آلودگی ناشی از مواد بسته­بندی حاصل از مشتقات نفتی و مشکلات ناشی از روش­های مختلف دفع این نوع آلودگی­ها (مانند دفن­کردن، سوزاندن و بازیافت آنها) موجب توجه روزافزون به بیوپلیمرها و بسته­بندی­های زیستی شده است. بیوپلیمرها مواد زیست­تخریب­پذیر بوده و طی فرایند کمپوست به محصولات طبیعی مانند دی­اکسیدکربن، آب، اتان و توده زیستی تبدیل می­شوند. انواعی از بسته­بندی­های زیست­تخریب­پذیر، قابلیت مصرف همراه با مواد غذایی پوشش داده شده را دارند. این­ها بیشتر شامل فیلم‌ها و پوشش­های غذایی هستند (گیلبرت، 1986؛ کوک و همکاران، 1998). فیلم­ها و پوشش­های خوراكی­، نوعی از مواد بسته­بندی محسوب می­گردند كه از مواد

 تجدیدپذیر، زیست­سازگار و زیست‌تخریب پذیر تهیه می­شوند. فیلم­ها و پوشش­های خوراكی از یكسو نوعی از مواد بسته­بندی و از سوی دیگر جزیی از تركیبات مواد غذایی می­باشند (کروچتا و مولدر، 1997). گرایش فزاینده جهانی در راستای استفاده از تركیبات طبیعی به جای نگهدارنده­های شیمیایی موجب مطالعات زیادی در قلمرو گیاهان دارویی و جستجوی انواع عصاره­ها و اسانس­های گیاهی شده است. یكی ازروشهای كنترل میكروارگانیسم‌های نامطلوب در مواد غذایی، افزودن تركیبات ضد میكروبی مانند عصاره­های روغنی گیاهی در پلیمرهایی مثل كنسانتره پروتئینی آب­پنیر است كه در واقع به عنوان حامل مواد ضدمیكروبی عمل می­نماید. مغزهای خوراكی ممكن است در حین برداشت، حمل و نقل و فراوری دچار آلودگی­های قارچی شوند كه در صورت وجود شرایط مناسب از نظر دما و رطوبت نسبی فعالیت آبی مغز افزایش یافته كه خود منجر به رشد و گسترش قارچ و تولید متابولیت­های ثانویه از جمله مایكوتوكسین­ها می­گردد. آفلاتوكسین­ها تركیبات سمی از دسته مایكوتوكسین­ها هستندكه توسط قارچ­هایی مانند آسپرژیلوس فلاووس، آسپرژیلوس ­پارازیتیكوس و آسپرژیلوس نومییوس تولید می­شوند و باعث بروز بیماری­های خطرناكی در انسان مانند سرطان كبد می شود. برای جلوگیری از رشد قارچ و تولید سم روش­های مختلفی ارائه شده است ولی یكی از روش­های موثر می­تواند استفاده از بسته­بندی­های بر پایه پوشش خوراكی و حاوی تركیبات ضد­میكروبی برای نگهداری مغز­ها باشد (توکلی­پور و همکاران، 1389).

1-2- کلیات

1-2-1- فیلم و پوشش خوراکی

فیلم­ها و ورقه­های خوراکی به لایه نازکی از مواد خوراکی اطلاق می­شود که به عنوان پوشش روی ماده غذایی استفاده می­گردد. فیلم خوراکی می­تواند مواد آنتی­اکسیدانی، رنگی، ضدمیکروبی و اسانس­ها را در خود جای دهد، در حالی‌که بسته­بندی­های مرسوم غیرخوراکی این قابلیت را نداشته و لذا قادر به رقابت در این زمینه با فیلم­ها و پوشش­های خوراکی نمی­باشند (بقایی و همکاران، 1391). فرمولاسیون پوشش­ها می­تواند به عنوان ماده چسبنده برای مزه­دار كردن یا بهبود ظاهر غذاها به­كار رود. برای مثال، پوشش­های خوراكی می­توانند اسپری شوند یا از طریق غوطه­وری مورد استفاده قرار گیرند تا به عنوان پایه و اساس یا مواد چسبنده، برای طعم­دار كردن به كار روند. آب­نباتها اغلب با فیلم­های خوراكی پوشش داده می­شوند تا بافت­شان با كاهش چسبندگی بهبود یابد (مک­هوک و کروچتا، 1994). حفاظت از محصول در مقابل صدمات مکانیکی، بازدارندگی نسبت به انتقال آروما و در نتیجه حفظ ترکیبات عطر و طعمی مواد غذایی، نفوذپذیری انتخابی نسبت به انتقال گازها و کنترل تغییرات تنفسی در میوه­ها و سبزی­ها و همچنین جلوگیری از مهاجرت روغن از جمله مهم­ترین مزیت­های استفاده از فیلم­های خوراکی به حساب می­آید (کروچتا و مولدر، 1997). مواد اولیه مورد استفاده در تولید فیلم­ها یا پوشش­های خوراكی به سه دسته تقسیم می­شوند: پلی­ساكاریدها، پروتئین­ها و تركیبات لیپیدی. فیلم­ها و پوشش­های خوراكی كه از تركیبات مختلف تهیه می­شوند (فیلم­های مركب)، برای بهتر شدن ویژگی­های كاربردی فیلم­هایی كه از یك نوع تركیب تولید شده و همچنین غلبه بر مشكلات فناوری مربوطه، توسعه یافته اند. انتخاب نهایی بر مبنای خواص بازدارندگی فیلم مانند نفوذ رطوبت، انتقال گازها به ویژه اكسیژن و نگهداری تركیبات موجد طعم و بو در مواد غذایی انجام می­گیرد (توکلی­پور و همکاران، 1389). بسته­بندی ضدمیكروبی نوعی بسته­بندی فعال محسوب می­شود كه مدت زمان ماندگاری محصولات غذایی را افزایش و ایمنی مواد خوراكی را از نظر میكروبی تامین می­كند و باعث كاهش، مهار و یا به تعویق انداختن رشد میكرو‌ارگانیسم­ها در مواد غذایی می­گردد (امبوسکادو و هابر، 2009).