در حال حاضر ورزش و تفریحات سالم در کشورهای توسعه یافته به عنوان یک صنعت مهم و عامل اثرگذار در رشد اقتصاد ملی مورد توجه است و یکی از درآمدزا­­­ترین صنایع در قرن 21 به شمار می­رود (ایزدی،1384). صنعت ورزش به سرعت جهانی گشته، قلمرو آن همه­جا را تسخیر کرده و در سراسر دنیا ریشه دوانیده است، تا میلیاردها انسان از آن بهره­­­مند شوند. صنعت ورزش با در اختیار داشتن عامل محرکی همچون مسابقات بزرگ ورزشی ، امکان بهره­گیری از فرصت­های تبلیغاتی و رسانه­ها را فراهم نموده است؛ که این موضوع خود موجب ایجاد بستر لازم برای تعامل ما ­بین­ صنعت، تجارت و ورزش گردیده است (آندروف و همکاران،1380). ورزش جزء عواملی است که در جامعه­ی مدرن تاثیر گذاری غالبی دارد و هیچ جنبه­ی دیگری از مسائل اجتماعی تا این حد مورد توجه رسانه­ها قرار ندارد (بازرگان،1386). در سطح بین­المللی، ورزش ششمین رتبه را دربین صنایع عمده­ی مختلف را دارا است (آزادان،1391). صنعت ورزش بخش­های نظیر کالاهای ورزشی،  بازاریابی، سرپرستی، اجرا، وحمایت مالی، ورزش حرفه­ای، پوشاک ورزشی، رسانه­های ورزشی و ورزش­های تفریحی را در بر می­گیرد و هر ساله در حال رشداست (احسانی،1387). اقتصاد ورزشی حیطه گسترده­ای است که با دیگر بخش­های اقتصادی رابطه­ای تنگاتنگ دارد. ضرورت جهانی شدن ورزش که از دهه­ی 1980 شروع شد، موجب تغییر نقش ورزش در جامعه شد و فرصت­های درآمدزایی بسیاری را برای افراد، مؤسسات و رسانه­های مختلف ایجاد کرد (الهی،1387). افزایش فعالیت در عرصه­ی تربیت­بدنی و ورزش موجب افزایش تقاضای کالا وخدمات مختلف می­شود. این مجموعه فعالیت­ها موجب پیدایش صنعت ورزش می­شود (عسکریان،1383). یکی از راه­های تأمین بودجه­ی کافی جهت انجام فعالیت­های ورزشی به ویژه فعالیت­های قهرمانی، جذب سرمایه­گذاری شرکت­ها وکارخانجات خصوصی در صنعت ورزش است (کاظم،1381). حمایت­مالی  ورزشی یکی از مهمترین منابع درآمدی در ورزش امروزی است (سید عامری، 1388).  مفهوم حمایت مالی از ورزش یک پدیده جدید به شمار نمی­رود. کشاک به نقل از گراتون و تیلور (1985) بیان می­دارد که شروع حمایت­مالی از ورزش به سال 1850 میلادی باز می­گردد که در آن یک شرکت استرالیایی به عنوان حامی مالی مسابقات کریکت انگلستان درآمد و از این طریق سود زیادی را عاید خود و برگزار کنندگان مسابقه مذکور کرد( کشاک،2004). حمایت از یک ورزش، سازمان ورزشی یا رویداد توسط  یک شخص یا شرکت برای کسب منافع یا سود دو جانبه برای هر دو طرف قرارداد (کشاک،2004). تا به حال چه در ورزش و چه در دیگر زمینه­ها، از حمایت­ تعریف جامع و مختصی نشده است. اما حمایت­مالی به عنوان تدارک کمک­های مالی و جنسی به یک فعالیت به وسیله­­­­­ی یک سازمان تجاری با هدف کسب اهداف تجاری تعریف می­شود(جماعت،1386).

