:

فصل اول این تحقیق، به بیان چارچوب و محدوده تحقیق اختصاص دارد. در این فصل محقق با بیان دلایل ضرورت و اهمیت موضوع تحقیق، فلسفه و هدف انجام چنین تحقیقی را بازگو می کند و فرضیاتی را که در ذهن می پروراند ارائه می نماید. بدین ترتیب سعی می کند تا خواننده را به ضرورت انجام چنین تحقیقی واقف سازد و با بیان کلیاتی از مدل به کارگرفته شده در تحقیق، مکان و زمانی که صرف تحقیق شده و … خواننده را در جریان کار و چگونگی انجام تحقیق برای رسیدن به یک نتیجه معین، قرار دهد. این تحقیق با هدف بررسی موانع توسعه صادرات محصول تون ماهی ایران با توجه به سواحل دریایی متعددی که ایران دارد انجام شده است.در این فصل به کلیات تحقیق پرداخته خواهد شد.

مبانی نظری موضوع

پایان پذیر بودن منابع طبیعی و از جمله نفت از عواملی است که نقش صادرات غیر نفتی را پر رنگ تر می کند.  ( (Barker, A.T. and Kaynak, E. 1992   در اجرای استراتژی توسعه صادرات بخشهای مختلف اقتصادی شامل صنعت، معدن، خدمات، بهداشت، کشاورزی، مواد غذایی، و غیره…. مورد توجه قرار می گیرد.   (Garelli, Stephane. 2003)

کشور ما بدلیل داشتن سه ساحل دریایی از موقعیت قابل توجهی برای تولید و صید ماهی و فرآورده های دریایی برخوردار است . در کشور ما، ماهی به طور عمده از دریای خزر در شمال و خلیج فارس و دریای عمان درجنوب صید میشود. از جمله فرآورده های ماهی که نقش پر رنگی در زندگی مدرن امروزی دارد تون یا کنسرو ماهی است.  مصرف انواع ماهی به عنوان یکی از اقلام سبد غذایی خانوارها در کشورهای جهان متداول است. لیکن به دلیل عدم سهولت دسترسی و عادات مصرفی جوامع، کنسرو ماهی بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. با بررسى هاى انجام شده در صنعت کنسرو، مى توان مشاهده نمودکه کشور ما استعداد صادراتى خوبى دارد.زیرا با وجود خلیج فارس، ماده اولیه عمده این محصول که ماهى تن مى باشد،  به مقدار زیاد صید مى گردد . کشورهایی از قبیل تایلند ، ویتنام و استرالیا با در دست داشتن سهم عمده بازار جهانی کنسرو ماهی در این صنعت به مزیت رقابتی رسیده اند. این کشورها با داشتن سواحل دریایی فراوان و تکنولوژی بروز برای صید، پخت و بسته بندی تون ماهی توانسته اند محصولی با کیفیت و ارزان را به بازارهای جهانی عرضه کنند. متأسفانه شاهد هستیم که تون ماهی ایران علیرغم کیفیت نسبتا برابر از قیمت بسیار بالایی نسبت به تون های این کشورها برخوردار است. مسایل و مشکلات فراوانی پیش روی صادرات محصول تون ماهی قرار دارد و شناسایی این موانع می تواند به ارائه راهکار برای برطرف کردن این موانع و افزایش سهم ایران در بازارهای جهانی منجر شود.

متاسفانه به نظر می رسد سهم ایران  در بازار منطقه اندک بوده  و از آن گذشته اخیرا در حال کوچکتر شدن سهم ایران در بازار کنسرو منطقه هستیم .

با عنایت به مسائل فوق، این تحقیق در نظر دارد موانعی که در راستای توسعه صادرات کنسرو ماهی کشورمان وجود دارد را شناسایی و برای بهبود وضعیت موجود راهکارهایی پیشنهاد نماید.

