انسان در طول تاریخ از انواع انحراف ها و آسیب های اجتماعی و روانی رنج برده و همواره در جستجوی علل و عوارض آن و رهایی از این مسائل بوده است. یكی از این انحراف ها و آسیب ها فرار دختران از خانه است كه امروز به عنوان یك بحران جامعه، بخصوص شهر تهران را درگیر نموده است. این معضل روز به روز گسترش بیشتری می‌یابد و سلامت و رشد افراد جامعه و بخصوص نوجوانان و جوانان را تهدید می‌نماید.

اگر كودكان و نوجوان كه آینده سازان كشور هستند، در مسیر انحراف و بزهكاری قرار گیرند، به زودی جامعه خود را به ورطه فساد و تباهی می كشانند. بدون تردید جامعه‌ای قادر است در جهت ترقی گام بردارد كه بتواند كودكان و نسل جوان خود را از بیراهه به راه راست و در جهت سازندگی هدایت نماید.

مسئولیت جامعه در مورد كودكان و نوجوانان فراری از خانه و در معرض خطر به مراتب سنگین تر از مجرمین بزرگسال است. براساس اصل پیشگیری مقدم بر درمان است. برای جلوگیری از صرف هزینه های گزاف و اتلاف وقت به جهت بازداری افراد از آسیبهای اجتماعی و مفاسد، و رعایت اصل پیشگیری مقدم بر درمان است. مطالعه در زمینه آسیب های اجتماعی به عنوان ضروری ترین اقدام محسوب می شود. بنابراین از اینگونه تحقیقات كه علل فرار دختران از منزل را شناسایی می‌كند اقدام اساسی جهت پیشگیری از وقوع حوادث و بروزمشكلات روانی می باشد.

هرگاه والدین، مربیان و مسئولین امور با عوامل بوجود آورنده مشكل آشنا باشند راحت تر می توانند نسبت به پیشگیری از بروز حوادث اقدام نمایند. داشتن اطلاعات پایه و اساسی پیرامون مشكل برای تصمیم گیری در مورد استفاده از روش های پیشگیری و درمان، بسیار ضروری می باشد و با انجام پژوهش های مختلف پیرامون مشكل فرار دختران از خانه حقایقی روشن می گردد كه براساس آن می توان در این رابطه اقدام اساسی بعمل آورد.

بیان مسأله

در مطالعات علمی، میزان كجرفتاری ها و آسیب های اجتماعی با شاخص های متعددی مثل، شاخص های فرهنگی، خانوادگی، اقتصادی مقایسه شده است و به این نتیجه رسیده اند كه آسیب های اجتماعی باستثناء خودكشی تنها با بحران های اقتصادی رابطه نداشته و جریان زندگی ماشینی و بهزیستی و تعارض هنجارها در پیدایش كج رفتاری ها و بیماری های اجتماعی تاثیر بیشتری داشته است.

مسائل اجتماعی مثل بیكاری، تراكم جمعیت، محل زندگی نامناست، عدم مراقبت های بهداشتی مشكلات آموزشی، بزهكاری جوانان، اختلافات روانی، تعارضات اخلاقی، هزینه جنگ ها وتخریب آنها هر یك زمینه مساعدی برای ناسازگاری های اجتماعی است.

در عصر جدید، با پیشرفت تكنولوژی توجه به ارزش های مادی و بی توجهی نسبت به امور معنوی، اخلاقی، اعتقادی و اختلاف بین دو نسل (والدین و فرزندان) بیشتر می شود. در نتیجه تعاملات و روابط انسانی در خانواده و سپس در جامعه، خدشه وارد می‌شود. پرورش محیط نامساعد، به بیكاری و ولگردی افراد كمك می‌كند و ولگردی نیز به نوبه خود به ازدیاد ارتكاب جرایم منجر می شود.

دوران نوجوانی، دوره بحرانی است كه فرد باغلیان احساسات و تغییر حالت های آنی روبروست، معمولا دارای خلقی سركش است در زمینه تغییر عقاید و ایدئولوژی كنجكاوی به خرج می دهد و انتظاراتش از زندگی بیشتر می شود. نوجوان معمولا بدنبال استقلال فكری است و سعی می‌كند خود را با معیارهای جدید و دلخواهش هماهنگ سازد و به همین خاطر با اولیاء مدرسه و والدین خودش، اختلاف عقیده پیدا می‌كند.

