عضله یکی از چهار بافت اصلی بدن است سه بافت دیگر عبارتند از : بافت های عصبی، پیوندی، پوششی. سه نوع عضله در بدن وجود دارد. عضله قلبی که تنها در قلب یافت می شود. عضله صاف که در دیواره رگ های خونی، راه های هوایی، روده و مثانه قرار دارد و عضله اسکلتی که بخش های مختلف اسکلت را به هم پیوند
می دهد. از میان این، تنها عضله اسکلتی تحت کنترل ارادی است و حرکت اندامها ونگهداری قامت را میسر
می سازد (5). عضله اسکلتی از حدود 75 درصد آب و 20 درصد پروتئین تشکیل شده است 5 درصد با قیمانده را نمک های آلی و سایر مواد شامل فسفاتهای پرانرژی، اوره، اسیدلاکتیک، مواد معدنی کلسیم منیزیم، فسفر،
آنزیم ها و رنگدانه های مختلف، یونهای سدیم، پتاسیم، کلر، اسیدهای آمینه، چربیها و کربوهیدرات ها را تشکیل می دهند (11).
عوامل متعددی در رشد و حفظ قدرت و توده عضله موثر هستند. این عوامل عبارتند از: وراثت، فعالیت بدنی، تغذیه مناسب، غدد درون ریز، عوامل محیطی و فعالیت دستگاه عصبی که وراثت سایر عوامل را تحت نفوذ خود دارد. فعالیت بدنی و عضلانی بدون یک تغذیه مناسب، نمی تواند بر قدرت و حجم عضله بیفزاید. تستوسترون، هورمون رشد، کورتیزول و انسولین موجب سازگاری های اساسی در حجم و قدرت عضلات خواهند شد. بدون تنش بیشینه و تمرینات مقاومتی، سایر عوامل نمی توانند پاسخ های تمرینی ایجاد کنند (9). تمرین مقاومتی از رایج ترین تمرین هایی است که در دو دهه اخیر رشد پیدا کرده است. تمرین مقاومتی در توسعه عملکرد ورزشکار بوسیله افزایش قدرت، توان، سرعت و هیپرتروفی عضله، استقامت عضلانی موضعی، عملکرد حرکتی، تعادل و هماهنگی عضله نقش ایفا می کند. در گذشته به طور مرسوم تمرین مقاومتی طرفداران زیادی نداشت (برای مثال، تنها ورزشکاران قدرتی و آنهایی که برای افزایش حجم تلاش می کردند مثل بدن سازان تمرینات قدرتی را دنبال می کردند) اما اکنون درک بهتری از مزیت های مرتبط با تندرستی تمرینات مقاومتی وجود دارد. تمرینات مقاومتی از رایج ترین تمرینهایی است که بوسیله سازمان های بهداشت جهانی مثل کالج آمریکایی داروهای ورزشی و انجمن قلب آمریکا برای بیشتر جامعه شامل افراد مسن، بزرگسالان، نوجوانان و جامعه کلینکی (مثل افرادی با اختلال عصبی، عضلانی و بیماریهای قلب و عروق) توصیه می شود (30).
1-2- بیان مسئله
قدرت یکی از مهم ترین قابلیت های زیست حرکتی است و معمولا در تمرین اغلب ورزشکاران جایی برای خود باز کرده است و عبارت است از ظرفیت عصبی و عضلانی برای غلبه بر مقاومت خارجی یا داخلی که تنها برای یک بار انجام می شود. ورزشکار می تواند با غلبه بر مقاومت خارجی یا داخلی قدرت را بهبود بخشد. منابع مهم مقاومت خارجی شامل وزن بدن افراد، توپ مدیسین، باندها و طناب های قابل ارتجاع،
دمبل، هالتر و مقاومت ثابت می باشد. ورزشکاران می توانند با روش های تحریک الکتریکی هم جنبش یا ایزوکنتیک، هم طول یا ایزومتریک، درون گرا یا کانسنتریک و برون گرا یا اسنتریک قدرت بیشینه را افزایش دهند. اما روش قدرت بیشینه با استفاده از وزنه های آزاد یا وسایل دیگر هنوز رایج است. شناخت انواع قدرت برای اجرای کارآمد عملکرد و تمرین ضروری است. انواع قدرت شامل قدرت عمومی، ویژه، بیشینه مطلق و نسبی می شود که در ورزش های گوناگون برای عملکرد بهینه نوع خاصی از قدرت لازم می باشد (2).