در این تحقیق ضمن بررسی سابقه تحقیقات در حیطه موانع صادراتی وحضور رقابتی پایدار، با نظر سنجی از کارشناسان و صاحبنظران این عرصه،  مجموعه موانع توسعه صادرات تون ماهی  درچهار قالب کلی زیر خلاصه  شد:

1 – شرایط تولید تون ماهی (برای بررسی عملیاتی این عامل در تحقیق متغیرهای زیر مورد بررسی قرار می گیرند:

• کیفیت مواد اولیه
• قیمت مواد اولیه
• تکنولوژی پیشرفته و ماشین آلات
• تسهیلات ارزان بانکی
• دسترسی به نیروی انسانی ارزان)

2- سیاستهای دولت در خصوص تون ماهی (متغیرهای مورد بررسی دراین خصوص  عبارتند از:

 

 

• خصوصی سازی صنعت تون ماهی
• سیاستهای تشویقی صادرات
• سیاست های دولت درتوسعه تجارت الکترونیک
• برگزاری نمایشگاههای تخصصی)

 3- عوامل مدیریتی صنعت تون ماهی (متغیرهای مورد بررسی در این قسمت عبارتند از:

• تمایل مدیران به حضور در بازارهای جهانی
• توجه به واحدهای تحقیق و توسعه
• کیفیت روابط شرکتهای مرتبط در صنعت
• توجه به فعالیتهای بازاریابی بین المللی)

 4 – شرایط توزیع تون ماهی (متغیرهای مورد بررسی دراین خصوص  عبارتند از:

• کیفیت ناوگان حمل و نقل دریایی و زمینی
• هزینه حمل و نقل
• بسته بندی
• تبلیغات)

اهداف تحقیق

هدف اصلی تحقیق:

شناسایی مشکلات اصلی در توسعه صادرات کنسروتون ماهی 

اهداف فرعی شامل :

 رتبه بندی موانع شناسایی شده

 ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت موجود   صنعت تون ماهی

ارائه راهکارهایی برای افزایش در آمد غیر نفتی از طریق توسعه صادرات غیر نفتی

سوال ها و فرضیه های تحقیق

با بررسی های انجام گرفته و استفاده  ازنظرات  کارشناسان  بویژه صاحبنظران حوزه کنسروتون ماهی موانع توسعه صادرات کنسروتون ماهی  در چهار قالب  کلی شناسایی شد و فرضیات نیز بر این مبنا شکل گرفت :

فرضیه اصلی 1: عوامل داخلی شرکت از دیدگاه صادرکنندگان بالفعل از موانع صادرات تون ماهی ایران می باشد.

• فرضیه فرعی 1. وضعیت عوامل تولید در صنعت کنسروتون ماهی ایران از دیدگاه صادرکنندگان بالفعل از موانع توسعه صادرات آن می باشد.
• فرضیه فرعی2: وضعیت عوامل مدیریتی صنعت کنسروتون ماهی کشور از دیدگاه صادرکنندگان بالفعل موانع توسعه صادرات آن می باشد.

فرضیه اصلی 2: عوامل خارجی شرکت از دیدگاه صادرکنندگان بالفعل از موانع صادرات تون ماهی ایران می باشد.

• فرضیه فرعی 3. سیاستهای دولت در خصوص صنعت کنسروتون ماهی از دیدگاه صادرکنندگان بالفعل از موانع توسعه صادرات آن می باشد.
• فرضیه فرعی 4 .وضعیت توزیع کنسروتون ماهی ایران از دیدگاه صادرکنندگان بالفعل از موانع توسعه صادرات آن میباشد.

فرضیه اصلی 3: عوامل داخلی شرکت از دیدگاه صادرکنندگان بالقوه از موانع صادرات تون ماهی ایران می باشد.

• فرضیه فرعی 5. وضعیت عوامل تولید در صنعت کنسروتون ماهی ایران از دیدگاه صادرکنندگان بالقوه از موانع توسعه صادرات آن می باشد.
• فرضیه فرعی6: وضعیت عوامل مدیریتی صنعت کنسروتون ماهی کشور از دیدگاه صادرکنندگان بالقوه از موانع توسعه صادرات آن می باشد.

فرضیه اصلی 4: عوامل خارجی شرکت از دیدگاه صادرکنندگان بالقوه از موانع صادرات تون ماهی ایران می باشد.

