به آن دسته از متغیرهای وابسته به اضطراب که دارای نتایج فوری برای تعلیم و تربیت دارد شده است.

بیش تر مطالعات در این زمینه وجود رابطه منفی (معکوس) بین اضطراب و کارکرد در اندازه گیری های استعداد فکری را نشان می دهند ( ساراسون، به نقل از نجاریان، 1384). افراد دارای اضطراب امتحان معمولاً سطوح پایینی از خودكارآمدی دارند. فرد مبتلا به اضطراب امتحان احساس درماندگی و ناتوانی می كند و نیز قادر نیست كه رویدادهای امتحان را تحت كنترل و نفوذ خود درآورد. به عنوان یك نتیجه، فرد در سطح شناختی باور دارد كه هر تلاشی برای موفق شدن در امتحانات، بیهوده و محكوم به شكست است و چنانچه تلاش های اولیه برای غلبه بر موانع و مشكلات امتحان غیر مؤثر باشند ، افراد مبتلا به اضطراب امتحان احتمالاً به سرعت تسلیم می شوند ( بنسون و همكاران، 1994).

همچنین اضطراب امتحان رابطه تنگاتنگی با سازگاری تحصیلی دانش آموزان دارد (ابوالقاسمی،1378). سازگاری تحصیلی به مجموعه واكنش هایی گفته می شود كه به وسیله آن فرد آماده می شود تا پاسخی موزون و هماهنگ با شرایط مدرسه و فعالیتهایی كه آن محیط از وی می خواهد، ارائه نماید. سازگاری تحصیلی شامل رضایت از مدرسه، پیشرفت تحصیلی، مورد علاقه معلم بودن، ارتباط با سایر دانش آموزان، نظر مسئولین مدرسه نسبت به عملكرد دانش آموز و غیره می شود (اسكات، روت و اسكات ،1989).

افسردگی، اضطراب و استرس می توانند به عنوان یك پاسخ ناموفق به چالش های زندگی دیده شوند. بنابراین شناخت و رشد راهبردهای مقابله ای كارآمد در دوران نوجوانی و جوانی اساس و بنیاد سازگاری های موفق در بزرگسالی می باشد (انگن ،2010). در مجموع، نتایج پژوهش ها حاكی از اهمیت راهبردهای شناختی هیجان در مطالعات بالینی می باشد. بنابراین قابلیت این راهبردها  درتوصیف اختلالات هیجانی، ضرورت شناسایی، ارزیابی و ارتباط آنها را با اختلالات هیجانی گوناگون دوچندان می كند.

اهداف پژوهش

هدف اصلی این پژوهش تعیین روابط متغییرهای تنظیم شناختی هیجان، ذهن آگاهی و کمال گرایی با اضطراب امتحان دانش آموزان سال سوم دبیرستان شهرستان بابلسر می باشد.

هدف های فرعی این پژوهش عبارتند از:

• بررسی و تعیین رابطه بین تنظیم شناختی هیجان و اضطراب امتحان دانش آموزان.
• بررسی و تعیین رابطه بین ذهن آگاهی و اضطراب امتحان دانش آموزان.
• بررسی و تعیین رابطه بین کمال گرایی و اضطراب امتحان دانش آموزان.
• بررسی احتمال پیش بینی کنندگی هر یک از مؤلفه های کمال گرایی، تنظیم شناختی هیجان و ذهن اگاهی در اضطراب امتحان دانش اموزان.

سؤال های پژوهش

• آیا بین تنظیم شناختی هیجان و اضطراب امتحان دانش آموزان رابطه معنادار وجود دارد؟
• آیا بین ذهن آگاهی و اضطراب امتحان دانش آموزان رابطه معنادار وجود دارد؟
• آیا بین کمال گرایی و اضطراب امتحان دانش آموزان رابطه معنادار وجود دارد؟
• آیا کمال گرایی،تنظیم شناختی هیجان و ذهن آگاهی در پیش بینی اضطراب امتحان دانش آموزان نقش دارد؟

فرضیه های پژوهش

فرضیه اول: بین تنظیم شناختی هیجان و اضطراب امتحان دانش آموزان رابطه معنادار وجود دارد.

فرضیه دوم : بین ذهن آگاهی و اضطراب امتحان دانش آموزان رابطه معنادار وجود دارد.

فرضیه سوم: بین کمال گرایی و اضطراب امتحان دانش آموزان رابطه معنادار وجود دارد.

فرضیه چهارم : از روی نمره های کمال گرایی، تنظیم شناختی هیجان و ذهن آگاهی می توان اضطراب امتحان دانش آموزان را پیش بینی نمود.

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

:

اسیدپاشی به استفاده تعمدی از اسید جهت حمله به انسان دیگر اطلاق می شود که غالب قربانیان آن، زن ها و کودکان هستند. مهاجمین اغلب سر و صورت قربانی را هدف قرار می دهند تا او را کریه المنظر یا نابینا سازند. حمله اسیدی به ندرت عامل قتل می شود، لیکن باعث لطمات شدید جسمی، وحشت روانی، انزوای اجتماعی و محدودیت فعالیت اقتصادی قربانی یا قربانیان می شود.
مهاجمین به چندین دلیل و انگیزه از جمله انتقام به خاطر رد پیشنهاد ازدواج یا روابط جنسی ، مشاجره به خاطر زمین زراعی، تلافی حقارت کشی و حسادت مرتکب اسیدپاشی می شوند. با اینکه ارتکاب این جرم بیش تر در کشور بنگلادش شایع است، اما کشورهایی نظیر هند، پاکستان، کامبوج، افغانستان، ایران، فلسطین، کشورهایی در آفریقا و حتی برخی کشورهای غربی کمابیش شاهد این فعل غیر انسانی هستند.
در پژوهش حاضر، سعی شده است به آسیب شناسی پدیده مذموم اسیدپاشی از جمله علل و انگیزه ها، پیامدهای فردی و اجتماعی آن، مجازات ها و راه های پیشگیری و کاهش آن پرداخته شود. جمع آوری داده های تحقیق به صورت کتابخانه ای و یادداشت برداری از متون نوشتاری مانند کتاب، مقالات، جراید و وبگاه های اینترنتی بوده است. یافته های کلی این تحقیق حاکی از آن است که ارتکاب این جرم، عمدتاً ناشی از انتقام جویی های عشقی و  ناموسی بوده و هدف آن، از بین بردن زیبایی مجنی علیه به عنوان سر منشأ شر میباشد.
 
کلید واژه ها:
 اسیدپاشی، جرم، مجازات، پیشگیری، علل و عوامل، پیامدها
 
 

فصل اول-کلیات تحقیق

 

الف-بیان مساله

اسیدپاشی به استفاده تعمدی از اسید جهت حمله به انسان دیگر اطلاق می شود که غالب قربانیان آن، زن ها و کودکان هستند. مهاجمین اغلب سر و صورت قربانی را هدف قرار می دهند تا او را کریه المنظر یا نابینا سازند. حمله اسیدی به ندرت عامل قتل می شود، لیکن باعث لطمات شدید جسمی، وحشت روانی، انزوای اجتماعی و محدودیت فعالیت اقتصادی قربانی یا قربانیان می شود. از طرف دیگر، شمار کثیری از قربانیان که از کشورهای توسعه نیافته هستند بدون حمایت قضائی، حمایت مالی و دستیابی آسان و مکفی به امدادهای پزشکی و در

 

 نتیجه با چهره ای کریه یا چشمانی نابینا در عذابی مادام العمر رها می شوند.

مهاجمین به چندین دلیل و انگیزه از جمله انتقام به خاطر رد پیشنهاد ازدواج یا روابط جنسی ، مشاجره به خاطر زمین زراعی، تلافی حقارت کشی و حسادت مرتکب اسیدپاشی می شوند. با اینکه ارتکاب این جرم بیش تر در کشور بنگلادش شایع است، اما کشورهایی نظیر هند، پاکستان، کامبوج، افغانستان، ایران، فلسطین، کشورهایی در آفریقا و حتی برخی کشورهای غربی کمابیش شاهد این فعل غیر انسانی هستند.
کارشناسان اجتماعی و قضائی و جامعه شناسان در کنکاش دلایل شیوع ارتکاب جرم با اسید به عواملی همچون سهولت دسترسی به ابزار جرم (اسید)، خلا قضائی و خرده فرهنگ های مخرب در بین جوامع پی برده اند.   متأسفانه در قانون مجازات اسلامی چنین جرمی تعریف نشده و برای آن كیفر مقرر نشده است و از آنجا كه طبق اصل قانونی بودن جرم و مجازات، هیچ فعل یا ترك فعلی، جرم محسوب نمی‌شود، مگر به موجب قانون، لذا باید به سراغ قوانین جزایی گذشته (قبل از انقلاب) برویم که چنین ماده قانونی را تحت عنوان «قانون مجازات پاشیدن اسید» که مصوب سال 1337 ‌می باشد، خواهیم یافت. متن این قانون به شرح زیر است: «هرکس عمداً با پاشیدن اسید یا هر نوع ترکیبات شیمیایی دیگر موجب قتل کسی بشود، به مجازات اعدام و اگر موجب مرض دایمی یا فقدان یکی از حواس مجنی علیه شود به حبس جنایی درجه یک و اگر موجب قطع یا نقصان یا از کار افتادن عضوی از اعضا شود، به حبس جنایی درجه دو از 2 سال تا 10 سال و اگر موجب صدمه دیگری شود، به حبس جنایی درجه دو از 2 سال تا 5 سال محکوم خواهد شد. مجازات شروع به پاشیدن اسید به اشخاص، حبس جنایی درجه دو از 2 سال تا 5 سال است».
آنچه در گام نخست مهم جلوه می کند، شناسایی دقیق ریشه ها و عوامل و فرآیندهای مؤثر بر آن جرم است؛ از سوی دیگر، نظر به روند روزافزون موارد اسیدپاشی در جوامع در عصر حاضر، واضح و مبرهن است که سیاست کیفری و مجازات ها به تنهایی کافی نبوده و قدرت بازدارندگی ندارند.در پژوهش حاضر، محقق بر آنست تا به طور مفصل به این پدیده شوم، علل و انگیزه ها و اهداف آن با تاکید بر جامعه ایران بپردازد.