برنامه های تمرینی مقاومتی می توانند موجب افزایش قدرت شوند. با سه تا شش ماه تمرین پیشرفتی برابر با 25 تا 100 درصد و حتی بیشتر در قدرت عضلانی دیده می شود. افزایش حجم عضلانی و سازگاریهای عصبی ناشی از تمرین مقاومتی از موثرترین عوامل توسعه قدرت عضلانی می باشند. هنگام بی تحرکی عضله و کاهش فعالیت عضله آن تغییرات عضلانی بلافاصله شروع می شود که موجب آتروفی و تحلیل عضلانی و در نتیجه کاهش در قدرت و توان عضله می شود (10). با توجه به ویژگی های ورزش ،توسعه قدرت انواع متعددی دارد. بعضی ورزش ها به توان بیشتر و بعضی دیگر به دلیل فعالیت طولانی به استقامت عضلانی بیشتری نیاز دارند. بنابر این یک روش ویژه برای تامین نیازهای همه ورزش ها وجود ندارد(2). ورزش هایی مثل وزنه برداری، قایقرانی با دو دست، پاس سینه بسکتبال و پرتاب اوت در فوتبال به سطح بالای نیازمندیهای دو طرفه نیازمند هستند و
ورزش های راکتی، سرویس والیبال، شوت فوتبال، گلف و بیسبال بیشتر به به نیازمندیهای تمرین یک طرفه احتیاج دارند. برنامه های تمرینات مقاومتی از طریق دستکاری شدت تمرین، حجم تمرین و تکرار تمرین به صورت پیشرونده و با استفاده از هالتر، دمبل و دستگاههای تمرینی اجرا می شوند. شدت تمریت مقاومتی از طریق تکرارهای بیشینه یا به صورت درصدی از یک تکرار بیشینه محاسبه می شود. حجم تمرین میزان کار انجام شده در یک جلسه تمرین است که در مقابل شدت تمرین قرار دارد و هرقدر حجم تمرین بالا باشد، شدت تمرین کاهش می یابد. در تمرینات مقاومتی حرکاتی انتخاب می شوند که با الگوی حرکتی رشته ورزشی سازگار باشند. از آنجا که عامل کلیدی برای موفقیت در تمرین مقاومتی در هر سطح آمادگی و سنی طراحی شیوه برنامه تمرینی متناسب باالگوی ورزش مورد نظر است توجه به شیوه تمرینی که تاثیر تمرین مقاومتی را در افزایش قدرت عضله تبین کند از نکات مهمی است که نیاز به بررسی و مطالعه دارد. در این تحقیق اساس کار بر پایه تمرینات مقاومتی یک طرفه و دو طرفه بر توسعه قدرت عضلانی می باشد تا از این طریق روش بهتر جهت افزایش بیشتر قدرت عضلانی بدست آید. بر این اساس هدف این مطالعه مقایسه تاثیر هشت هفته تمرین مقاومتی یک طرفه و دوطرفه در توسعه قدرت عضلات تا کننده و عضلات باز کننده مفصل آرنج می باشد.
1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق
کارشناسان سلامت عمومی عمدتا بر تمرین یکنواخت و دقیق هوازی و افزایش فعالیت بدنی که آمادگی قلبی، عروقی را افزایش می دهد و در ترکیب بدن موثر می باشد متمرکز می شوند. با این حال تحقیقات نشان
می دهند که تمرین مقاومتی تاثیر زیادی در سیستم عضلانی و اسکلتی، مشارکت هایی در حفظ توانایی های عملکردی، جلوگیری از پوکی استخوان یا استئوپروز، کاهش بافت عضله یا سارکوپینه، کمر درد و اختلال های دیگر دارد. بیشتر تحقیقات اخیر نشان می دهند که تمرین مقاومتی می تواند اثر مثبتی بر عوامل خطر مثل مقاومت انسولینی، میزان متابولیسم پایه، متابولیسم گلوکز ، فشار خون، چربی بدن و زمان انتقال معدی- روده ای که با دیابت همراه است، بیماری های قلبی و سرطان داشته باشد. تحقیقات همچنین نشان می دهند که همه مزایای تمرین مقاومتی احتمالا در دو جلسه تمرینی 20-15 دقیقه ای در هفته حاصل می شود. همراه با تمرین یکنواخت و دقیق هوازی، تمرین مقاومتی می تواند یک جزء اصلی برنامه های افزایش سلامت عمومی باشد (29). همچنین این تمرینات سبب افزایش قدرت و توان عضلانی، کنترل وزن، افزایش تراکم استخوان، جلوگیری و کنترل محدود کننده های سلامت مثل دیابت، بیماری قلبی و آرتریت، کنترل درد، بهبود تحرک و تعادل ، بهبود قامت، کاهش خطر آسیب، افزایش عملکرد بهینه در فعالیت های روزمره بدن، کاهش چربی بدن، افزایش نسبت عضله به چربی بدن، افزایش متابولیسم پایه، بهبود الگوی خواب، افزایش اعتماد به نفس می شوند (26). تمرینات مقاومتی برای افراد کم تحرک، سالخوردگان و بیماران قلبی از سوی کالج آمریکایی طب ورزشی، انجمن قلب آمریکا، انجمن آمریکایی توان بخشی قلبی و تنفسی ارائه شده است. این موسسات تمرینات مقاومتی منظم را از اجزاء مهم برنامه های آمادگی جسمانی مرتبط با تندرستی تلقی کرده اند. تمرینات مقاومتی برای ورزشکاران رقابتی با هدف بهینه سازی قدرت و هیپرتروفی عضلانی متمرکز می شود. در مقابل تمرین مقاومتی برای سالخوردگان و افراد میانسال حفظ و (در صورت امکان افزایش)توده عضله، استخوان، قدرت و استقامت عضلانی متمرکز شده است تا سلامت عمومی و سطح نیمرخ آمادگی جسمانی را افزایش دهد (9).