شانک حمایت­مالی ­ورزشی را به صورت زیر بیان می­کند سرمایه­گذاری در موجودیت­ ورزش (ورزشکار،تیم،لیگ، یا برنامه­ی ورزشی) برای حمایت از اهداف کلی سازمانی، تجاری ویا استراتژی­های پیشرفته (شانک،1951). گراتون( 1985)  حمایت مالی ورزشی را حمایت از یک ورزش، رویداد ورزشی، سازمان ورزشی یا رقابت توسط یک شخص یا شرکت برای کسب منافع یا سود دوجانبه برای هر دو طرف قرارداد، می­داند. امروزه شرکت­های تجاری و صاحبان صنایع مختلف دریافته­اند که، حمایت مالی می­تواند به منزله یک ابزار تبلیغاتی قدرتمند برای آنها عمل کند. در واقع یکی از مهم­ترین و موثرترین عناصری که موجب پیوند رویدادهای ورزشی و اقتصاد شده است، موضوع حمایت مالی ورزشی به عنوان یک روش تبلیغاتی برای شرکت­های حامی است (بلوریان،1387). اهمیت حامیان مالی در درآمد زایی بخش ورزش دنیا بعد از امتیاز پخش زنده­ی تلویزیونی قرار دارد که ارزش آن در المپیک­ برای شرکت­ها مانند شرکت­های مک دونالد، کداک، ویزا، آدیداس وکوکاکولا بیش از 170 میلیون دلار بوده است (کاظمی،1386). ورزش و اقتصاد در تعامل با یکدیگرند از یک طرف دولت­ها وشرکت­های خصوصی با حمایت­مالی در امر ورزش می­توانند از منابع بسیار آن بهره­مند شوند واز طرف دیگر ورزش می­تواند در جنبه­های مختلف توسعه­ی اقتصادی  نقش موثری داشته باشد (الهی،1383). در استرالیا براساس گزارش رایان، سالانه 7/49 میلیون دلار توسط حامیان­مالی به فوتبال جنوب استرالیا کمک بلاعوض می­شود (سید عامری،1388). بنابراین با توجه به اینکه حمایت­مالی یکی از زیر مجموعه­های بخش بازاریابی است و مسئولین ورزش برای به ثمر بخشیدن و به نتیجه رسیدن اهداف خود چه در بحث ورزش همگانی و چه در بحث ورزش قهرمانی باید زمینه را برای  ورود حامیان در ورزش فراهم کنند. یکی از اولین نیازها جهت ورود حامیان به ورزش شناختن عواملی است که مانع از حمایت­مالی شرکت­های خصوصی است در ورزش می­شود، از آنجا که جذب حامیان­ مالی برای ورزش استان کرمان نیاز به بررسی­های دقیق و کارشناسانه دارد، لذا محقق برآن است تا با بررسی وتحلیل ورزش این استان موانع حمایت­مالی شرکت­های خصوصی در این حوزه را شناسایی و اولویت­بندی کند، و بتواندگامی هر چند کوچک در راه گسترش بیشتر ورزش استان کرمان بر دارد.

1-2 تعریف مسئله و بیان سوال­های اصلی تحقیق

امروزه ورزش این پتانسیل را دارد که تاثیر مهمی را بر جامعه بگذارد (امری،2002). ورزش نه تنها مزایایی برای سلامتی دارد بلکه در ویژگی­های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی یک منطقه و کشور سهم دارد. امروزه شرکت­ها یاد گرفته­اند که چطور از محیط مناسب ورزش و ورزشکاران استفاده کنند و رایج ترین روش برای استفاده از این محیط حامی­ مالی شدن به عنوان بخشی از برنامه­های ارتقاء و ترویج شان است. بیشترین حمایت از ورزش کشور را دولت و منابع مالی دولتی بر عهده دارند که به دلیل کاهش سرمایه­ی دولت برای سرمایه­گذاری در ورزش، بعضی مواقع پاسخگوی نیاز ورزش کشور نمی­باشد (ایزدی،1384). درنتیجه سازمان­های مختلف که مسئولیت امر ورزش