ب-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

این جرم که معمولاً روی صورت قربانیان انجام می گیرد،عموماً به انگیزه ی تباه ساختن آینده و گوشه نشین کردن دائمی قربانی انجام می گیرد که متاسفانه در عمل نیز چنین شده و قربانی جرم تا مدت های طولانی و حتی تا پایان عمر از بند لطمات جسمانی و روانی این جرم خلاصی نخواهد یافت . با این وجود این جرم از جرایمی است که در کتب و مقالات حقوقی مهجور مانده و کم تر مورد تحلیل حقوق دانان و ارباب نظر قرار گرفته است.
تكرار حوادث اسیدپاشی در جامعه، موضوعی قابل تأمل است و در جامعه ما اسیدپاشی نتیجه یك پدیده تام است، یعنی جمیع عوامل اقتصادی، فرهنگی، مذهبی و فضای اجتماعی در بروز این حوادث دخیل هستند. باتوجه به جو اجتماعی جامعه و عواملی كه برای بروز چنین حوادثی مساعد است، بدون شك اگر نگوییم در آینده پدیده اسیدپاشی در کشور افزایش خواهد یافت،دست کم می توان به جرات ادعا کرد که بنا به دلایل عدیده ای همچون به سستی گراییدن بنیان های اعتقادی، اخلاقی وسنن فرهنگی، رشد نرخ بیکاری، عدم توزیع عادلانه ثروت و موقعیت های اجتماعی و عدم احقاق متناسب برخی مطالبات دیگر، بروز خشونت و پرخاشگری در روابط و فضاهای اجتماعی و بین افراد جامعه غیرمحتمل نیست که اسیدپاشی می تواند کمافی السابق یکی از مظاهر و مراتب آن باشد. لذا شایسته است رهبران و مدیران کلان و نخبگان کشور ضمن شناخت و تسلط به زوایا و ویژگی های تهدیدهای فعلی و آتی کشور، در جهت کاهش معضلات جامعه و مهم تر از آن، در حوزه پیشگیری از بحران ها و سونامی های در پیش رو از جمله حملات اسیدی تلاش و برنامه ریزی کنند.
برخلاف جوامع غربی که مطالعات و کنکاش گسترده ای در ارتباط با اسیدپاشی و جستجوی موارد عینی آن در کشورهای کمتر توسعه یافته انجام داده و گزارش های فراوانی از مشاهدات خود انعکاس داده اند، این پدیده در کشور ما، با وجود ارتکاب قابل ملاحظه آن، به ویژه در دو دهه اخیر صرفا به انعکاس در رسانه ها ی نوشتاری محدود شده و به طرز معنی داری، نه تنها زوایا، دلایل و انگیزه ها و حتی تعداد دقیق سالانه ارتکاب این جرم مبهم و مجهول مانده است، بلکه در حوزه ی قضایی و کیفری نیز شاهد وضع قوانین کیفری متناسب با آن نیز در طی دهه های گذشته نبوده ایم.
 
 

ج-سوابق تحقیق

نجفی توانا
محقق و استاد دانشگاه، با رویکردی جرم شناختی به اسیدپاشی نگریسته و آن را یک موقعیت متمایز و متفاوتی در میان انواع جرایم خشونت آمیز جسمی معرفی می کند.
خوارزمی
در مقاله ای تحت عنوان « بررسی جرم اسیدپاشی از نگاه فقه و قانون مجازات اسلامی» ، ضمن ارائه تعریفی جرم شناختی از اسیدپاشی،  به احکام کیفری آن در قوانین قضایی جمهوری اسلامی ایران اشاره می کند.
معید فر
در این راستا، او نیز به ریشه های رفتارهای این چنینی در جامعه پرداخته.
حسنی
دست به ابتکار جالبی زده و در بحبوحه تشدد آرا و ایده ها نسبت به نوع و میزان مجازات مرتکبین اسیدپاشی، با طرح سه سوال پیرامون حکم مجازات عاملین اسیدپاشی، کیفیت اجرای قصاص و مجازات جایگزین اعدام از علمای عظام اسفتا نموده اند که به تفصیل در فصل سوم آورده خواهد شد.
فلاح ماکرانی
طی مقاله ای تحت عنوان ” بررسی علل بروز جرم اسیدپاشی از منظر قانون و جامعه” به مباحثی همچون ویژگی های روانی و شخصیتی اسیدپاش و دیدگاه جامعه بر او ، انگیزه ها و پیامدهای این عمل، برخی راهکارهای پیش گیرانه و … پرداخته است.
صادقی
راهکاری را جهت حل ضعف قوانین کیفری کنونی مطرح می کند و علاوه بر استفاده از مجازات های قابل اعمال فعلی، عنوان کیفری نهادن بر قصاص را بسیار موثر می داند.
معید فر
در این راستا، او نیز به ریشه های رفتارهای این چنینی در جامعه پرداخته و می گوید: «زمانی که طرح هایی این چنینی مانند حمایت از ناهیان امر به معروف و نهی از منکر در جامعه مطرح می شود و مسئله برخورد با افراد جنبه شخصی پیدا می کند، ممکن است حوادث سازمان یافته و خطرناکی نظیر این در جامعه مطرح شود.
حافظی
فوق تخصص جراحی لاستیک است. وی با بیان این که آمار سوختگی به د لیل اسید پاشی در کشور ما نسبت به آمارهای جهانی درصد بسیار بالایی را به خود اختصاص داده است.
فروتن
مدیرعامل انجمن قربانیان سوختگی، ضمن بازشماری علل و شرایط پیدایش اسیدپاشی، در مورد راهکارهای موجود برای پیشگیری.
کشاورز
کشاورزی،اسید پاشی به زنان را ثمره افراطی‌گری قلمداد کرد.
آقاخانی
متخصص پزشکی قانونی است و طبعا این جرم را از منظر پزشکی قانونی می نگرد و اطلاعاتی راجع به نسبت جنسیت قربانیان و نواحی آسیب دیده آنان ارائه می دهد.

د-اهداف تحقیق

الف) هدف اصلی(کلی) تحقیق:
هدف کلی این تحقیق، بررسی و تحلیل اسیدپاشی ، علل، انگیزه ها و آثار آن است.
 
. ب) اهداف فرعی(اختصاصی):

• بررسی و تبیین مفهوم اسیدپاشی و ماهیت آن
• بررسی و تحلیل حقوقی جرم اسیدپاشی در نظام حقوقی ایران
• بررسی و شناخت انگیزه ها و آثار پدیده اسیدپاشی
• ارائه راهکارهای لازم و مناسب جهت پیشگیری یا کاهش آن از سوی مسئولان، متولیان امر و افراد جامعه

ه-سوالات تحقیق

الف) سوال اصلی تحقیق:
1- مهم ترین عوامل موثر در وقوع پدیده اسیدپاشی از منظر جرم شناسی کدامند؟
ب) سوال­های فرعی(ویژه):
1- انگیزه های ارتکاب جرم با اسید کدامند؟
2- آثار زیان بار اسیدپاشی چیست؟
3- سیاست کیفری موضوعه ایران در باب مبارزه با اسیدپاشی چیست؟
 
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

حقوق شهروندی جزء لاینفك جامعه ی مدنی و مبنای تشكیل آن به شمار می رود، چر ا كه امکان مشاركت داوطلبانه ی همه ی افراد را در تمام عرصه های اجتماعی فراهم می سازد . بنابراین، درگذر از جوامع سنتی به مدرن تغییراتی درجهت تحقق حقوق شهروندی در سطوح فردی و ساختاری پدید می آید. با اتفاقاتی كه در نظام جهانی به وقوع پیوسته ،از جمله، گسترش ارتباطات، جهانی شدن، چند فرهنگ گرایی، كشورها از جمله كشور ما تحت تأثیرنظریه ها و دیدگاه های جدید در ارتبا ط با شهروندی قرار گرفته و این امر ضرورت پژوهش در مورد شهروندی زنان را بیشتر می كند.همچنین اهمیت موضوع از آن جهت است كه شهروندی در دوره ی زمانی نسبتا كوتاهی، به مفهوم مهمی برای توصیف، درك و تبیین شیوه های مختلفی كه اعضای جامعه درفرآیند توسعه سهیم یا از آن محروم اند، بدل گردیده است (شیانی  1383) درحقیقت هیچ مفهومی یا ایده ی دیگری به اندازه شهروندی در تاریخ بشر، آرمان های نیاز انسان به برابری و خواسته هایش برای آزادی را تركیب نمی كند.البته این تركیب هرگز اشتباه نبوده است و با تمام مفاهیم مهم مدرنیته پیوند خورده است.از طرفی زنان نه تنها بازتولیدكنند گان زیست شناختی یك گروه قومی هستند، بلكه حاملان فرهنگی نیز می باشند كه نقش اساسی در انتقال نهاد های فرهنگی و زبانی به جوانان را به عهده دارند و مظهر نمادین تمایز و وحدت ملی در نظر گرفته می شوند (كاستلز، دیویدسون، 1382) .بنابراین  جامعه به شهروندی مفید و موثر آنها نیاز دارد، پس باید مطمئن شود زنان از طریق فرصت هایی برای اكتساب مهارت ها ، توانایی ها و اطلاعات ضروری تربیت شوند. متخصصان توسعه “كنتر ل شهروندی “را عالی ترین سطح و نوع مشاركت تشخیص داده اند .در این نوع مشاركت، مردم با تصمیم گیری های زندگی روزانه كه آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد ، دخالت می كنند. از طرفی، مفهوم مشاركت در تعاریف جدید ،ازعملی منفعلانه وخودبخودی به كنشی فعال و آگاهانه تغییر كرده، واحد تحلیل مشاركت، فرد و عمل ارادی و آگاهانه و مسالمت آمیز او برای تأثیر گذاری در نظام است.

