بر اساس مفاهیم گزارشگری مالی، هدف اولیه‌ی صورت‌های مالی، ارائه اطلاعاتی تلخیص و طبقه‌بندی شده در خصوص وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری جهت یاری نمودن استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی در اتخاذ تصمیم‌های اقتصادی است. استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی در اتخاذ تصمیم‌های اقتصادی خود، صورت‌های مالی خصوصاً صورت سود و زیان را که منعکس کننده‌ی عملکرد واحد تجاری و در برگیرنده‌ی بازده حاصل از منابع تحت کنترل مدیریت واحد تجاری است را به کار می‌گیرند. فرآیند اندازه‌گیری سود و نتیجه آن، نقش مهمی در اداره‌ی شرکت دارد و معمولاً کاربران صورت‌های مالی اهمیت زیادی برای آن قائل‌اند. از طرفی دیگر رقابت در بازار محصول در شرایط کنونی شدت یافته است. واحدهای اقتصادی مجبورند برای ادامه فعالیت و توسعه آن در بازار رقابتی تکاپو کنند. لذا این موضوع به منظور مطالعه رابطه بین رقابت در بازار محصول و مدیریت سود طراحی و در پنج قصل اجرا خواهد شد. فصل اول به عنوان فصل کلیات تحقیق به بیان مسأله و اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف و فرضیات پژوهش و خلاصه‌ای از روش انجام پژوهش خواهد پرداخت.
 
1-2- مسأله پژوهش
دیدگاه­های زیادی در مورد رابطه بین مدیریت سود و بازار محصول وجود دارد که تعیین می‌کند مدیر شرکت به هنگام تصمیم­گیری در مورد تأمین مالی باید رقابت موجود در بازار محصول را نیز در نظر بگیرد. اقتصاددانان مالی و صنعتی، به طور فزاینده­ای به رابطه بین

 رقابت در بازار محصول و تصمیمات مالی شرکت­ها پی برده­اند (گانی و همکاران، 2011). از دید سهامداران نیز، همان‌گونه که آن­ها از افزایش ثروت در دوره­های خوب منفعت می­برند، در زمان­های بد نیز حاضرند که یک کاهش سودآوری را نادیده بگیرند و این به خاطر این واقعیت است که به دلیل مسئولیت محدود سهامداران، نتایج نامساعد به بستانکاران منتقل می­شود. در نتیجه، شرکت­هایی که در بازار با انحصار چند جانبه فعالیت می­کنند در مقایسه با شرکت­هایی که بازارشان، بازار رقابتی کامل است، تلاش می‌کنند زمانی که موقعیت به دست آوردن سود بیشتر فراهم است، با ایجاد بدهی بیشتر، تولید خود را افزایش دهند (پاندی، 2004).

     هدف حداکثر سازی سود، امری بدیهی در ادبیات سازمانی هر صنعت است. این نظریه بسیار شبیه به نظریه تأمین مالی است که در آن فرض می­شود، هدف شرکت، حداکثر کردن ثروت سهامداران است. طبق تحقیقات دیجورج و دیگران ( 1999) سرمایه گذاران و مدیران شرکت ها به دقت به گزارشگری سود شرکت توجه می­کنند. مدیریت از اهمیت سود برای ذی نفعان شرکت آگاهی دارد و پاداش خود را پیامد طبیعی سود حسابداری می­داند. هیلی و واهلن (1999) معتقدند مدیریت سود زمانی انجام می­شود که مدیران، قضاوت و سلیقه­ی خود را در گزارشگری مالی با هدف گمراه کردن کاربران اطلاعات مالی به کار ببرند. در این حالت، مدیران روش هایی در سیستم حسابداری و گزارشگری سود انتخاب می­کنند که منعکس کننده­ی اوضاع واقعی اقتصادی شرکت نیستند. با توجه به مطالب عنوان شده، به نظر می‏رسد بررسی رقابت در بازار محصول و مدیریت سود شرکت‌ها می‏تواند سهامداران، سرمایه‏گذاران، اعتباردهندگان و سایر افراد را در تصمیم‏گیری‏های خود، یاری دهد. در نتیجه بر اساس مبانی نظری موجود و اهمیت رقابت در بازار محصول و واکنش‌های متقابلی که می­تواند بین رقابت و مدیریت سود وجود داشته باشد، لذا مسأله اصلی تحقیق حاضر این است که آیا بازار محصول و رقابت موجود در آن می‌تواند مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار را تحت تأثیر قرار دهد؟ در اینصورت کدامیک از شاخص‌ها ارتباط بیشتری با مدیریت سود خواهد داشت؟
 