 کشور را بر عهده دارند قادر نخواهند بود با اتکا به بودجه­ی دولتی نیازهای خود را تأمین نمایند (فائد،1386). به طوری که در چند سال اخیر مشاهده شد، بسیاری از تیم­های ورزشی به دلیل نبود وضع مالی خوب و حامیان مالی از شرکت در مسابقات مختلف کشوری و بین­المللی بازمانده­اند. بنابراین سرمایه­گذاری مؤسسات و شرکت­های خصوصی در صنعت ورزش، بحثی است که سالهای متمادی مورد توجه بوده و به طور روزافزون به اهمیت آن افزوده می­شود (آزادان،1391). درحال حاضر مسئله حامی­ مالی در اکثر باشگاه­ها و تیم­های ورزشی درکشور ما به عنوان یکی از دغدغه­های مهم و اساسی مدیران ورزشی درآمده است (خسرومنش،1388). با این حال، با توجه به شرایطی که امروزه بر ورزش کشور حاکم است، معلوم می­شود که شرکت­ها و کارخانجات مشهور و پرسرمایه از سرمایه­گذاری در ورزش خودداری می­نمایند. به طوری که بیشتر رشته­های ورزشی برخی از استا­نها و شهرها، به دلیل عدم وجود حامی ­مالی، از شرکت در مسابقات داخلی، ملی و بین المللی باز می­مانند (یزدانی،1390). بدیهی است که چرخه­ی سرمایه، حامیان و ورزش در صورتی که در یک تعامل مثبت و اصولی در کنار هم قرار گیرند باعث رشد و گسترش یکدیگر شده و به تبع آن موجب درگیر شدن بخش­های مختلف جامعه و از همه مهمتر باعث رشد ورزش کشور و عوامل تولید می­شود که در نهایت منجر به اشتغال زایی می­گردند (یزدانی،1390). شرکت­ها برای حمایت­مالی از بخش ورزش و یا هر بخش دیگری دلایل و اهداف خاصی را دنبال می­کند که اگر مدیران ورزشی زمینه را برای این کار مهیا کنند، بخش ورزش با حمایت­مالی این شرکت­ها رشد بخصوصی را خواهد داشت. موضوع حامیان­مالی ورزشی به دلیل تأثیرات بسزایی که در توسعه­ی اقتصادی صنعت ورزش داشته است همواره مورد توجه محققان بوده است،در این رابطه ( گی کو،2004) به شرایط و نظام اقتصادی کشورها به عنوان عامل مهم در جذب حامیان­مالی  برای ورزش اشاره می­کند و وجود ساختار رقابتی در اقتصاد کشورها را به عنوان یک عامل محرک برای توسعه­ی حمایت­مالی از ورزش می­داند.در صورتی که یافته­های پژوهشی هودا (2001) بیانگر آن است که اصل سود مورد انتظار،مهمترین عامل جذب حامیان در ورزش است.از سوی دیگر استرلایز(2005)، نقش نمایش تلویزیونی را در جذب حامیان­مالی اساسی شمرده و بیان می­کند هر چه نمایش تلویزیونی و ماهواره­ای مسابقات ورزشی در سطوح ملی و بین المللی وسیع تر باشد میزان جذب حامیان­ مالی بیشتر خواهد بود.  الهی و همکارانش (1386) در بررسی موانع توسعه جذب درآمد حاصل از حمایت­مالی در صنعت فوتبال ایران  موانعی را مورد شناسایی قرار داد که عبارتند  1. موانعی که ریشه در ساختار اقتصادی کل کشور دارند. 2. موانعی که مرتبط با صنعت فوتبال کشور بودند. 3. موانعی که مربوط به هماهنگی بین بخشی و بین سازمانی بودند. احسانی و همکارانش (1387) نیز در بررسی علل عدم حمایت اسپانسرها از ورزش بانوان شهر اصفهان عنوان کردند شرکت­ها به دلیل عدم اطمینان از سرمایه گذاری در بخش ورزش بانوان، عدم دسترسی به اهداف خود و انتقال ضعیف پیام تجاری شرکت حاضر به سرمایه­گذاری در این صنعت نمی­باشند.

به هر حال مروری بر تحقیقات نشان می­دهد که برخی محققان موانع توسعه­ی حمایت ورزشی را در شرایط و نظام اقتصادی کشورها جستجو کرده­اند (الهی و همکاران ،گی کو). و برخی دیگر عواملی چون عدم نمایش گسترده­ی تلویزیونی مدیریت نامؤثر بازاریابی و اعتبار پایین آرم یا نشان ورزش مورد حمایت را درتوسعه­ی جذب حمایت­مالی مورد تأکید قرار داده­اند (استرلایز، س2005).

بررسی جامع محقق نشان داد که مروری جامع بر موانع حمایت­ مالی شرکت­های خصوصی از ورزش قهرمانی استان کرمان صورت  نگرفته است و اکثر تحقیقات درسطوح دیگر ورزش و یا در خارج از کشور انجام شده و هیچ تحقیقی در این سطح از ورزش و ورزش قهرمانی استان کرمان صورت نگرفته است و یا محقق به آن دسترسی پیدا نکرده بنابراین   سوال اصلی مطالعه حاضر این است که چه موانعی پیش روی شرکت­های خصوصی برای حمایت ­مالی از ورزش قهرمانی استان کرمان وجود دارد؟ و اولویت بندی این موانع چگونه است؟

