اگر قرن اخیر را دوران پیشرفت های خارق العاده بدانیم ، نکته گزافی نیست . بشر در این دوران با اختراعات و ابتکارات دریچه ای نو به سوی خود گشوده است . به یقین توسعه آگاهی های انسان به مدد علم و پژوهش آغاز شده است. امروزه تربیت بدنی و ورزش با بهره مندی از علوم مختلف قادر گشته تحولات اساسی شده و در حال حاضر دنیایی از معارف در این رشته علمی پیش روی بشر قرار گرفته است. ورزش و تربیت بدنی بعنوان یک پدیده فرهنگی اجتماعی در زندگی انسان ها از چنان اهمیتی برخوردار است که اکثر کشورهای جهان آن را لازمه حیات می دانند. از زمانی که تربیت بدنی و ورزش در علوم مختلف استقلال خود را به دست آورد، به عنوان یک علمم مورد پژوهش قرار گرفت و نقش خود را در مسائل اساسی جامعه مانند تعلیم و تربیت ، پزشکی، مسائل فرهنگی و غیره ایفا نمود(11).

  درمان کمر درد  توان بخشی آن در کوتاه ترین زمان ممکن ، یک آرزوی بزرگ و قدیمی است ، اما هنوز اقبال خوبی برای دست اندرکاران بهداشت و سلامت حاصل نشده ، به طوری که از کمر درد به عنوان فاجعه بهداشتی قرن 21 یاد شده است. همچنین 80 درصد افراد در طول زندگی خود کمر درد را تجربه می کنند و در حدود 80 درصد مشکلات وابسته به ستون فقرات ، در ناحیه کمر رخ می دهد ، در این میان دردهای مزمن به عنوان یکی از مهمترین معضلات پزشکی در سراسر جهان مطرح هستند که بطور جدی بر کیفیت زندگی افراد تاثیر می گذارد(26).

  در قرن حاضر ، گرچه بشر توانسته است با پیشرفت علوم مختلف از جمله صنعت دارو سازی و اختراع انواع واکسن ها ، بر بسیاری از بیماریهای عفونی فائق آید ، اما تغییر شیوه زندگی و صنعتی شدن جوامع و در پی آن تبدیل کارهای بدنی به کارهای فکری و اداری ، افزایش ساعات اشتغال افراد ، وضعیت نامناسب فیزیکی در حین کار ، رژیم غذایی نامناسب ، عدم استراحت کافی ، افزایش استرس های روحی ، آلودگی محیط زیست و ….. سبب شده است تا بشر با مشکلات جدیدی مواجه گردد ؛ به طوریکه آمار بیماریهای قلبی عروقی ، روماتیسمی ، سرطان ، تصادفات و ….. در دنیا نسبت به گذشته ، افزایش چشمگیری داشته است.

در بین این بیماریها ، مشکلات ستون فقرات مخصوصا کمر درد مزمن ، بالاترین میزان را داراست که علت اصلی آن ، تغییر شیوه زندگی از پر تحرک و پرفعالیت به سمت کم تحرکی و پشت میز نشینی و عدم تطابق صحیح وضعیت بدن با این نوع حیات است(12).

  احساس درد و ناراحتی در ناحیه کمر ، علامت شایع بسیاری از بیماریهای اسکلتی و غیر اسکلتی است که در جوامعه شیوع بالایی دارد و همانطور که ذکر شد ، بین 80درصد از جمعیت جهان را در بر می گیرد. اغلب بیماران با درد حاد کمر ، که یک اختلال عضلانی و اسکلتی دارند که طیی یک تا چهار هفته خود به خود بهبود می یابند و نیاز به درمان خاصی ندارند .ولی ارزیابی پزشکی برای یافتن مواردی که حائز اهمیت بوده یا نیاز به اقدام فوری پزشکی دارند، باید انجام شود .بسیاری از این دردها به علل مختلف ، مزمن شده و در بسیاری از مراحل زندگی همراه فرد می باشد(12).

به علت شیوع بالای کمر درد در جامعه و هزینه های سنگین آن ، درمان های مختلفی برای آن ارائه شده است که در طیف گسترده ای از استراحت مطلق تا روش های مختلف جراحی قرار میگیرند(2).

هر چند شیوه های توانبخشی و درمانی پیشرفت های زیادی داشته اما این برنامه ها هزینه و زمان زیادی

 دارند.در این میان آب درمانی جایگاه ویژه ای پیدا کرده است . با وجود تنوع زیاد شیوه های آب درمانی ، هنوز دلایل کافی در مورد برتری یک روش بر دیگری وجود ندارد(12).

