….. 61

6-2) آزمونهای بی خطر بودن و سمیت داروها قبل از کاربرد بالینی.. 61

6-3) بررسیهای بالینی.. 63

6-3-1) داروهای خاص 67

6-3-2) عواملی که در بررسی بالینی موجب اشتباه می شوند.. 68

6-3-3) طراحی و کنترل مطالعات بالینی.. 70

6-4) مروری بر مطالعات گذشته. 71

فصل هفتم.. 75

7-1) مواد و وسایل لازم. 76

7-3) دستگاه‌های مورد نیاز. 77

7-3) محلول‌های مورد استفاده و نحوه تهیه آن‌ها 78

7-4) انتخاب روش آنالیز کروسین.. 78

7-5) رسم منحنی استاندارد کروسین.. 78

7-6) عصاره گیری زعفران و استخراج کروسین.. 80

7-7) تهیه قرص      81

7-8) تعیین دوز و مدت زمان مصرف دارو. 85

7-9) انتخاب بیماران.. 85

7-9-1) شرایط بیماران جهت ورود به مطالعه. 86

7-9-2) شرایط بیماران جهت خروج از مطالعه. 86

7-9-3) روش انجام مطالعه. 86

7-10) ارزیابی های تن سنجی.. 88

7-11) آزمایش‌های بیوشیمی انجام شده. 89

7-12) روش انجام آزمایش…. 89

7-13) روش تجزیه و تحلیل آماری… 90

فصل هشتم. 92

8-1) بخش اول: توصیف نمونه پژوهش…. 93

8-2) بخش دوم: یافته‌های اصلی پژوهش…. 95

8-2-1) مقایسه تأثیر کروسین بر میزان کلسترول در دو گروه بیماران مورد مطالعه. 96

8-2-2) مقایسه تأثیر کروسین بر میزان تری­گلیسیرید در دو گروه بیماران مورد مطالعه. 97

8-2-3) مقایسه تأثیر کروسین بر میزان LDL در دو گروه بیماران مورد مطالعه. 98

8-2-4) مقایسه تأثیر کروسین بر میزان HDL در دو گروه بیماران مورد مطالعه. 99

8-2-5) مقایسه تأثیر کروسین بر میزان FBG در دو گروه بیماران مورد مطالعه. 100

فصل نهم. 100

9-1) مقایسه تغییرات سطح پروفایل چربی در دو گروه مداخله و کنترل، و مقایسه آن با سایر مطالعات… 101

9-2) مقایسه تغییرات سطح FBG در دو گروه مداخله و کنترل، و مقایسه آن با سایر مطالعات… 104

فصل دهم. 106

10-1) نتیجه‌گیری کلی.. 107

10-2) پیشنهادها 107

کتاب‌نامه. 108

فهرست جداول

جدول 1: ریسک فاکتورهای سنتی و جدید بیماری‌های قلبی – عروقی (8). 22

جدول 2: مکانیسم‌های پیشنهادی فعالیت ماده محافظت‌کننده شیمیایی.. 37

جدول 3: اثر سمیت سلولی کروسین بر روی سلول‌های توموری به روش برون تنی (Nair et al., 1995). 42

جدول 4: نسل جدید مواد جانبی مورداستفاده در روش تراکم مستقیم (مرتضوی و همکاران، 1387). 58

جدول 5: آزمون‌های ارزیابی بی‌خطر بودن دارو. 62

جدول 6: تعداد افراد لازم برای آزمون به‌عنوان تابعی از میزان فراوانی اثر دارو. 68

جدول 7: دستگاه‌های بکار رفته. 77

جدول 8: جذب نوری محلول‌های آبی استاندارد کروسین.. 79

جدول 9: فرمولاسیون.. 82

جدول 10: آزمایش‌های بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی قرص‌های کروسین.. 83

جدول 11: نتایج مربوط به خصوصیات فیزیکوشیمیایی قرص‌ها 84

جدول 12: نتایج مربوط به تست انحلال.. 84

جدول 13: مشخصات زمینهای بیماران تحت مطالعه در دو گروه کنترل و مداخله. 93

جدول 14: مشخصات دموگرافیک و سابقه بیماری‌های زمینه ای بیماران مورد مطالعه در دو گروه کنترل و مداخله. 95

جدول 15: میانگین و انحراف معیار کلسترول قبل و بعد از مداخله در دو گروه بیماران مورد مطالعه. 96

جدول 16: میانه ودامنه چارکی(q3-q1) تری­گلیسیرید قبل و بعد از مداخله در دو گروه بیماران مورد مطالعه. 97

جدول 17: میانگین و انحراف معیار LDL قبل و بعد از مداخله در دو گروه بیماران مورد مطالعه. 98

جدول 18: میانگین و انحراف معیار HDL قبل وبعد از مداخله در دو گروه بیماران مورد مطالعه. 99

جدول 19: میانگین و انحراف معیار قند خون ناشتا (FBG) قبل وبعد از مداخله در دو گروه بیماران مورد مطالعه. 100

فهرست نمودارها

نمودار 1: منحنی استاندارد محلول آبی کروسین در طول موج 440 نانومتر. 79

نمودار 2: توزیع فراوانی بیماران تحت مطالعه بر حسب جنس…. 94

نمودار 3: توزیع فراوانی بیماران تحت مطالعه بر حسب رده سنی.. 94

بخش اول

کلیات

1   فصل اول:

سندرم متابولیک

1-1)    سندرم متابولیک

1-1-1)    تعریف:

سندرم متابولیک (یا سندرم X) مهم‌ترین عامل خطرساز بیماری‌های قلبی عروقی است و شاخه­ای از عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی به‌حساب می­آید. سندرم متابولیک در بیان ساده، مجموعه‌ای از اختلالات متابولیکی است که خطر بیماری‌های قلبی- عروقی را افزایش می‌دهد، به‌طوری‌که این عارضه با حضور سه یا تعداد بیشتری از عوامل خطر زیر تعریف می‌شود:

• چاقی شکمی
• افزایش فشارخون
• افزایش تری­گلیسیرید خون
• افزایش LDL یا کاهش HDL
• افزایش قند خون (23،24)

عمده‌ترین دلیل بروز این عوارض، چاقی شکمی و نهایتاً مقاومت به انسولین است.

شیوع سندرم متابولیک در ایران یکی از بالاترین میزان‌ها را در کل دنیا دارد و به‌طورکلی در حال افزایش است (25). بیش از 20% افراد بالغ در اکثر کشورهای دنیا به سندرم متابولیک مبتلا هستند (24). این میزان در تهران 42% برای زنان و 24% برای مردان و به‌طور کل ۳۳٫۷% برآورد شده است (13). همچنین شیوع سندرم متابولیک در بین دختران 18-15 ساله در شهر مشهد 5/6% است (26). سندرم متابولیک عارضه‌ای است که اغلب افراد به آن دچار بوده ولی از ابتلا به آن آگاهی ندارند (13).

تا اخیراً، اعتقاد بر این بود که سندرم متابولیک و اجزای آن، عوامل خطر مهمی در بروز بیماری‌های قلبی عروقی است، اما تعدادی از صاحب‌نظران پیشنهاد می‌کنند که تعاریف ارائه‌شده از سندرم متابولیک برای جمعیت ایران کاربرد کمتری دارد، به‌عنوان‌مثال ستار و همکاران گزارش کردند که ارتباط ضعیفی بین سندرم متابولیک و اجزای آن با بیماری‌های قلبی عروقی سالمندان وجود دارد (13). هرچند که تعدادی دیگر از صاحب‌نظران معتقدند که ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهد (31).