 

1-2: بیان مساله

یکی از شیوه های علمی و دقیق در بررسی، انتخاب و قضاوت در مورد محتوای کتاب ها و منابع درسی و غیر درسی استفاده از روش یا تکنیک تحلیل محتواست. تحلیل محتوا کاربرد وسیعی دارد. یکی از این کاربردها، تحلیل محتوا به منظور بررسی کتاب و رسانه بر اساس معیارهای انتخاب محتواست. از آن جا که اولین معیار انتخاب محتوا ، ارتباط آن با هدف های آموزشی مورد نظر در آموزش آن درس است، بخشی از ارزشیابی و قضاوت در مورد برنامه درسی می تواند بررسی محتوای کتاب بر اساس هدفهای بیان شده باشد. یکی از فعالیت های مفید و قابل توجه در این زمینه عبارت است از بررسی میزان درگیر شدن یادگیرنده با محتوای کتاب (میرزا بیگی،1380: 170).

از آن جا که اولین معیار انتخاب محتوا، ارتباط آن با هدف های آموزشی مورد نظر در آموزش آن درس است، بخشی از ارزشیابی و قضاوت در مورد برنامه درسی می تواند بررسی محتوای کتاب براساس هدف های بیان شده باشد. علاوه بر ضرورت توجه به انتخاب محتوا لازم است سازمان دهی آن نیز به صورت مناسب انجام شود. زیرا حتی محتوای خوب هم اگر از تنظیم و سازماندهی مطلوبی برخوردار نباشد از اثر بخشی لازم و تاثیرات سازنده در یادگیری برخوردار نخواهد بود. از ضعف های اساسی در این زمینه می توان به مواردی چون عدم وجود

 

 نظم و انسجام و ارتباط لازم بین قسمت های مختلف محتوا در یک کتاب و یا انواع محتوای ارائه شده دریک برنامه اشاره داشت (میرزابیگی،1380: 185).

تحلیل­های كه برای برنامه­ریزان درسی، مؤلفین و تصمیم­گیرندگان برنامه­های درسی بسیار مفید و ضروری است، همان تحلیل محتوایی است که از مباحث كاربردی است كه پژوهشگران با استفاده از این روش، به وارسی داده‌های خود می‌پردازند  و كمك می­كند تا مفاهیم و اصول، نگرش­ها، باورها، و كلیه اجزای مطرح شده، در قالب دروس كتاب مورد بررسی علمی قرار گیرد و با اهداف برنامه درسی، مقایسه و ارزشیابی ­شوند محتوای برنامه­ی درسی از یك طرف می­تواند یادگیرنده را برای تفكّر و تعقل در مسائل آماده كند. (یارمحمدیان،1388)

از آنجا که امروزه، حقوق شهروندی و آماده ساختن افراد برای زندگی اجتماعی به یکی از کارکرد های تعلیم و تربیت مبدل شده است، برنامه درسی مطالعات اجتماعی به دلیل ویژگی ها و ماهیت  آن، جایگاه خاص و مهمی درمیان برنامه درسی، از نظر صاحب نظران و آموزش مهارت ها و صلاحیت های مورد نیاز اجتماعی دارد و تلاش می شود این حوزه ی یادگیری از طریق انتقال و پرورش دانش ها، مهارت ها و نگرش های مورد نیاز، افراد را به گونه ای تربیت کند تا بتواند در جامعه، نقش کار آمد و مناسب را به خوبی ایفا کند.

یکی از مهمترین و اساسی ترین راه های ناگزیر برای ایجاد و تعمیق صلحی پایدار در جهان، آموزش صلح و مدارا و نیز آموزش احترام به حقوق بنیادین بشر، فارغ از هرگونه مبنای تبعیض آمیز در سطوح مختلف جامعه است. امروز  سازمان ملل متحد،دولت ها و ارگان های تخصصی آن و نیز بیشتر حقوقدانان بین المللی بر این واقعیت تاکید دارند که آموزش ازمهمترین ابزار های رسیدن به صلح است.

سازمان ملل متحد به عنوان منادی اصلی حقوق بشر در بیش از نیم قرن تلاش خود در این زمینه با تصویب عهدنامه ها و صدور قطعنامه ها، اعلامیه ها و توصیه نامه های فراوان کوشیده است تا به ترویج، ارتقاء و حمایت هر چه بیشتر موازین حقوق بشر و احترام به آزادیهای اساسی بپردازد. این سازمان در سال 1948 اعلامیه جهانی حقوق بشر را ارائه داد. این اعلامیه سند و معیاری است که هدف آن حفظ افراد در برابر بی عدالتی هاست. این اعلامیه بیان می کند که حقوق بشر اساس آزادی، عدالت و صلح در جهان است. سازمان ملل متحد با انتشار اعلامیه جهانی حقوق بشر در حقیقت آرمان مشترکی برای تمامی مردم و کلیه ملل ایجاد کرد. و بدین ترتیب مجموعه استانداردهایی را مطرح ساخت که همه دول باید با آن قوانین خود را هماهنگ و رفتار خویش را با شهروندان سایر دول تعدیل کنند.

جذابیت شهروندی صرفا به خاطر منافعی نیست كه به فرد می رساند. شهروند ی همواره یك ایده ی دوجانبه و بنابراین، یك ایده ی اجتماعی است . قابل تصور است كه یك جامعه بتواند بدون بیان رسمی حقوق به درستی كار كند اما به سختی می توان وجود یك جامعه ی انسانی با ثبات را بدون وجود حس تعهد میان اعضایش تصور نمود. بنابراین، حقوق شهروندی مبنای عالی برای اداره ی امور انسان به شمار می رود و زندگی آن ها كه از پیش به وسیله نژاد، مذهب ، طبقه ، جنسیت یا صرفا یكی از هویت شان تعیین می شد به وسیله ی شهروندی تعیین می شود، چرا كه شهروندی بیش از هر هویت دیگری قادر است انگیزه ی سیاسی اساسی انسان ها را، كه هگل آن را “نیاز به رسمیت شناخته شدن” می نامد، ارضا نماید.این ایده نمی تواند صرفا مجموعه ای حقوقی باشد كه فرد را درتعهد به دیگران رها كندبلكه حقوق شهروندی همیشه به چارچوبی برای پذیرش و مكانیزم هایی برای تحقق شان نیازدارند. چنین چارچوبی، كه شامل دادگاه ها، مدارس، بیمارستان ها و پارلمان ها می شود، نیاز دارد كه همه شهروندان وظیفه خود را درحفظ آن ایفا كنند.به عقیده هیراسکار معمولاً مدیران و برنامه ریزان شهری با مسائل و مشکلاتی مواجه هستند که مقابله درست و عملی با این مسائل و مشکلات محلی و شهری منوط به تدوین قوانین و مقررات شهری است و قانون شهرداری، قانون برنامه ریزی شهری، قانون بهسازی شهری، قانون منطقه بندی زمین ها از جمله مهمترین این قوانین است  لذا در این بررسی، میزان بازتاب حقوق شهروندی مورد بررسی قرار می گیرد.. پژوهشگر در پی یافتن پاسخ برای این سوال پژوهش می باشد که کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم (شامل: متن، شکل و تصاویر مربوط به متن، پرسش ها و فعالیت ها) تا چه اندازه از مولفه های حقوق شهروندی  برخوردارند؟و چه میزان به این مولفه ها توجه شده است؟

1-3: اهمیت و ضرورت انجام پژوهش :

