:
در مفاهیم نظری گزارشگری مالی، هدف تهیه صورت های مالی، به عنوان هسته اصلی گزارشگری این طور تعریف شده است: «ارائه اطلاعاتی مالی، تلخیص و طبقه بندی شده درباره وضعیت، عملكرد و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری است كه برای طیف گسترده، از استفاده كنندگان صورت های مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع شود (مفاهیم نظری گزارشگری مالی، 1391).
از طرف دیگر، در فصل خصوصیات كیفی اطلاعات مالی مفاهیم نظری گزارشگری مالی آمده است: «استفاده كنندگان صورت های مالی باید بتوانند صورت های مالی (وضعیت و عملكرد مالی ) را طی زمان و همچنین با صورت های مالی واحدهای تجاری مختلف، مقایسه كنند. بدین ترتیب، ضرورت دارد آثار مالی معاملات و سایر رویدادهای مشابه در داخل واحد تجاری و در طول زمان برای آن واحد تجاری با ثبات رویه اندازه گیری و ارائه شود و بین واحدهای تجاری مختلف نیز هماهنگی در رویه های اندازه گیری و گزارشگری رعایت گردد.
آنچه از مطالب مزبور می توان نتیجه گرفت، این است كه اطلاعات مالی واحدهای تجاری می تواند مفید واقع شود، كه بتوان آن را با اطلاعات مشابه سال های گذشته همان واحد، و یا با اطلاعات مشابه سایر واحدهایی كه در آن صنعت فعالیت مقایسه كرد (نویسی و همکاران، 1384). اما به تغییرات مستمر و مداومی كه در شرایط اقتصادی و اجتماعی صورت می گیرد، تغییر در اصول و روش های حسابداری، و به علت پیچیدگی و حجم بالای معاملات تجاری بروز اشتباه در گزارشگری مالی، و در نتیجه تجدید ارائه صورت های مالی منتشر شده اجتناب ناپذیر به نظر میرسد. چالشی كه محتوای اطلاعاتی صورت های مالی را خدشه دار می سازد، تجدید ارائه صورت های مالی ناشی از تغییرات حسابداری و اصلاح اشتباهات گذشته است.
این عارضه علاوه بر قابلیت مقایسه، می تواند قابلیت اتكای صورت های مالی را نیز در هاله ای از ابهام قراردهد؛ كه در این صورت، حتی هدف اولیه صورت های مالی تهیه خود (ارائه اطلاعات مفید در اخذ تصمیمات اقتصادی ) نیز برآورده نخواهد شد.
فصل اول:
کلیات تحقیق
1-1- تشریح و بیان مسئله
در این پژوهش رابطه بین گزارشگری مالی متقلبانه و احتمال درماندگی مالی آتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی میشود. به عبارت دیگر، در این تحقیق به این موضوع پرداخته میشود كه آیا ارائه متقلبانه صورتهای مالی میتواند به عنوان نشانهای مبنی بر درماندگی مالی شركت در آینده باشد. به منظور تعیین گزارگری مالی متقلبانه، از تجدید ارائه صورت های مالی استفاده شدهاست. درحالی كه تعداد رو به رشد تجدید ارائه صورتهای مالی شركتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نگرانیهایی را در بازار سرمایه به وجود آورده است و باعث كاهش اعتماد سرمایهگذاران و جامعه به حرفه حسابداری و فرایند گزارشگری مالی شركتها شدهاست، پیامهای مستتر در تجدید ارائه صورتهای مالی، كماكان برای سرمایهگذاران و محققان و سایر اشخاص درگیر در فرایند گزارشگری مالی شركتها (مانند نهادهای نظارتی و تدوین كنندگان مقررات حسابداری) در پردهای از ابهام باقیماندهاست.