معمولا والدین خواستار ارزش های سنتی هستند ولی نوجوانان پذیرای این ارزش ها نیستد و معیارهای جدید فرهنگی را بیشتر می پسندند. جوانان استقلال فكری و استقلال در تصمیم گیری را حق مسلم خود می دانند، در حالی كه والدین فرزندان و نوجوانان خود را به عنوان كودكانی فرض می كنند كه قدرت تصمیم گیری درست را ندارند. با عمیق شدن این اختلافات رابطه عاطفی نیز تحت تاثیر قرار می گیرد و نوجوان احساس خلا وتهی بودن می‌كند و فضای منزل و مدرسه را برای خود غیر قابل تحمل می داند و چون در این دوره قدرت خطرپذیری فرد فوق العاده بالاست، ممكن است برای اثبات حقانیت خود، دست به كارهای مخاطره آمیز بزند و محیط خانواده را ترك كند.

اهمیت ضرورت پژوهشی

انسان به عنوان موجودی منحصر به فرد و اشرف مخلوقات، مسائل و مشكلات پیچیده ای دارد كه تحلیل و حل  و فصل آنها نیاز به تعمق و دید همه جانبه دارد. هر فرد ظرفیت روانی خاصی دارد كه غفلت از آن جامعه بشری را با تهدید و خطر روبرو می سازد. امروزه بسیاری كودكان و نوجوانان بدون آینده مشخص و امیدوار كننده همراه با احساس اضطراب، بی هویتی، سرگردانی در معرض خطر هستند. بر طبق آمار 55% از بزه‌كارانی كه در كانون های اصلاح و تربیت نگهداری می شوند نوجوانانی هستند كه به نحوی فرار از مدرسه و یا فرار از خانه داشته اند. به ویژه در چند سال اخیر آمار فراریان از خانواده رو به فزونی است و متاسفانه تعداد زیادی از این آمار را دختران تشكیل می‌دهند كه از نظر جسمی و روانی نسبت به پسران آسیب پذیرتر هستند.

برای مطالعه و بررسی علمی رفتارهای انسانی، بخصوص در زمینه كجروی، هم از لحاظ ذهنی به صورت شناخت مفاهیم خاص، و هم به كمك ابزار و وسایل تحقیق  عینی برای گسترش پژوهش های علمی در این زمینه نیازمندیم (فرجاد، 1375).

در هر جامعه برای شناخت چگونگی ماهیت كجروی، ابتدا باید اطلاعاتی در مورد آن جامعه و هنجارهای فرهنگیش، یعنی آنچه كه به وسیله خود مردم خلق شده و از آن پیروی می كنند داشته باشیم (همان منبع).

در فرهنگ جامعه ایرانی، نوجوانانی كه خود مدار هستند و كمتر حاضر به اطاعت و تسلیم در برابر اولیا هستند، خاطی به شمار می روند و همین مسئله باعث تضاد و تعارض بین نوجوان و خانواده می گردد. فرزند این خانواده ها، اكثراً به علت فقدان آگاهی لازم، ناپختگی و عدم بلوغ اجتماعی و فكری چاره مشكلش را در فرار می بینند. بدیهی است پس از اقدام به فرار، خطرات زیادی این فرزندان را كه به راستی سرمایه های عظیم این مملكت هستند تهدید می‌كند. از یك طرف سلامتی جسمی، روانی و امنیت فرد در معرض خطر قرار می گیرد و از طرف دیگر سلامتی جامعه تحت تاثیر قرار می گیرد. فرار دختران در مقایسه با فرار پسران به دلیل مسائل فرهنگی جامعه و نیز آسیب های جدی كه دختران در معرض آن هستند و خصوصیات فردی و جنسی این گروه، مشكلات بیشتری را برای آنها و خانواده‌هایشان ایجاد می‌كند. به طوری كه بازگشت مجدد آنها پس از خروج از خانه حتی برای چند روز قابل پذیرش نیست.

تحقیق حاضر در صدد است با جمع آوری اطلاعات، پیرامون علل بروز مشكل فرار دختران از خانه راهگشای اقدامات موثر در زمینه پیشگیری و درمان مشكل مذكور باشد.

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)