حقوق شهروندی جزء لاینفك جامعه ی مدنی و مبنای تشكیل آن به شمار می رود، چر ا كه امکان مشاركت داوطلبانه ی همه ی افراد را در تمام عرصه های اجتماعی فراهم می سازد . بنابراین، درگذر از جوامع سنتی به مدرن تغییراتی درجهت تحقق حقوق شهروندی در سطوح فردی و ساختاری پدید می آید. با اتفاقاتی كه در نظام جهانی به وقوع پیوسته ،از جمله، گسترش ارتباطات، جهانی شدن، چند فرهنگ گرایی، كشورها از جمله كشور ما تحت تأثیرنظریه ها و دیدگاه های جدید در ارتبا ط با شهروندی قرار گرفته و این امر ضرورت پژوهش در مورد شهروندی زنان را بیشتر می كند.همچنین اهمیت موضوع از آن جهت است كه شهروندی در دوره ی زمانی نسبتا كوتاهی، به مفهوم مهمی برای توصیف، درك و تبیین شیوه های مختلفی كه اعضای جامعه درفرآیند توسعه سهیم یا از آن محروم اند، بدل گردیده است (شیانی  1383) درحقیقت هیچ مفهومی یا ایده ی دیگری به اندازه شهروندی در تاریخ بشر، آرمان های نیاز انسان به برابری و خواسته هایش برای آزادی را تركیب نمی كند.البته این تركیب هرگز اشتباه نبوده اس ت و با تمام مفاهیم مهم مدرنیته پیوند خورده است.از طرفی زنان نه تنها بازتولیدكنند گان زیست شناختی یك گروه قومی هستند، بلكه حاملان فرهنگی نیز می باشند كه نقش اساسی در انتقال نهاد های فرهنگی و زبانی به جوانان را به عهده دارند و مظهر نمادین تمایز و وحدت ملی در نظر گرفته می شوند (كاستلز، دیویدسون، 1382) .بنابراین  جامعه به شهروندی مفید و موثر آنها نیاز دارد، پس باید مطمئن شود زنان از طریق فرصت هایی برای اكتساب مهارت ها ، توانایی ها و اطلاعات ضروری تربیت شوند. متخصصان توسعه “كنتر ل شهروندی “را عالی ترین سطح و نوع مشاركت تشخیص داده اند .در این نوع مشاركت، مردم با تصمیم گیری های زندگیروزانه كه آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد ، دخالت می كنند. از طرفی، مفهوم مشاركت در تعاریف جدید ،ازعملی منفعلانه وخودبخودی به كنشی فعال و آگاهانه تغییر كرده، واحد تحلیل مشاركت، فرد و عملارادی و آگاهانه و مسالمت آمیز او برای تأثیر گذاری در نظام است .

 

 

1-4: اهداف پژوهش ( کلی و ویژه ):

1-4-1هدف اصلی از انجام پژوهش :

هدف کلی:

شناسایی چگونگی پرداختن کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی به مولفه های حقوق شهروندی

1-4-2 اهداف جزئی:

ا1) تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم دوره ابتدایی بر اساس مولفه آزادی بیان

2) تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی  بر اساس مولفه حق برخورداری از صلح

3) تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی بر اساس مولفه حق برخورداری از امنیت

4) تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی بر اساس مولفه حق برخورداری ازمحیط زیست سالم

5) تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی بر اساس مولفه حق داشتن کار و حرفه

6) تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی بر اساس مولفه حق برخورداری از حمایت قانون

7) تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی بر اساس مولفه حق برخورداری از برابری و عدالت

8) تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی  بر اساس مولفه حق برخورداری از آزادی عقیده

9) تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی بر اساس مولفه حق برخورداری از آموزش و پرورش

10) تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی بر اساس مولفه حق برخورداری از انتخاب

11) تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی ششم ابتدایی بر اساس مولفه حق برخورداری از تامین اجتماعی و بیمه

12) تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی  بر اساس مولفه حق برخورداری از حق مالکیت

1-5: سوال های پژوهش:

1-5-1: سوال اصلی پژوهش:

          محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم تا چه اندازه به مولفه ی حقوق شهروندی پرداخته است ؟

1-5-2:سوالات فرعی پژوهش:

1) محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی پایه ششم و تا چه اندازه به مولفه ی آزادی بیان توجه کرده است؟

2) محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی پایه ششم تا چه اندازه به مولفه ی صلح توجه کرده است؟

3) محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی پایه ششم تا چه اندازه به مولفه ی حق برخورداری از امنیت پرداخته است؟

4) محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی پایه ششم تا چه اندازه به مولفه ی حق برخورداری از محیط زیست سالم پرداخته است؟

5) محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی پایه ششم تا چه اندازه به مولفه ی حق داشتن کار و حرفه پرداخته است؟

6) محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی پایه ششم تا چه اندازه به مولفه ی حق برخورداری از حمایت قانون پرداخته است؟

7) محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی پایه ششم تا چه اندازه به مولفه ی حق برخورداری از برابری و عدالت پرداخته است؟

8) محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی پایه ششم تا چه اندازه به مولفه ی حق آزادی عقیده توجه شده است؟

9) محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی پایه ششم تا چه اندازه به مولفه ی حق برخورداری از آموزش و پرورش پرداخته است؟

10) محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی پایه ششم تا چه اندازه به مولفه ی حق آزادی انتخاب پرداخته شده است؟

11) محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی پایه ششم تا چه اندازه به مولفه ی حق تامین اجتماعی و بیمه پرداخته است؟

12) محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی پایه ششم تا چه اندازه به مولفه ی حق برخورداری از حق مالکیت پرداخته است؟

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

مالیات مهمترین ابزار سیاست مالی دولت است که روند رشد اقتصادی را تسریع می بخشد و یکی از عمده ترین و با ثبات ترین منابع درآمدی دولت ها را تشکیل می دهد .مقایسه این منبع با منابع دیگر حاکی از این است که هر چه سهم مالیات ها در تأمین مخارج دولت بیشتر باشد از ایجاد اثار نامطلوب اقتصادی به میزان چشم گیری جلوگیری می شود .یکی از نکات مهمی که در سند چشم انداز ، مورد توجه قرار گرفته است ، تأمین مخارج دولت از طریق مالیات ها و در نتیجه سهم بیشتر مالیات ها در تأمین هزینه های جاری دولت بوده است . لازم به توضیح است که به دلیل مشکلات موجود در سیستم مالیاتی کشور این سیستم قادر به تأمین بخش عمده ای از درآمدهای دولت نبوده است . بر این اساس ، لازم است تا با برآورد ظرفیت مالیاتی مالیاتی ، به تحلیل مشکلات موجود در نظام مالیاتی کشور پرداخت و با اتخاذ  روش ها و تدابیری در جهت رفع آنها و شناخت روش های جدید مالیاتی به منظور کاهش شکاف مالیاتی بین درآمدهای مالیاتی موجود و ظرفیت مالیاتی اقدام نمود.(عرب مازار ، 1388)

مالیاتها به عنوان معمولترین و مهمترین منبع مالی برای تامین درآمدهای عمومی و یکی از کاراترین و موثرترین ابزارهای سیاست مالی در دنیا به شمار می رود که دولت می تواند به واسطه آن بسیاری از خدمات اجتماعی و رفاهی را در خدمت مردم قراردهد و به بسیاری از فعالیتها و جریانات اقتصادی و اجتماعی سمت و سو ببخشد. متاسفانه تلقی برخی از افراد از وصول مالیاتها در ایران محدود به کسب درآمد بیشتر به منظور اداره کردن تشکیلات دولتی است و آنچه کمتر به آن توجه می شود این است که بالا بودن سهم وصولیهای درآمدی حاصل از نفت و پایین بودن سهم درآمدهای مالیاتی در ترکیب درآمد دولت علاوه بر آنکه عوارض ناگواری همچون وابستگی درآمد کشور به صدور یک کالا را در بر دارد ؛ اقتصاد کشور را از امکان استفاده از ابزار مالی محروم ساخته است. در حالیکه با استفاده از این ابزار  می توان بسیاری ازنابسامانی اقتصادی را به سمت صحیحی هدایت نمود. با تغییر در پایه های مالیاتی می توان مکانیزم هایی ایجاد نمود که مسایل و معضل های اقتصادی همچون : کسری بودجه ، تورم ، بیکاری ، نامتعادل بودن توزیع درآمد ، کاهش صادرات غیر نفتی و افزایش واردات ، افزایش مهاجرت به شهرهای بزرگ ، بالا رفتن مصرف کالاهای تجملی در مناطق شهری و بسیاری از مسایل دیگر را سامان بخشید و ضمانت لازم برای رشد و شکوفایی اقتصاد و تحقق اهداف اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی را فراهم آورد .(پیرایی ،1387 ) . در اقتصاد ایران نیز یكی از اجزای بسیار مهم بودجه دولت درآمدهای مالیاتی كشور میباشد. اطلاع از میزان درآمدهای  مالیاتی قابل حصول در منابع مختلف مالیاتی، علاوه بر تخصیص بهینه منابع در جهت وصول آنها، دولت  را درانجام برنامه ریزیهای دقیق مالی كمك كرده و میزان مشاركت مردم را در تأمین مالی هزینه های عمومی دولت مشخص میكند. در این میان سوال اساسی مورد نظر دولتمردان و سیاستگزاران این است كه با همین شرایط اقتصادی و قانونی موجود و با فرض ثابت بودن كارایی و تلاش مالیاتی و با توجه به عملكرد سالهای گذشته ؛ چه میزان مالیات برای سالهای آینده قابل وصول بوده و می توان پیش بینی كرد .یکی از مهمترین کاربردهای مدلهای اقتصادی ؛ پیش بینی مقادیر آتی متغیرهای اقتصادی است . در حقیقت مدل اقتصادی را می توان با میزان صحت پیش بینی شان مورد آزمون قرار داد . بدین ترتیب که اگر یک مدل اقتصادی در تبیین روابط موجود متغیرها موفق باشد باید قادر به پیش بینی درستی از آینده باشد (برگرفته از كتاب مبانی اقتصادسنجی؛ترجمه ابریشمی). برآورد ظرفیت بالقوه مالیات در سطح یک کشور یا استان می تواند  اطلاعات لازم در مورد توان اقتصادی کشور یا استان مورد بررسی را در تجهیز منابع مالیاتی برای پاسخگویی به مشکلات مالی و اجرای سیاستهای اقتصادی را فراهم کرده و آشکار خواهد نمود  و تلاش مالیاتی دست اندرکاران را خواهد سنجید. در بررسیهای به عمل آمده در مورد ظرفیت بالقوه مالیاتی کشور ؛ مشخص شده که شکاف قابل توجهی میان ظرفیت مالیاتی بالقوه و مالیات وصولی بالفعل وجود دارد. در سطح استانهای کشور نیز تحقیقات نشاندهنده وجود شکاف مالیاتی می باشد(مهرگان،1383).