تحقیقات انجام شده در كشورهای توسعه یافته نشان دادهاست كه به طور كلی بازار سرمایه از خود واكنش شدیدی به تجدید ارئه صورتهای مالی نشان میدهد. برای مثال میتوانیم مشاهده كنیم كه قیمت سهام و ضریب واكنش سود پس از اعلام تجدید ارائه صورتهای مالی كاهش قابل توجهی خواهند داشت (اندرسون و یون، 2002؛ گریفین و همكاران، 2004). همچنین امكان اعلام دعاوی حقوقی علیه شركتهایی كه صورتهای مالی خود را تجدید ارائه میكنند افزایش مییابد (پالمورس و همكاران، 2004؛ پالمورس و اسچولز، 2004). در محیط اقتصادی ایران این موضوع از آن جهت اهمیت ویژه دارد كه بر اساس ماده 141 قانون تجارت، هر ذینفعی میتواند با مراجعه به محاكم قضایی خواستار توقف عملیات شركتهایی شود كه مشمول این ماده قانونی هستند.
واكنش بازار و سایر مراجع به تجدید ارائهها به ویژه در خصوص تجدید ارائههایی كه متقلبانه تلقی میشوند شدیدتر است. تجدید ارائههایی كه از انگیزههای گزارشگری مالی متقلبانه مدیران شركتها نشات گرفتهاند میتواند حاوی نشانههایی مبنی بر وجود شرایط وخیم مالی در شركت باشند. برای مثال پالمورس و همكاران (2004) نشان دادند كه در موارد تجدید ارائه اعلام شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار یا تجدید ارائههای الزام شده از سوی حسابرسان، بازار با شدت بیشتری قیمت سهام شركتها را كاهش میدهد. در حالتی كه تجدید ارائه صورتهای مالی از سوی سرمایهگذاران متقلبانه ارزیابی شود، به صداقت مدیریت و شهرت و اعتبار شركت خدشه وارد خواهد شد.
به هر حال تجدید ارائه صورتهایی مالی میتواند حاوی نشانههایی مبنی بر وجود مشكلات مالی قابل توجه در شركت باشد. به ویژه در زمانی كه تجدید ارائه صورتهای مالی متقلبانه ارزیابی شود، انتظار میرود شركت درگیر بحران مالی اساسیتری باشد. بنابراین در این تحقیق شرایطی جستجو میشود كه بر اساس آن تجدید ارائه صورتهای مالی حاوی نشانههایی مبنی بر احتمال بروز درماندگی مالی آتی در این دسته از شركتها باشد.
1-2- ضرورت انجام تحقیق
درماندگی مالی و ورشكستگی شركتها یكی از با اهمیتترین وضعیتهای مالی است كه یك شركت ممكن است با آن روبرو شود. این موضوع به ویژه از دید سرمایهذاران و نهادهای قانونی درگیر گزارشگری مالی از اهمیت فراوانی برخوردار است. در صورت بروز درماندگی مالی سرمایهگذاران بخش قابل توجهی از سرمایه خود را از دست میدهند. از سوی دیگر، تجدید ارائه صورتهای مالی یكی از بارزترین نشانههای تقلب در گزارشگری مالی تلقی میشود و تجوه بسیاری از اشخاص در گیر در فرایند گزارشگری مالی را به خود جلب كردهاست. تعداد رو به رشد تجدید ارائه صورتهای مالی در بازار سرمایه ایران، باعث شدهاست نگرانیهایی اساسی در خصوص قابلیت اعتماد سیستمهای گزارشگری مالی شركتها و همچنین موثر بودن فرایندها و سیستمهای نطارتی به وجود آید. بررسی محتوای اطلاعاتی تجدید ارائه صورتهای مالی میتواند از اهمیت بسیار زیادی برخوردار باشد. در صورتی كه تجدید ارائه صورتهای مالی بتواند حاوی نشانههایی مبنی بر بروز درماندگی مالی در آینده باشد این اطلاعات میتواند توسط سرمایهگذاران مورد استفاده قرار گرفته و واكنش مناسبی را پیش از وقوع درماندگی از خود نشان داده و پیامدهای ناشی از درماندگی مالی را حداقل سازند.
1-3- اهداف اساسی تحقیق
اهداف این تحقیق عبارتند از:
- بررسی رابطه بین تجدید ارائه صورتهای مالی و احتمال درماندگی مالی شركتها در آینده
- بررسی تاثیر نوع تجدید ارائه (متقلبانه و غیر متقلبانه) بر رابطه بین تجدید ارائه و احتمال درماندگی مالی آتی شركتها در آینده