1-3  اهمیت و ضرورت اجرای تحقیق

از سال 1950و بهره­گیری ورزش از رسانه­های جمعی به ویژه تلویزیون سبب اقبال بی­سابقه جامعه از ورزش شد درنتیجه ورزش به عنوان کسب وکار بخشی ازجامعه رواج یافت کسب وکار ورزش نیازمند به مجموعه­ای ازملازمات سازمانی،حقوقی،اجرایی ومالی بود در برخی ازجوامع این ملازمات فراهم شد و ورزش به یک صنعت مبدل شد. ازاین روسهم ورزش دربرخی ازملل به حدود 2تا3 درصدتولید ناخالص ملی رسید این دستاوردها سبب شده که برخی کشورها به توسعه ورزش از منظرتوسعه یک صنعت می­نگرند و ازآن به عنوان وسیله­ای برای رونق اقتصادی امید دارند (جماعت،1390).

هم­چنین فاکتورهایی که در رشد و توسعه­ی ورزش اثرگذار و لزوم تحقیق درزمینه حمایت مالی ورزشی را روشن می­سازند، عبارتنداز: افزایش تعداد وقایع ورزشی،  رشد وتوسعه­ی اوقات فراغت ، افزایش امکانات،  وقایع وشرکت کنندگان ورزشی، شناسایی ورزش به عنوان یک عامل سلامتی ، افزایش حجم رسانه­ها، رشد بازاریابی درصنعت ورزش، افزایش وگسترش کالاها وخدمات ورزشی برای گستره متنوعی ازتقسیمات بازار، رشد فرصت­های سودآورخلق شده به وسیله­ی ورزش، رشدتکنولوژی خدمات،کالاها و تمرینات ورزشی، افزایش حمایت­مالی وسرمایه­گذاری ورزشی از بین ارتباطات تجارت عمومی، جهانی شدن ورزش و افزایش در اندازه­ی بازارهای جهانی ورزش و….

موضوع حمایت در ورزش مسأله‌‌ای است که در تمام دنیا با جدیّت دنبال می‌شود؛ چرا که در صورت نبود حامیان مالی ورزش  بسیاری امتیازاتش را از دست می‌دهد. اما متأسفانه در کشور ما فرهنگ بازاریابی و بحث حامیان­ مالی در ابتدایی‌ترین مراحل خود قرار دارد و به دلیل نا­آشنایی مدیران با این مقوله، هنوز زیر ساخت‌های لازم برای این‌کار شکل نگرفته، محیط حقوقی آن فراهم نشده و آیین نامه‌ها و فرم‌های قرارداد تدوین نشده و در یک کلام هیچ کار اساسی‌ای صورت نگرفته است (فاعد، 2006). دردهه­های اخیر اغلب دولت­ها با توجه به کسری بودجه و بحران­های مالی، اقدام به واگذاری بخش­های دولتی به بخش­های خصوصی کرده­اند. درکشور ایران نیز طبق اصل 44 قانون اساسی و برنامه چهارم توسعه دولت موظف است که بخش­های خود را به بخش­های خصوصی واگذار کند. بخش­ها و باشگاه­های دولتی نیز از این امر مستثنی نیستند و لازم است که باشگاه­های ورزشی تحت حمایت بخش خصوصی قرار گیرند. بنابراین باشگاه­ها و سازمان­های ورزشی باتوجه به این مساله که یکی از راه­های تامین بودجه کافی جهت انجام فعالیت­های ورزشی جذب شرکت­ها و سازمان­ها جهت حمایت­مالی است، باید بازاریابی و در نهایت جذب حامیان مالی را جزء وظایف مهم خود قرار دهند (جماعت، 1390).ادامه حیات باشگاه­ها و تیم­های معتبر در شرایط کنونی بدون پشتوانه ­مالی و اقتصادی امکان پذیر نیست. زیرا ورزش نیز مانند هر پروژه ملی دیگر جهت رسیدن به اهداف برنامه ریزی شده خود نیاز به منابع مالی دارد. گرچه این منابع مالی درحال حاضر از روش­های مختلف نظیر تخصیص اعتبارات دولت درقالب بودجه­های مختلف تهیّه می­شود، اما این میزان بودجه درمقایسه با سایر فعالیت­های دولتی درصد بسیار ناچیزی از منابع دولتی را به خود اختصاص می­دهد (معماری،1386).

بنابراین سازمان­های مختلف که مسئولیت امر ورزش کشور را برعهده دارند قادر نخواهند بود با اتّکا به بودجه دولتی نیاز­های خود را تامین نمایند و از طرفی با توجه به تاکید دولت مبنی بر خصوصی سازی در برنامه چهارم توسعه، تمامی باشگاه­ها برای بقاء چاره­ای جزء ایجاد درآمد ندارند (محرم زاده ،1385).