بنابراین در این پژوهش قصد داریم تا متغیرهای مؤثر بر ظرفیت مالیاتی را مورد بررسی قرار دهیم و در نهایت به پیش بینی درامد مالیاتی استان مازندران با استفاده از شبکه های عصبی بپردازیم . متغیرهایی که در این پژوهش به آن­ها پرداخته می­شود، عبارتند از: ارزش افزوده بخش های اقتصادی از جمله  ارزش افزوده بخش صنعت به قیمت جاری ،ارزش افزوده بخش عمده فروشی، خرده فروشی، تعمیر

 

 وسایل نقلیه و كالاها به قیمت جاری و ارزش افزوده بخش مستغلات، كرایه و خدمات كسب و كار به قیمت جاری و ارزش افزوده بخش حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات به قیمت جاری و همچنین متغیرهای  متوسط درامد یک خانوار شهری  ، نرخ تورم و درآمد مالیاتی کل .

در ادامه، ابتدا مروری برمساله اصلی تحقیق و اهمیت موضوع تحقیق خواهد شد و سپس ضمن  ارائه مدل مفهومی، اهداف و سوالات مرتبط با موضوع تحقیق نیز بیان می­شود.

  1-2-تشریح و بیان مسئله

بسیاری از کشورهای در حال توسعه نیاز به سرمایه گذاری  بیشتر در مورد زیر ساخت های عمومی، آموزش و پرورش، بهداشت و درمان خدمات و غیره میباشند ، و از این رو آنها نیاز به افزایش ظرفیت های  مالیاتی  و  مالیات بر درآمدمیباشد.(بیرد، مارتینز ، تورگلر، 2007 )

دلیل اصلی اینکه بسیاری از کشورهای در حال توسعه، درآمدهای چندانی از مالیات ندارند این است که سیاست های مالیاتی  بیشتر در جهت منافع کسانی است که تسلط بر نهادهای سیاسی چنین کشورهایی دارند. (بیرد، مارتینز ، تورگلر ، 2007 )

بر اساس شاخص نسبت مالیات  که به عنوان شاخص قابل قبول جهانی برای سنجش عملکرد مالیاتی کشورها مورد استفاده قرار می گیرد نشاندهنده این واقعیت است که رتبه ایران از بین 46 کشور مورد بررسی طی دوره (2000-2006) در جایگاه 44 قرار دارد. محاسبه شاخص مورد بررسی در ایران بطور متوسط برابر 6.5 درصد می باشد در حالی که میانگین کشورها طی دوره 2000 تا 2006 برابر 18 درصد بوده است.این امر نشاندهنده این واقعیت است که ظرفیت مالیاتی کشورمان به حد آستانه ای خود نزدیک شده است (برگرفته از گزارش بانك جهانی) بنابراین شناخت دقیق و علمی مباحث مالیاتی کشور می تواند سیاست گذاران اقتصادی را در برنامه ریزی هرچه دقیقتر و بهتر جهت افزایش توان مالیاتی یاری نماید.

ظرفیت مالیاتی ظرفیت اقتصادی یک کشور برای تحمل فشار انواع مالیات است، به عبارتی دیگر میزانیست که مردم می توانند مالیات بپردازند.با توجه به اهمیت و نقش مالیات ها در برآورد ظرفیت مالیاتی به منظور افزایش درآمدهای مالیاتی در جامعه از موضوع های کلیدی در علم اقتصاداست.ظرفیت مالیاتی در واقع بیشترین مالیاتی است که باتوجه به سطح توزیع آن و ترکیب درآمدو قوانین هر کشوردر یک دوره بلند مدت قابل اخذ است که طبیعی است اگردر یک دوره اخذمالیات بیش از ظرفیت مالیاتی باشدسبب کاهش درآمد جامعه و درآمد مالیاتی در سالهای آتی خواهدشدو اگرکمتر از ظرفیت بالقوه مالیاتی باشددولت برای رسیدن به اهداف اقتصادی خود با مشکلات مالی مواجه خواهدشد. (فلاحتی ، 1389)

ظرفیت مالیاتی در واقع حجم مالیاتی است که جامعه توان پرداخت آن را دارد و این توان از یک طرف متکی بر درآمدها، مصارف و سرمایه گذاریهاست و از طرف دیگر بر اهداف بلندمدت  و برنامه ریزی های کوتاه و میان مدت متکی می باشد،ظرفیت مالیاتی در واقع اطلاعات لازم در مورد ظرفیت کشور یا یک منطقه در تجهیز منابع مالیاتی برای پاسخگویی به مشکلات مالی و اجرای سیاست های اقتصادی را فراهم می آورد و آشکار می نماید که یک کشور یا یک منطقه ، چه میزان کوشش در تجهیز منابع مالیاتی به کار برده است و تاچه میزان توان افزایش این منابع را دارد.(منجذب ، 1384)

لازم به توضیح است که به دلیل مشکلات موجود در سیستم مالیاتی کشور این سیستم قادر به تامین بخش عمده ای از درآمدهای دولت نبوده است.بر این اساس لازم است تا با برآورد توان و کارایی نظام مالیاتی، به تحلیل مشکلات موجود در نظام مالیاتی کشور پرداخت و با اتخاذ روش هاوتدابیری در جهت رفع آنها و شناخت روش های جدید مالیاتی به منظور کاهش شکاف مالیاتی بین درآمدهای مالیاتی موجود و ظرفیت مالیاتی اقدام نمود.که این پایان نامه موارد مؤثر بر ظرفیت مالیاتی را برای استان مازندران را مشخص می کند.(عرب مازار،1387)

برخی مطالعات در سالهای اخیر بر اهمیت عوامل نهادی بر تعیین عملکرد درآمدهای مالیاتی تاکید دارند به عنوان مثال بیر ، مارتینز ، و تورگلر (2007) دریافتند که عواملی نظیر فساد اداری ، حاکمیت قانون ، مقررات ورود و خروج در برآورد نسبت مالیاتی تأثیر دارد . گاپتا(2007) به این نتیجه رسید که ظرفیت مالیاتی با افزایش درآمد  و با افزایش درجه بازبودن اقتصاد و افزایش سهم ارزش افزوده بخش کشاورزی کاهش می یابد .همچنین میتوان به مطالعات تیرا (2004) نیز اشاره نمود که در کنار متغیرهای اقتصادی ، متغیرهای نهادی را بر ظرفیت مالیاتی موثر میدانند.

استفاده از شبکه های عصبی در طی دو دهه اخیر بسیار مورد توجه محققان و صنعتگران قرار گرفته است.علت این امر علاوه برسادگی کاربرد آنها،بازدهی این روشها در مدلسازی فرآیندهایی است که رفتاری به شدت غیرخطی دارند.شبکه عصبی ابزار محاسباتی ساده ای برای آزمون داده ها و ایجاد مدل از ساختار داده ها می باشد.

هر مدل شبکه عصبی شامل یک لایه ورودی ، یک لایه خروجی  و یک یا چندلایه پنهان می باشد. همه این لایه ها دارای گره می باشند و همه این گره ها در لایه های مجاور به هم متصل می گردند . لایه ورودی فقط اطلاعات را دریافت می کند و مشابه متغیر مستقل عمل می کند . لایه خروجی همانند متغیر وابسته عمل می کند و تعداد نرون های آن بستگی به تعداد متغیر وابسته دارد.مدل های شبکه عصبی مصنوعی مدل های محاسباتی هستند که قادرند رابطه بین ورودی ها و خروجی های یک دستگاه را با شبکه ای از گره های متصل به هم تعیین می نماید. در کاربرد شبکه عصبی برای پیش بینی می توان آن را به عنوان یک تابع غیر خطی پارامتری در نظر گرفت که برروی مجموعه ای از داده ها به کار می رود .این تابع غیر خطی را می توان به صورت ترکیبی از قطعاتی غیرخطی ( تابع فعالسازی) به کار گرفت که هریک توجیه کننده بخشی از رفتار کلی داده های مورد استفاده در پیش بینی اند . یکی از این توابع غیر خطی که در پیش بینی سری های زمانی بسیار متداول است  ، تانژانت هیپربولیک است. این تابع به عنوان تابع فعال سازی در شبکه عصبی استفاده شده است . یک شبکه عصبی از اتصال چندین عصب مصنوعی به وجود می آید . با توجه به آرایش اتصال عصب ها انواع مختلفی از این شبکه ها ارایه شده اند. به عنوان مثال شبکه های پیش رونده و برگشتی که هریک می توانند صورت تک لایه ای یا چندلایه ای داشته باشند .( فلاحتی ، 1389)

این پایان نامه برخی از مفاهیم اساسی ظرفیت مالیاتی را تبیین خواهد نمود و در نهایت به پیش بینی درامد  مالیاتی استان مازندران خواهد پرداخت. پارامترهای مورد بررسی برای پیش بینی درامد مالیاتی این استان عبارتند ازمتوسط درآمدخانوار شهری ، ارزش افزوده بخش های مختلف اقتصادی ، نرخ تورم و درآمد مالیاتی کل.