  تمرینات آب درمانی برای چندین سال است که اساس درمان انواع مختلف مشکلات کمر بدون توجه به تشخیص یا شکایت اصلی بیمار انجام می شود. از آن جا که تمرینات آب درمانی دارای جایگاه خاصی در درمان بیماران با کمر درد مزمن است و از طرفی یکی از مهمترین اهداف پژوهشگران یافتن شیوه درمانی مناسب می باشد ، محقیق در نظر دارد با استفاده مطالعه در چگونگی آب درمانی های مختلف به پروتکل تمرینی خاص سالمندان بپردازد(26).

بیان مسئله

 کمر درد عمده ترین علت ناتوانی وغیبت از محل کار در سراسر جهان شناخته شده است.تقریبا 60 درصد از این بیماری تا یک سال پس از اولین ابتلا مجددا مبتلا می شوند، و حدودا 45درصد تا 60درصد از این افراد برای بارهای متوالی کمر درد را تجربه می کنند.(10).

کمردرد مزمن دومین عامل مراجعه بیماران به پزشک است. به طوری که حدود 84% افراد در طول زندگی خود حداقل یک بار آن را تجربه می کنند و تقریباً یک درصد از جمعیت دنیا را در طول زندگی ناتوان ساخته است(12). به همین منظور جامعه نیز هزینه های زیادی برای تشخیص و درمان آن صرف می کنند.

این بیماری یکی از شکایات شایع بیماران در پزشکی بالینی می باشد، که ناشی از کار و فعالیت روزمره بوجود می آید و به عنوان یکی از آسیب های ناتوان کننده ساختار بدنی محسوب می شود. (14).

یکی از دلایل کمردرد آستانه پائین احساس درد به عنوان عامل زمینه ای در مزمن شدن آن است. در مطالعه ای که بر روی جمعیت سالمند آمریکا انجام گرفته تخمین زده شده است که 2% از جمعیت آمریکا آسیب های شغلی را عامل بروز کمردرد خود دانسته اند. با توجه به اینکه یکی از مشکلات اساسی درد مزمن ستون فقرات می باشد (10).

 اگر چه شروع عارضه کمر درد معمولا با درد ملایم و محدود کننده از همراه است، اما به طور غیر محسوس برخی از افراد را به شدت گرفتار می کند. به طوری که حدود 15درصد بیماران مبتلا به کمر درد برای همیشه ناتوان می شوند.ولی راه های بسیار متنوعی برای درمان آن وجود دارد(12).

از دیگر علل شایع کمر درد تغییر انحنای ستون فقرات در ناحیه کمر می باشد .این ناراحتی بیش از همه در اثر ضعف عضلات در ناحیه کمر ایجاد می شود.با ضعیف شدن عضلات در این ناحیه ، ستون فقرات که توسط این عضلات نگهداری و حمایت می شوند تحت فشار قرار گرفته ، عوامل نگه دارنده قوس کمرتغییر می یابد(11).در این زمینه گروه از محققین از جمله ویلیامز افزایش قوس کمر را عامل اصلی کمر درد دانسته و کاهش اندازه قوس کمر را برای درمان پیشنهاد کرده اند(ِ14).

با توجه به این که شیوه های درمانی کمر درد به سرعت در حال متنوع شدن است ، در زمینه عارضه کمر درد مزمن یکی از اصلی ترین اهداف مورد نظر پژوهشگران ، یافتن شیوه درمانی مناسب برای هر یک از گروه های مبتلا به کمر درد است. در این میان به نقش آب درمانی1 به عنوان یکی از راههای موثر آن می توان اشاره کرد .

توجه به آب درمانی مسئله بسیار حائز اهمیتی است که در تمامی دنیا در قرن 21 شدیداً مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است(14).

در این راستا به نقش آب درمانی در بهبود عملکرد کمردردهای مزمن می توان اشاره کرد. با توجه به نقش انکارناپذیر تاثیر آب در بهبود دردهای مفصلی و عضلانی که بر سالمندان می توان اشاره کرد، در اینجا به تحقیقاتی که در دانشگاهی در برزیل انجام گرفته که شامل اثرات مطلوب آب درمانی بر کمردردهای مزمن بود می توان اشاره نمود. این نتایج این پژوهش نشان داد که که طی 27 جلسه یک ساعته به صورت تمرین فیزیکی همراه با عکس برداری انجام شد، ارتباط معنی داری در بهبود و کم شدن درد سالمندان اتفاق افتاد(23).

همچنین، هایدن2 و همکاران درباره تاثیر تمرین آب درمانی بر کمردرد معتقد است ،که انجام تمرینات بیشتر تاثیرگذارتر است و حتی آن را از هر درمان کننده دیگری موثرتر دانسته است. (26).

همچنان ،که آنا و همکاران3 دریافتند ، محیط تمرین آب بر ویژگی های بیومکانیکی راه رفتن سالمندان بیش از محیط خشکی تاثیر دارد(39). و نیز کاهش معنی داری در نوسانات قامتی و تعادل زنان سالمند بر اثر تمرین تعادلی در آب را نشان می دهد و به دلیل ویژگی های آب مانند ، فشار هیدرواستاتیکی و همچنین غوطه وری امکان بازخورد های حس عمقی را افزایش داده و حس پایداری قوی تری را ایجاد می کند.