استان کرمان بدلیل وجود منابع درآمدی فراوان که قطب معدن کشور می باشد و دارا بودن 37 شرکت بین المللی و جمعیتی بالغ بر سه میلیون نفر می تواند یکی از قطب های ورزش کشور به حساب آید اما بدلیل نبود حامیان مالی مناسب یکی از ضعیف ترین استان ها در بحث ورزش قهرمانی به حساب می آید لذا تحقیقی در این استان برای شناسایی دلایل حامیان برای حمایت نکردن از ورزش ضروری است.

می­توان امید داشت که یافته­های این تحقیق برای دو گروه اهمیت و ضرورت داشته باشد ابتدا برای جامعه ورزش(تیم­ها و رشته­های حمایت شونده و غیر حمایت شونده) و دوم برای جامعه کسب کار( شرکت­ها و سازمان­های حمایت­کننده و غیر حمایت­ کننده) بنابر­این محقق بر آن شد تا موانع حمایت­مالی شرکت­های خصوصی از ورزش قهرمانی استان کرمان را شناسایی و سپس آنها را اولویت بندی کند. حضور حامیان­مالی در ورزش و حمایت­مالی از این بخش می­تواند باعث توسعه­ی ورزش شود که در نتیجه باعث بهبود کیفیت زندگی،تامین سلامت،نشاط وارتقای اعتمادبه نفس و روحیه­ی نظم پذیری در افراد شود. ضرورت حضور حامیان مالی در ورزش و حمایت­مالی در این بخش به دلیل کاهش سرمایه­گذاری دولت دربخش ورزش می­تواند جایگزینی برای منابع مالی دولتی باشد. لذا با توجه به وجود موانع در حمایت­مالی شرکت­ها جا دارد که این عوامل شناسایی و اولویت­بندی شود تا مسئولین بتوانند با برنامه­ریزی این موانع را مرتفع کنند تا زمینه برای حضور شرکت­های خصوصی در ورزش استان کرمان  فراهم شود. رونق گرفتن حمایت مالی ازورزش سبب بدست آوردن فواید فراوان ذکر شده برای جامعه می­شود.

1-4 اهداف تحقیق

1-4-1 هدف کلی

 هدف کلی تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی موانع حمایت­مالی شرکت­های خصوصی از ورزش قهرمانی استان کرمان بود.

1-4-2 اهداف اختصاصی

1. توصیف ویژگی­های جمعیت شناختی مدیران شرکت­ها.
2. تعیین میزان مانع قانونی- دولتی به عنوان مانع حمایت­مالی شرکت­های خصوصی از ورزش قهرمانی استان کرمان.
3. تعیین میزان مانع بسترسازی حرفه­ای به عنوان مانع حمایت­مالی شرکت­های خصوصی از ورزش قهرمانی استان کرمان.
4. تعیین میزان مانع تبلیغاتی به عنوان مانع حمایت­مالی شرکت­های خصوصی از ورزش قهرمانی استان کرمان.
5. تعیین میزان مانع مدیریت ورزشی به عنوان مانع حمایت­مالی شرکت­های خصوصی از ورزش قهرمانی استان کرمان.
6. مقایسه موانع حمایت­مالی شرکت­های خصوصی از ورزش قهرمانی استان کرمان.

1-5 فرضیه­های تحقیق

1. بین امتیاز مانع قانونی-دولتی با نمره ملاک در حمایت مالی شرکت­های خصوصی از ورزش قهرمانی استان کرمان اختلاف معناداری وجود دارد.

2. بین امتیاز مانع بسترسازی حرفه­ای با نمره ملاک در حمایت ­مالی شرکت­های خصوصی از ورزش قهرمانی استان کرمان اختلاف معناداری وجود دارد.

3. بین امتیاز مانع تبلیغاتی با نمره ملاک در حمایت­ مالی شرکت­های خصوصی از ورزش قهرمانی استان کرمان اختلاف معناداری وجود دارد.

4. بین امتیاز مانع مدیریت ورزشی با نمره ملاک در حمایت­ مالی شرکت­های خصوصی از ورزش قهرمانی استان کرمان اختلاف معناداری وجود دارد.

5. بین موانع شناسایی شده در حمایت مالی شرکت­های خصوصی از ورزش قهرمانی استان کرمان اختلاف معناداری وجود دارد.

Gratton & Taylor

Keshock

Shank

Gratvn

Emery