رابطه ها در این تحقیق به صورت یک مدل و چارچوب مفهومی نشان داده شده است. بنابراین مدل مفهومی تحقیق حاضر با توجه به موضوع پژوهش و متغیرهای تحقیق  به صورت  زیر است (شکل1-1)

مدل پیش بینی شبکه عصبی   شبکه عصبی

درآمد مالیاتی کل

نرخ تورم

ارزش افزوده بخش های مختلف اقتصادی

متوسط درآمد شهری

متغیرهای تأثیرگذار بر پیش بینی درامد مالیاتی مالیاتی

 

شکل 1-1- مدل مفهومی تحقیق

 

 1-3-ضرورت انجام تحقیق

در نظریه های اقتصادی ، مهم ترین منبع تأمین مالی هزینه های حاکمیتی دولت اخذ مالیات از شهروندان است ، به ویژه در کشور هایی مانند کشور ما که دولت برای تأمین هزینه های خویش بیشتر به درآمدهای فروش منابع طبیعی متکی است ، در نتیجه توجه بیشتر به نقش مالیات ها در بودجه دولت و انجام اقداماتی به منظور افزایش سهم این نوع درآمدها از کل درآمدهای دولت ضرورت دارد. در این راستا اطلاع از ظرفیت های مالیاتی می تواند گام بزرگی در مسیر برنامه ریزی و بستر سازی برای وصول درآمد ها باشد .(فتحانی ، 1383)

ضرورت انجام پروژه در استان به این خاطر احساس می شود كه  تاكنون در سطح استان مازندران پروژه ای در جهت پیش بینی ظرفیت بالقوه مالیاتی و همچنین پیش بینی درآمدهای مالیاتی  انجام نشده است و پیش بینی ها بر اساس ضریبی از سال قبل صورت می گرفته است  كه مبنای علمی نداشته است بنابراین انجام این پروژه به پیش بینی های علمی منتج خواهد شد.

نتایج این پژوهش میتواند برای امور مالیاتی استان مازندران  جهت برنامه ریزی استراتژیک در زمینه های مالیات و برنامه ریزی جهت افزایش درآمدهای مالیاتی استان مفید واقع شود.

 

1-4-فرضیه های تحقیق

این پژوهش فاقد فرضیه بوده و تنها در صدد پاسخ به سوالات زیر است:

1.آیا با استفاده از شبكه های عصبی می توان درآمد مالیاتی استان مازندران را برآورد نمود؟

2.عوامل موثر بر درآمد مالیاتی در استان مازندران کدامند؟

3.مدل مناسب شبکه عصبی برای پیش بینی درآمد مالیاتی  کدام است؟

 

1-5-اهداف تحقیق

1- بررسی شاخص های موثر بر درآمد مالیاتی استان مازندران

2- بررسی مدل های مختلف شبکه های عصبی و ارائه یک مدل شبکه عصبی جهت پیش بینی درآمدمالیاتی

3 – پیش بینی درآمد مالیاتی استان مازندران  برای سالهای آینده و مقایسه سطح وصول مالیات ها با ظرفیت بالقوه دراین استان ها

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………….98
 
فهرست جداول
      عنوان                                                                                                     صفحه
جدول3-1 الگوهای مختلف برای تنش برشی سیالات غیرنیوتنی مستقل از زمان………………………………… 21
جدول 3-2 ضرایب معادلات n و k بر حسب t………………………………………………………………………………… 34
 
فهرست اشكال
عنوان                                                                                                 صفحه
شكل3-1-حركت برشی آرام بین دو صفحه موازی برای سیال نیوتنی در حالت پایدار……………………………… 17
شكل3-2-طبقه بندی سیالات غیرنیوتنی………………………………………………………………………………………………. 19
شكل3-3-منحنی جریان سیالات مستقل از زمان……………………………………………………………………………………. 20
شكل3-4-منحنی لگاریتمی جریان سیال شبه پلاستیك………………………………………………………………………….. 23
شكل3-5-تغییرات ویسكوزیته –شدت برش سیالات غیرنیوتنی فاقد تنش تسلیم ……………………………………. 24
شكل 3-6-منحنی های جریان سیالات غیرنیوتنی تابع زمان در آزمایشات منفرد پایدار……………………………… 25
شكل 3-7-نمودار تغییرات ویسكوزیته نسبت به زمان سیال وابسته به زمان……………………………………………… 26
شكل 3-8 نمودار شاخص پایدار سیال K بر حسب درجه حرارت t در غلظت های مختلف……………………. 33
شكل 3-9-نمودار شاخص رفتار ساختاری سیال n بر حسب درجه حرارت t در غلظت های مختلف………. 33
شكل 4-1-چهار لوله با آرایش هم خط در معرض جریان یكنواخت با سرعت U و درجه حرارت T0……… 37
شكل 4-2- حجم كنترل برای بدست آوردن معادله پیوستگی…………………………………………………………………. 39
شكل 4-3-المانی برای بدست آوردن اصل بقاء اندازه حركت……………………………………………………………….. 41
شكل 4-4-المانی برای بدست آوردن اصل بقاء انرژی…………………………………………………………………………… 45
شكل 4-5-شبكه رسم شده در نرم افزار انسیس…………………………………………………………………………………… 52
شكل 4-6-شبكه خوانده شده در نرم افزار فلوئنت………………………………………………………………………………. 53
شكل4-7-نمودار باقیمانده در نرم افزار فلوئنت……………………………………………………………………………………. 54
شكل 4-8-تصویر خام شبكه ایجاد شده در انسیس………………………………………………………………………………. 55
شكل 4-9-تأثیر گام عرضی(SL) بر روی پروفیل سرعت در رینولدز80=Re………………………………………….. 56
شكل 4-10-میدان سرعت در اطراف چهار لوله درون مبدل…………………………………………………………………… 57
شكل 4-11-میدان فشار در اطراف چهار لوله درون مبدل حرارتی…………………………………………………………. 57
شكل 4-12-توزیع دما در مبدل حرارتی در اطراف چهار لوله درون مبدل……………………………………………….. 58
شكل 4-13-تأثیر گام عرضی (SL) بر روی خطوط همدما در رینولدز80=Re………………………………………… 59
شكل 4-14-تأثیر گام عرضی در توزیع دمای سیال درون مبدل………………………………………………………………. 60
شكل 5-1-نمای نزدیك‌تر در توزیع فشار در سرعت 1414/0 متر بر ثانیه……………………………………………… 64
شكل 5-2-نمایش توزیع فشار در اطراف چهار لوله در سرعت 1414/0متر بر ثانیه…………………………………. 65
شكل 5-3-توزیع فشار در اطراف چهار لوله در سرعت 7 متر بر ثانیه…………………………………………………….. 66
شكل 5-4-توزیع فشار در صفحه خروجی مبدل حرارتی………………………………………………………………………. 66
شكل 5-5-نمایش توزیع فشار در سرعت 14 متر بر ثانیه………………………………………………………………………. 67
شكل 5-6-توزیع دما درون مبدل در سرعت ورودی 1414/0 متر بر ثانیه………………………………………………. 68
شكل 5-7-توزیع دما در اطراف چهار لوله در سرعت ورودی 1414/0 متر بر ثانیه………………………………….. 68
شكل 5-8-توزیع دما در اطراف چهار لوله در سرعت ورودی 2449/0 متر بر ثانیه………………………………….. 69
شكل 5-9-توزیع دما در صفحه عمودی وسط مبدل حرارتی………………………………………………………………….. 69
شكل 5-10-توزیع فشار استاتیك در صفحه خروجی مبدل حرارتی……………………………………………………….. 70
شكل 5-11-توزیع دما در اطراف چهار لوله در سرعت ورودی 14 متر بر ثانیه……………………………………….. 70
شكل 5-12-توزیع سرعت در صفحه خروجی مبدل حرارتی…………………………………………………………………. 71
شكل 5-13-توزیع سرعت سیال در صفجه ورودی مبدل حرارتی…………………………………………………………… 72
شكل 5-14-توزیع سرعت سیال در صفحه عمودی وسط مبدل حرارتی (بین لوله‌های چپ و راست)……….. 72
شكل 5-15-پروفیل سرعت سیال نیوتنی در صفحه ورودی مبدل حرارتی………………………………………………. 73
شكل 5-16-پروفیل سرعت سیال نیوتنی در صفحه خروجی مبدل حرارتی…………………………………………….. 74
شكل 5-17-توزیع دما در اطراف چهار لوله درون مبدل ……………………………………………………………………….. 75
شكل 5-18-توزیع سرعت سیال در اطراف چهار لوله ………………………………………………………………………….. 75
شكل 5-19-توزیع دما در اطراف چهار لوله مبدل حرارتی…………………………………………………………………….. 76
شكل 5-20-نمودار تغییرات فشار در جابجایی بین 8-تا8 متر………………………………………………………………. 77
شكل 5-21 نمودار تغییرات مقدار سرعت در جابجایی بین 8-تا 8 متر………………………………………………….. 77
شكل 5-22-نمودار تغییرات فشار استاتیك بر حسب پاسكال(نمودار پلكانی)…………………………………………. 78
شكل 5-23 نمودار تأثیر شاخص رفتار سیال بر روی عدد ناسلت در 5=Re…………………………………………… 79
شكل 5-24-نمودار تأثیر شاخص رفتار سیال بر روی عدد ناسلت در 10=Re……………………………………….. 79
شكل 5-25-نمودار تأثیر شاخص رفتار سیال بر روی عدد ناسلت در 15=Re……………………………………….. 80
شكل 5-26-نمودار تأثیر رفتار سیال بر روی عدد ناسلت در 20=Re……………………………………………………. 80
شكل 5-27-نمودار تأثیر شاخص رفتار سیال بر روی عدد ناسلت در 50=Re……………………………………….. 81
شكل 5-28-پروفیل سرعت در ورودی لوله در 20=Re ………………………………………………………………………. 82
شكل 5-29-پروفیل سرعت قبل از لوله جلویی در 20=Re…………………………………………………………………… 82
شكل 5-30-پروفیل سرعت روی لوله جلویی در 20=Re……………………………………………………………………… 83
شكل 5-31-پروفیل سرعت بین لوله ها در رینولدز 20=Re………………………………………………………………….. 83
شكل 5-32-پروفیل سرعت روی لوله عقبی در 20=Re……………………………………………………………………….. 84
شكل 5-33-پروفیل سرعت بعد از لوله عقبی در 20=Re……………………………………………………………………… 84
شكل 5-34-تأثیر گام طولی بر روی تغییرات فشار در مركز لوله با 75=Re……………………………………………. 85
شكل 5-35-تأثیر گام عرضی بر روی تغییرات فشار در مركز لوله با 75=Re………………………………………….. 85
شكل 5-36-نمودار فشار استاتیك بر حسب پاسكال در جابجایی بین 8-تا 8 متر برای ورودی و خروجی
و point5…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 87
شكل 5-37-نمودار فشار استاتیك بر حسب پاسكال در جابجایی 8-تا8 متر برای كل محیط پیوسته…………. 87
شكل 5-38-نمودار فشار استاتیك برحسب پاسكال در جابجایی 8-تا 8 متر برای دیواره‌های چهار لوله و دیواره مبدل و point5          88
شكل 5-39-نمودار فشار استاتیك بر حسب پاسكال در جابجایی بین 8-تا 8 متر برای ورودی تا خروجی
مبدل حرارتی…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 88
شكل5-40-نمودار مقدار سرعت در جابجایی بین 8-تا 8 متر برای كل محیط پیوسته …………………………….. 89