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش
صورت سود و زیان ارائه شده شركت‌ها بر اساس اصول پذیرفته شده حسابداری و بر مبنای تعهدی تهیه می‌گردد. اعمال اصل تحقق درآمد بر مبنای روش معاملاتی مانع از شناسایی درآمد قبل از انجام فرآیند فروش و در زمان كسب آن می‌باشد از طرف دیگر اصل تطابق در برابر اصل تحقق بر مبنای رویكرد معاملاتی،‌ لزوما بیانگر تطابق بین درآمدها و هزینه‌های یك دوره نمی‌باشد. چرا كه در خصوص سود و زیان نگهداشت كالاهای فروش رفته در یك دوره هیچ گونه هزینه‌ای جهت تطابق با این سود وجود ندارد. پس در كشورهایی همانند ایران با نوسانات قیمت و نرخ تورم بالا، سود حسابداری با سود اقتصادی همخوانی نداشته و صورتهای مالی بیانگر ارزش ذاتی نمی‌باشد. این امر موجب جابجایی منافع شده به گونه‌ای كه منافع كسب شده در سال جاری را كسانی استفاده می‌كنند كه در سنوات آتی مالك آن سهام شوند.
 در این میان اهمیت اطلاعات حسابداری به عنوان  یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی مورد استفاده سرمایه گذاران بازار سرمایه و تمایل به سرمایه گذاری های کوتاه مدت جهت کسب منافع حاصل از افزایش قیمت به جای نگهداشت بلند مدت سرمایه گذاری و دریافت سود های نقدی بر شدت جابجایی منافع می افزاید.
با توجه به مطالب بیان شده چنین به نظر میرسد که نوسان در  سود یك شركت خوشایند نمی‌باشد. لیکن می باید توجه داشت که خود كاهش نوسانات سود شركت نیز مطلوب نمی‌باشد بلكه مهم ماهیت این كاهش است.چرا كه در درجه اول ممكن است نوسانات سود نشأت گرفته از اقتصاد كلان جامعه باشد یا از طریق روش‌های هموارسازی تصنعی كه برگرفته از روشهای اختیاری حسابداری كه فاقد هر گونه ماهیت اقتصادی است صورت پذیرد . پس چنین بنظر می‌رسد كه سرمایه‌گذاری در شركتهایی پذیرفته شده و معقول است كه در درجه اول جابجایی منافع كمی را داشته باشند و در درجه دوم نوسانات سود آنها نیز كم باشد.
هدف حداکثر سازی سود، امری بدیهی در ادبیات سازمانی هر صنعت است. این نظریه بسیار شبیه به نظریه تأمین مالی است که در آن فرض می­شود، هدف شرکت، حداکثر کردن ثروت سهامداران است. علاوه بر این، به نظر می­رسد که بازار محصول با تحت تأثیر قرار دادن رفتار رقابتی و استراتژی­های شرکت، بر ساختار سرمایه شرکت نیز مؤثر است (پاندی، 2004). در ساختار انحصار چند جانبه بازار محصول و در موقعیت مطلوب سودآوری، شرکت­ها به منظور از بین بردن انحصار و همچنین، افزایش سودآوری خود، استراتژی حداکثر سازی تولید را پیاده کرده و بدهی­های خود را افزایش می­دهند (برندر و لویس، 1986). این نظریه در موقعیت­های نامساعد اقتصادی نیز کاربرد دارد که باعث می­شود شرکت­ها تولید خود را متوقف کرده و سودآوری خود را کاهش دهند. از دید سهامداران نیز، همان­گونه که آن­ها از افزایش ثروت در دوره­های خوب منفعت می­برند، در زمان­های بد نیز حاضرند که یک کاهش سودآوری را نادیده بگیرند و این به خاطر این واقعیت است که به دلیل مسئولیت محدود سهامداران، نتایج نامساعد به بستانکاران منتقل می­شود. در نتیجه، شرکت­هایی که در بازار با انحصار چند جانبه فعالیت می­کنند در مقایسه با شرکت­هایی که بازارشان، بازار رقابتی کامل است، تلاش می­کنند زمانی که موقعیت به دست آوردن سود بیشتر فراهم است، با ایجاد بدهی بیشتر، تولید خود را افزایش دهند (پاندی، 2004).
با توجه به حساسیت فعالیتهای تجاری و شرایط رقابتی و  همچنین هدف سودآوری شرکتها، به نظر می‌رسد انجام پژوهشی که بتواند رابطه بین رقابت در بازار محصول و مدیریت سود را تبیین نماید از اهمیت و ضرورت لازم برخوردار است.
 
1-4- اهداف پژوهش
با توجه به اهمیت موضوع و ضرورت انجام آن اهداف تحقیق حاضر به صورت زیر بیان می‌گردد:
1 – تعیین رابطه بین شاخص Qتوبین و مدیریت سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.
2 – تعیین رابطه بین شاخص هرفیندال-هیرشمن و مدیریت سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.
3 – تعیین رابطه بین شاخص نسبت تمرکز nبنگاه و مدیریت سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.
Product Market Competition
Guney et al.
Pandey
Degeorge et al.
Healy & Wahlen
Capital Structure
Pandey
Brander et al.
Lewis