کودکان و نوجوانان می توانند با رعایت اصول ایمنی با کمترین احتمال آسیب پذیری تمرینات مقاومتی را برای افزایش قدرت و توده عضلانی انجام دهند (10). تمرینات مقاومتی از اجزای کلیدی تمرین های ورزشکاران می باشند که فشار قابل توجه ای بر سیستم عضلانی اسکلتی اعمال می کنند و برای افزایش قدرت، جلوگیری از آسیب، بهبود مهارتهای حرکتی در ورزشکاران استفاده می شوند. تمرینات مقاومتی همچنین از اجزای آمادگی ورزشکاران در ورزشهای تیمی می باشند و افزایش قدرت و توان ناشی از این تمرینات سبب بهبود عملکرد ورزشکاران می شود. باتوجه به اینکه تمرینات مقاومتی در بین مردم عادی به ویژه جوانان رونق بسیار یافته است و ورزشکاران هم برای دوره های آمادگی از شیوه تمرینی استفاده می کنند و هم چنین از این تمرینات در
برنامه های بازتوانی ورزشکاران آسیب دیده استفاده می شود و افزون بر این به عنوان یک روش تمرینی مهم برای سلامت نیز شناخته شده است و با توجه به ضرورت توصیه ورزشکاران به انجام نوع تمرین مقاومتی ویژه مطابق با رشته ورزشی و جهت کمک به افزایش سلامت عمومی جوامع و یاری مربیان، کارشناسان ورزشی و ورزشکاران در ارائه یک روش تمرینی مناسب که اثر بخشی بهتری داشته باشد و با توجه به نبود تحقیقات در این زمینه هدف ما بررسی مقایسه تاثیر یک دوره تمرین مقاومتی یک طرفه و دو طرفه بر توسعه قدرت عضلات تا کننده و عضلات باز کننده مفصل آرنج می باشد.
1-4- اهداف تحقیق
1-4-1- اهداف کلی
هدف کلی این تحقیق مقایسه تاثیر هشت هفته تمرین مقاومتی یک طرفه و دو طرفه بر قدرت عضلات تا کننده و عضلات باز کننده مفصل آرنج می باشد.
1-4-2- اهداف فرعی
1- مقایسه تاثیر هشت هفته تمرینات مقاومتی یک طرفه و دو طرفه بر قدرت عضلات تا کننده آرنج
2- مقایسه تاثیر هشت هفته تمرینات مقاومتی یک طرفه و دوطرفه بر قدرت عضلات باز کننده آرنج
1-5- فرضیه های تحقیق
1- تفاوتی بین قدرت عضلات تا کننده مفصل آرنج در آزمون فلکشن یک طرفه با دمبل وجود ندارد.
2- تفاوتی بین قدرت عضلات تا کننده مفصل آرنج در آزمون فلکشن جفتی با هالتر وجود ندارد.
3- تفاوتی بین قدرت عضلات باز کننده مفصل آرنج در آزمون اکستنشن یک طرفه با دمبل وجود ندارد.
4- تفاوتی بین قدرت عضلات باز کننده مفصل آرنج در آزمون اکستنشن جفتی با هالتر وجود ندارد.
1-6- پیش فرض های تحقیق
1) آزمودنی ها بیماری قلبی عروقی، فشار خون، چربی یا قند خون نداشته و از سلامت جسمی و روحی برخوردار بودند.
2) شرایط اجرای آزمون برای کلیه آزمودنی ها یکسان بود.
3) آزمودنی ها با میل و رغبت و انگیزش در آزمون ها و مراحل تحقیق شرکت کردند.
4) آزمودنی ها حداکثر سعی و تلاش خود را در انجام تمرینات به کار گرفتند.
1-7- محدودیت های تحقیق
1-7-1- محدودیت های محقق خواسته
1) فعالیت: آزمودنی ها افراد مبتدی بودند که سابقه تمرین مقاومتی نداشتند.
2) سن آزمودنی ها: تمام آزمودنی ها در دامنه سنی 26-15 سال قرار داشتند.
3) سلامتی: همه آزمودنی ها از نظر جسمانی و روانی تندرست بودند و سابقه هیچ گونه بیماری نداشتند.
4) جنسیت: همه آزمودنی ها مرد بودند.
5) زمان تمرین: همه آزمودنی ها در زمان مشخص از روز تمرین های مورد نظر را اجرا کردند.
1-7-2- محدودیت های اجتناب ناپذیر
1) سطح انگیزش و شرایط روحی و روانی آزمودنی ها در هر جلسه تمرین تا حدی غیر قابل کنترل بود.
2) میزان استراحت و فعالیت های روزانه و تغذیه آزمودنی ها به طور کامل در طول دور تمرین قابل کنترل نبود.