• فرضیه فرعی 7. سیاستهای دولت در خصوص صنعت کنسروتون ماهی از دیدگاه صادرکنندگان بالقوه از موانع توسعه صادرات آن می باشد.
• فرضیه فرعی 8 .وضعیت توزیع کنسروتون ماهی ایران از دیدگاه صادرکنندگان بالقوه از موانع توسعه صادرات آن می باشد.

 

روش انجام تحقیق

 

روش تحقیق از نظر ماهیت و اهداف

از لحاظ مقاصد تحقیق  این پژوهش کاربردی است و از روش توصیفی _تحلیلی برای  انجام تحقیق استفاده خواهد شد.تحقیق توصیفی شامل مجموعه روشهایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است.(سرمد ، بازرگان،حجازی،81،1377).

 

روش تحقیق از نظر شیوه انجام تحقیق

روش تحقیق از نظر شیوه انجام تحقیق و جمع آوری داده ها از نوع توصیفی همبستگی و از نوع علی است.

مراحل انجام تحقیق

 

• با استفاده از مصاحبه و مطالعات کتابخانه ای و منابع موجود پروپوزال تحقیق تدوین شد.
• تدوین ادبیات موضوع
• برای جمع آوری داده از تکنیک های کسب اطلاعات مصاحبه و پرسشنامه و بررسی اسناد و مدارک مربوط استفاده شد.
• تجزیه و تحلیل داده ها
• نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

قلمرو تحقیق

 

قلمرو موضوعی تحقیق

شناسایی و رتبه بندی موانع توسعه صادرات کنسرو تون ماهی و ارائه راهکارهایی برای  رفع آن

قلمرو زمانی تحقیق

قلمرو زمانی این تحقیق سال 1390 می باشد.

قلمرو مکانی تحقیق

در این تحقیق سعی شده است که  از نظر کارشناسان  و صاحبنظران صنعت کنسروتون ماهی و  صادرات آن در سطح کارخانجات کنسروتون ماهی کشور و سازمانها و ادارات مرتبط استفاده شود .

مشکلات احتمالی در انجام تحقیق

عدم دسترسی به آمار دقیق در خصوص صادرات تون ماهی

عدم همکاری واحدهای تولید کننده تون ماهی

زمان کم برای بررسی کل جامعه آماری

محدودیت های ذاتی ابزار جمع آوری اطلاعات (پرسشنامه)

تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق

(Cheong, W.K. and Chong, K.W. 1998), (Garelli, Stephane. 2003), (Christensen, 2007)

عوامل تولید: منظور از عومل تولید کیفیت و کمیت عواملی می باشد که در تولید تون ماهی در کشور نقش اساسی دارند. برای بررسی عملیاتی این عامل در تحقیق متغیرهای زیر مورد بررسی قرار گرفتند:

کیفیت مواد اولیه، قیمت مواد اولیه،تکنولوژی پیشرفته و ماشین آلات،تسهیلات ارزان بانکی،دسترسی به نیروی انسانی   ارزان

 

سیاستهای دولت : منظوربررسی نقش تقویت کننده و یا تضعیف کننده دولت در بهبود وضعیت صنعت  و صادرات آن می باشد متغیرهای مورد بررسی دراین خصوص  عبارتند از:

خصوصی سازی صنعت تون ماهی، سیاستهای تشویقی صادرات ،سیاست های دولت درتوسعه تجارت الکترونیک  ،برگزاری نمایشگاههای تخصصی

شرایط توزیع : به نقش بهبود دهنده و یا تضعیف کننده عوامل و امکانات توزیع و حمل و نقل در توسعه صنعت و صادرات تون ماهی اشاره دارد. متغیرهای مورد بررسی دراین خصوص  عبارتند از:

کیفیت ناوگان حمل و نقل دریایی و زمینی،هزینه حمل و نقل،بسته بندی،تبلیغات

 

عوامل مدیریتی: این عوامل  به چگونگی سازماندهی و مدیریت شرکتهادر صنعت تون ماهی اشاره دارد و شامل موارد زیر است:

تمایل مدیران به حضور در بازارهای جهانی ،توجه به واحدهای تحقیق و توسعه ،کیفیت روابط شرکتهای مرتبط در صنعت ،توجه به فعالیتهای بازاریابی بین المللی