 

 

شكل 5-41-نمودار مقدار سرعت در جابجایی بین 8-تا 8 متر برای ورودی و خروجی و point5………….. 89
شكل 5-42-نمودار مقدار سرعت در جابجایی بین 8-تا 8 متر برای دیواره های چهار لوله و point5……… 90
شكل 5-43 نمودار مقدار سرعت در جابجایی بین 8-تا8 متر برای ورودی تا خروجی مبدل حرارتی……….. 90
شكل 5-44-نمودار مقدار دما در جابجایی بین 8-تا 8 متر برای ورودی و خروجی و point5………………… 91
شكل 5-45-نمودار مقدار دما در جابجایی بین 8-تا 8 متر برای دیواره های چهار لوله و دیواره مبدل حرارتی
و point5…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 91
شكل 5-46-نمودار مقدار دما در جابجایی بین 8-تا8 متر برای كل محیط پیوسته……………………………………. 92
 
چكیده:
امروزه از سیستم­های مختلفی استفاده می­شود که در آن­ها برای انتقال حرارت از جریان سیال عمود بر یک دسته لوله استفاده شده است. از جمله پرکاربردترین این سیستم­ها می­توان به مبدل­های حرارتی راکتورهای هسته­ای و خنک­کاری پره توربین اشاره کرد. در این سیستم­ها بسیاری از سیالات استفاده شده كه خواص رئولوژیکی غیرنیوتونی دارند؛ در این پژوهش به کمک دینامیک سیالات محاسباتی دو بعدی، رفتار جریان سیال غیر نیوتونی قاعده توانی در محدوده رینولدز 20 تا 50، در جریان عمود بر چهار لوله موازی بررسی شده­است. برای ایجاد هندسه و شبکه­بندی از نرم­افزار انسیس و برای حل معادلات حاکم با روش حجم محدود و تحلیل دینامیکی نتایج از نرم­افزار فلوئنت استفاده شده­است. در این پایان نامه بررسی عددی سیالات غیر نیوتنی قاعده توانی در روی دسته لوله‌های با آرایش مستطیلی و همین‌طور شرایط هیدرودینامیكی و حرارتی با شرایط مرزی دمای ثابت مورد مطالعه قرار گرفته است و لذا ضمن بررسی پارامترهای مؤثر بر میزان انتقال حرارت و افت فشار، اثرات پارامترهای رئولوژیكی سیال غیرنیوتنی در مبدل‌های حرارتی در این پایان نامه مورد توجه می‌باشد. در این راستا معادله پیوستگی، معادلات اندازه حركت، معادله انرژی همراه با معادله اساسی رئولوژیكی به طور همزمان حل شده است. نتایج حاصل از این مدلسازی نشان می‌دهد با افزایش شاخص رفتار سیال، تنش برشی زیاد شده است و انتقال حرارت زیاد می‌شود و همچنین با افزایش گام عرضی عدد ناسلت زیاد شده و باعث افزایش انتقال حرارت می‌شود. در نهایت روابط اعداد بی­بعد رینولدز و نوسلت تعیین و تاثیر پارامترهای رئولوژیکی بر رژیم جریان بررسی شد‌ه است. نتایج بیانگیر این است كه در مقادیر ثابت عدد رینولدز، با افزایش مقدار پرانتل، مقدار ناسلت افزایش می‌یابد كه علت آن كاهش ضخامت لایه مرزی گرمایی در آن سطر می‌باشد. در مقادیر ثابت عدد پرانتل با افزایش شاخص رفتار سیال مقدار ناسلت افزایش می‌یابد و در  تغییرات ناسلت ناچیز بوده و از  تغییرات ناسلت افزایش پیدا می‌كند.
 