دراین مبحث سئوالی که مطرح می گردد این است که آیا آب درمانی بر روی کمر درد های مزمن تا چه حد می تواند تاثیر گذار باشد مطرح می شود؟

2-Haydan

3-Ana

ضرورت و اهمیت تحقیق

  کمر درد بعد از سر درد ، شایع ترین علت درد در انسان می باشد ، میزان وقوع کمر درد در تمام طول زندگی 90تا60 درصد و میزان وقوع سالانه آن 5 درصد برآورد شده است . نتایج تحقیقات حاکی از آن است که هزینه های ناشی از کمر درد بسیار زیاد بوده بطوری که در بعضی کشور ها بین 2 درصد تا 5 درصد تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص می دهد و صرف هزینه های ناشی از کمر درد هم ردیف با هزینه های صرف شده در بیماری هایی نظیر سر درد، بیماری های قلبی و عروقی ، افسردگی همچنین دیابت است.در ایران شیوع آن در میان پرستاران و زنان باردار به تر تیب 62 و 84 درصد گزارش شده است(14). لذا مهم ترین ضروریات انجام این تحقیق ، جستجو برای ارائه شیوه درمانی مناسب است تا با انجام آن بتوان روند بهبودی را تسریع نمود.

سالمندی با افتادن و نقصان عملکردی همراه است ، از این رو با شناخت عوامل بروز نقصان و ارائه راه کار های مفید و ساده جهت رفع این نواقص ضروری به نظر می رسد. با توجه به اینکه اکثر افراد مبتلا به کمردرد در گروه سنی فعال جامعه می باشند، و به طور حتم سالمند نیز در این گروه قرار خواهند گرفت(3). آثار بد کمردرد بر افراد موجب ضرر و زیان اقتصادی بر فرد و جامعه خواهد شد و مهمترین مسئله در ارتقای سلامت و کیفیت زندگی سالمندان ،که  به حفظ استقلال آنان ها کمک می کند ، انجام فعالیت های جسمانی همراه با فعالیت مربوطه می باشد(14). عدم وجود سلامتی کافی و بروز درد های مزمن با افزایش سن موجب محدود شدن فعالیت های جسمانی فرد سالمند می شود و معمولا در سنین سالمندی ، یک چهارم مردم قادر به انجام فعالیت های روزانه خود نبوده و 20% آنان نیز کاملا وابسته و زمین گیر می شوند(11). باتوجه به گسترش روز افزون علم وتوصیه های اندیشمندان برای استفاده از آب درمانی وخاصیت درمانی وشفآبخشی آن که بر هیچ کس پوشیده نیست تاکید شده است . امروزه آب درمانی برای کاهش دردهای مزمن کمری بین سالمندان و بیماران جهت بالا بردن سطح اجرا وعملکرد مطرح و مورد استفاده قرار می گیرد(12).انسان  به محض ورود به آب فقط ده درصد از وزن بدن خود را بر روی پاها تحمل می کند ، این فاکتور بسیار ارزشمندی است که، افراد بیمار به خصوص سالمندان از فشار وارده به اندامشان برداشته می شود ، همین دلیل بسیار خوبی است که سالمند احساس رضایت همه جانبه ای درون آب خواهند داشت . بنابر این بیماران با صرف حداقل هزینه قادر خواهد بود ، پس از آب درمانی به زندگی طببعی روزمره خویش باز گردد(7).

اهداف تحقیق

هدف کلی:

هدف کلی از این تحقیق بررسی تأثیر 16جلسه تمرین در آب بر میزان کمردرد مزمن مردان سالمند می باشد.

اهداف اختصاصی:

• تعیین تاثیر۱۶جلسه برنامه آب درمانی بر استقامت عضلات شکمی در مردان سالمند مبتلا به کمر درد مزمن.
• تعیین تاثیر۱۶جلسه برنامه آب درمانی بر قدرت عضلات پشتی در مردان سالمند مبتلا به کمر درد مزمن.
• تعیین تاثیر۱۶جلسه برنامه آب درمانی برشدت درد مزمن کمر در مردان سالمند.

فرضیه­ های تحقیق

• ۱۶جلسه آب درمانی بر استقامت عضلات شکمی مردان مبتلا به کمر درد مزمن سالمند تاثیر دارد.
• ۱۶جلسه آب درمانی بر قدرت عضلات قدرت مردان سالمند مبتلا به کمر درد مزمن تاثیر دارد.
• 16جلسه آب درمانی بر شدت درد مردان سالمند مبتلا به کمر درد مزمن تاثیر دارد.