فصل اوّل:
كلیــات
 
در علم مكانیك سیالات دو نگرش نظری و تجربی وجود دارد كه به بررسی رفتار دینامیكی سیال می‌پردازد. در نگرش نظری، هیدرودینامیك، علم مكانیك سیالات، با معادلات حركت اویلر در مورد یك سیال ایده‌آل فرضی شروع شده و تا حد قابل‌توجهی در اواخر قرن نوزدهم پیشرفت نمود. بطوریكه در مواردی جوابگوی موضوعات مكانیك سیالات بود.ولی در عرصه علم هیدرولیك كه متكی بر تجربیات آزمایشگاهی می‌باشد، علم كلاسیك هیدرودینامیك در تعارض با نتایج تجربی بوده بطوریكه با رشد تكنولو‍ژی دیگر معادلات حركت اویلر جوابگوی مسائل علمی در زمینه سیالات نبود. بدیهی است كه علت اختلاف بین نتایج هیدرودینامیك كلاسیك و علم هیدرولیك مبتنی بر تجربه، صرف نظر كردن از اصطكاك سیال می‌باشد. با ارائه معادلات حركت سیالات با اصطكاك (معادلات ناویر- استوكس[1]) راه حل حركت سیالات توام با اصطكاك با استفاده از علوم ریاضی و روش‌های عددی ارائه شده، هموار شده است. حل معادلات حاكم در مكانیك سیالات یكی از مطرح ترین مسائل در علوم مهندسی است. در ابتدا دو شاخه مختلف دینامیك سیالات با همدیگر تركیب شده و روابط زیادی بین تجربه و نظری به دست آمد و راه را برای توسعه موفقیت آمیز مكانیك سیالات باز نمود. با استفاده از اصول نظری و برخی آزمایش‌های ساده، پرانتل اثبات نموده كه جریان در اطراف یك جسم جامد را می‌توان به دو ناحیه تفكیك نمود. لایه بسیار نازك در مجاورت جسم (لایه مرزی[2]) كه در آن اصطكاك نقش مهمی دارد و ناحیه خارج از این لایه كه می‌توان از اصطكاك صرفنظر نمود. بدین ترتیب او اولین قدم را جهت یكی ساختن تئوری و عمل برداشت. در اغلب موارد فرمولبندی قوانین پایه مكانیك سیالات، به صورت معادلات دیفرانسیل جزئی[3] در می‌آید كه بیشترمعادلات به صورت دیفرانسیل پاره‌ای مرتبه دوم ظاهر می‌شوند و بنابراین در مكانیك سیالات و انتقال حرارت از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. عموماً، معادلات حاكم در مكانیك سیالات یك مجموعه معادلات پاره‌ای غیرخطی و وابسته را ایجاد می‌كنند كه باید در یك قلمرو ناهموار با شرایط اولیه و مرزی مختلف حل شوند. در بیشتر موارد، حل تحلیلی معادلات مكانیك سیالات بسیار محدوداست. با اعمال شرایط مرزی، این محدودیت‌ها بیشتر می شود. مكانیك سیالات تجربی می‌تواند اطلاعات مورد نیاز یك میدان جریان خاص را فراهم كند. در هرحال به علت محدودیت‌های تجهیزاتی، مانند اندازه نمونه آزمایش و تجهیزات آزمایشگاهی و همچنین مشكلات ناشی از عدم تشابه كامل با میدان جریان واقعی، كسب اطلاعات آزمایشگاهی در بیشتر میدان‌های جریان غیرعملی است.
به هرحال از نتایج آزمایشگاهی برای اثبات درستی حل معادلات ریاضی استفاده می‌شود. پس در طراحی، نتایج آزمایشگاهی و نتایج محاسباتی معادلات در كنار یكدیگر بكار می‌روند. روشی كه در سال‌های اخیر رواج زیادی یافته، در واقع روش دینامیك سیالات عددی است. البته تحلیل عددی از گذشته های دور دراز مطرح بوده است. در هر حال پیشرفت های بدست آمده در امر ساخت كامپیوترها كه سبب افزایش حافظه و كارایی شده، امكان حل معادلات مكانیك سیالات را با استفاده از روش‌های عددی مختلفی فراهم كرده است. برخلاف مكانیك سیالات تجربی، شرایط جریان در ابعاد و اندازه‌های آن به راحتی قابل تغییرند تا اهداف طراحی مختلفی را بتوان برآورده كرد.]1[.
در طول سالیان اخیر، صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی برای رفع نیازهای بشر، توسعه روز افزونی یافته‌اند. در فرآیند تولید محصولات در این صنایع، عموماً با سیالات جدیدی مواجه می‌شوند كه رفتار برشی آنها را با استفاده از روابط مربوط به سیالات نیوتنی نمی‌توان بررسی نمود. از طرفی شمار زیادی از سیالاتی كه در صنعت كاربرد داشته و دارای مشخصه «برش رقیق[4]» و«برش غلیظ[5]» می‌باشند، سیال قاعده توانی[6] نامیده می‌شود. تعدادی از این سیالات معروف در صنعت از قبیل محلول‌ها و مذاب‌های پلیمری جامدات معلق در مایعات، امولسیون‌ها و موادی كه دو خاصیت ویسكوز و الاستیك را توامان دارند و به ویسكو الاستیك‌ها معروف هستند و پلاستیك‌های گداخته شده، پلیمرها، جسم خمیر مانند و غذاها، رفتار سیال غیر نیوتنی از خود نشان می‌دهند. بررسی این سیالات موجب پیدایش علم جدیدی به نام رئولوژی شده است.
در صنایع زیادی كه از سیالات غیر نیوتنی استفاده می‌شود. از آن جمله می‌توان به صنایع تولید مانند لاستیك‌ها، پلاستیك‌ها، الیاف مصنوعی، صابون‌ها و شوینده‌ها، صنایع نفت و پتروشیمی، صنایع داروسازی، پزشكی، انرژی اتمی، كارخانه‌های سیمان، صنایع غذایی، صنایع چوب و كاغذ، مواد شیمیایی سبك و سنگین اشاره نمود. همچنین برخی از فرآیندهای صنعتی، فرآیندهای تخمیری، از قبیل فرایندهای سنگ‌های معدنی، صنایع چاپ و رنگ از سیالات غیرنیوتنی استفاده می‌شود، با توجه به كاربرد وسیعی كه سیالات غیرنیوتنی دارند میتوان به ارزش و اهمیت بررسی این سیالات پی برد.
فرآیندهای انتقال حرارت در طیف وسیعی از كاربردهای صنعتی (بیوشیمیایی، صنایع غذای، پلیمرو…) وجود دارند. مسائل مربوط به جریان آرام و انتقال حرارت با جابجایی اجباری در یك كانال در طراحی مبدل‌های حرارتی، خنك كاری سیستم‌های الكترونیكی و غیره، اهمیت بسزایی دارد. از طرفی مبدل‌های حرارتی از تجهیزات اصلی انتقال حرارت می‌باشند و بهینه‌سازی در طراحی آنان از نظر افت فشار سیال و شدت انتقال گرما برای سیالات مختلفی كه در آنها جاری هستند مورد توجه خاص علوم مهندسی می‌باشد.]1[و ]2[.
1-1-اهمیّت بررسی جریان اطراف لوله‌ها
بررسی جریان و انتقال حرارت سیالات نیوتنی و غیرنیوتنی حول یك لوله و یا یك دسته لوله از اهمیّت بسزایی برخوردار است و در بسیاری از پدیده‌های مهندسی همانند طراحی مبدل‌های حرارتی، رآكتورهای هسته‌ای و شیمیایی، پره‌های توربین و كمپرسور وغیره كاربرد دارد وسیعی دارد. به همین جهت موضوع مهمی برای تحقیق در دینامیك سیالات و انتقال حرارت گردیده است. هر كدام از دستگاه‌های فوق كاربردهای فراوانی در صنایع پتروشیمی، پلیمر، صنایع غذایی و دارویی و … خواهند داشت و واضح است كه اكثراً با یك دسته لوله سروكار خواهیم داشت كه می‌تواند آرایش‌های مختلفی داشته باشد. مثلاً در مبدل‌های حرارتی كه یكی از اجزاء مهم در نیروگاهها، صنایع فرآیندی و شیمیای، گرمایش، تهویه مطبوع، تبرید، خنك كاری سیستم‌های الكترونیكی و غیره می باشد، انتقال گرما به یا از مجموعه لوله‌های عمود بر جریان وجود دارد كه می‌تواند تولید بخار در دیگ بخار، چگالش بخار در كندانسور و سرمایش هوا در یك دستگاه تهویه مطبوع باشد. در این راستا در طراحی مبدل‌های حرارتی پارامترهای متعددی شامل ظرفیت تبادل گرما، تعداد لوله‌ها با طول و قطرهای متفاوت، ابعاد مهندسی مبدل، آرایش لوله‌ها و صفحات نگهدارنده آن و سیالاتی كه وظیفه انتقال حرارت را به عهده دارند دخالت داشته و لذا گزینه‌های مختلفی مطرح می‌گردند، بنابراین اهمیّت محاسبات و كسب نتایج كاملاً مشهود می‌باشد و در گذشته كه امكان بكارگیری روش‌های عددی میسر نبود به كمك روش‌های تجربی نتایج بدست می‌آمد. واضح است روش‌های تجربی علاوه بر اینكه محدودیتی در تعداد آزمایشات دارد از نظر اقتصادی هم مقرون به صرفه نیست. موضوع مقاله بررسی عددی انتقال حرارت سیالات غیرنیوتنی بدون تنش از روی دسته لوله‌ها با آرایش مستطیلی می‌باشد.
به علت اهمیت موضوع از چند دهه قبل كارهای زیادی در این زمینه انجام گرفته است. برخی از این مطالعات اولیه به صورت نظری و برخی دیگر به صورت تجربی می‌باشد. تقسیم بندی سیالات به انواع مختلف و رفتارهای متفاوتی كه از خود نشان می‌دهند باعث گستردگی موضوع می‌شود. با توجه به گستردگی كارهای انجام شده روی موضوع مورد بحث، وجود یك سری نقایص در آن‌ها مشهود است كه راه را برای تحقیق بیشتر باز كرده است. از مهمترین نقایص موجود می‌توان به موارد ذیل اشاره كرد:
الف) كمبود كارهای عددی و تجربی انجام شده برای سیالات غیرنیوتنی.
ب) محدود بودن اكثر كارهای انجام شده به دو شرط مرزی دیواره با شار حرارتی و دمای ثابت.
ج) استفاده از روشهای نظری در بیشتر موارد كه در نتیجه از فرض‌های ساده كننده مختلفی برای حل معادلات مربوطه استفاده شده كه این كار باعث انحراف از جواب و نتیجه واقعی می‌شود.
با توجه به موارد فوق در تحقیق حاضر سعی بر آن شده است كه با كاربرد روشی مناسب این نقایص برطرف گردند. در این تحقیق انتقال حرارت از یك سیال غیرنیوتنی قاعده توانی[8] بصورت عددی در داخل لوله بصورت كلی مورد بررسی قرار گرفته است. از این‌رو برای انجام بررسی مورد نظر از یك مبدل حرارتی با آرایش دسته لوله‌های مستطیلی با مقطع دایره‌ای استفاده شده است، در تحقق این امر با كاربرد سیال غیرنیوتنی قاعده توانی، حرارت جابجایی و چگونگی تغییرات ضریب انتقال حرارت بررسی شده است. به این ترتیب با انجام این تحقیق گامی مؤثر در جهت تكمیل كارهای گذشته برداشته و با توجه به رفتار واقعی كه سیال از خود نشان می‌دهد و اینكه سیستم عملكرد آن با كاربردهای صنعتی تا حد زیادی مشابه است می‌توان به جواب‌های حاصله اعتماد بیشتری كرد.
 
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)