و بیان مساله

امروزه در بازار رقابتی ای که در سرتاسر جهان شکل گرفته، تغییرات بنیادینی در محیط کسب و کار ایجاد شده است. این تغییرات منجر به وضعیتی شده است که در آن، شرکت های کوچک و متوسط، با توجه به نقش شان در اشتغال زایی و توسعه اقتصادی کشورها، نقش گسترده، متنوع و مهمی در رشد کشورهای در حال توسعه بر عهده دارند (kula, tatuglu, 2003). با توجه به تخصصی شدن کارها، نیاز دائم به ارائه محصولات جدیدتر و فروش آن در بازارهای بکر به منظور بقا و رشد، افزایش فشار رقابتی و کاهش کمک های مستقیم و حمایت های دولت به طور خاص در کشورهای در حال توسعه، نیاز به بین المللی شدن شرکت های کوچک و متوسط بیش از پیش احساس می شود (hobner, 2000).

در تحقیقاتی که تا به امروز در ارتباط با کسب و کار بین الملل صورت گرفته، شرکت های چندملیتی نقش مهمی را ایفا می کردند. اما در حال حاضر، این کشش و علاقه به سمت کسب و کارهای کوچک و متوسط بین المللی سوق داده شده است (pangarcar, 2008). از جمله عوامل داخلی سازمانی که بر اساس تحقیقات صورت گرفته، بر بین المللی شدن کسب و کارهای کوچک و متوسط موثرند، می توان از تیم های مدیریت عالی، منابع شرکت، فرهنگ یادگیری، مدیریت دانش و …. نام برد. این عوامل به نیروهایی اطلاق می شود که در درون شرکت عمل می کنند. از منابع و دانش شرکت به عنوان مولفه های مهم برای ورود به بازار بین الملل و تقویت بین المللی شرکت ها یاد می شود، چرا که موجب ایجاد مزیت رقابتی می شود (lindsay , et al, 2003). در پژوهش حاضر، قصد بر این است که به بررسی نقش فرهنگ یادگیری پویا به عنوان یکی از عوامل موثر بر ورود کسب و کارهای کوچک و متوسط به بازارهای خارجی، پرداخته شود.

همانطور که ملت ها فرهنگ های متفاوتی دارند، سازمان ها و شرکت ها نیز شیوه های متمایزی برای اعتقاد داشتن، اندیشیدن و عمل کردن دارند که به وسیله نمادها، قهرمان هاف شعائر، ایدئولوژی ها و ارزش ها شناسایی می شوند. ماهیت یادگیری و شیوه ای که بر اساس آن یادگیری در سازمان رخ می دهد، به شدت به وسیله فرهنگ یادگیری تعیین می شود. فرهنگ بسیاری از شرکت ها اگر چه فرهنگ ضد یادگیری نیست، اما غیر یادگیرنده است. در چنین فرهنگی، خطرپذیری، تلاش برای ارائه رویکردهای نوینف به اشتراک گذاشتن اطلاعات و مواردی از این دست، تشویق نمی شود (marquardt, 2002). به زعم هچ (1390)، در باب پویایی فرهنگ یادگیری، می توان دریافت که ایجاد مصنوعات، پیش فرض ها و ارزش ها، انتظاراتی در مورد جهان ایجاد می کنند که تصاویر ذهنی و چشم اندازهایی برای راهنمایی عمل فراهم می سازند (هچ، 1390: 584).

ماهیت یادگیری و شیوه ای که بر اساس آن یادگیری در شرکت ها رخ می دهد، به شدت به وسیله فرهنگ یادگیری در سازمان ها تعیین می شود. فرهنگ یادگیری در سازمان ها و شرکت ها دارای ویژگی هایی از قبیل: ارزش و پاداش دادن به یادگیری، مسئولیت مشترک برای

 یادگیری، اعتماد و استقلال کاری، تشویق نوآوری، تجربه گرایی و خطر پذیری، تعهد مالی به آموزش و توسعه منابع انسانی، خلاقیت جمعی، گوناگونی و تنوع، تعهد به بهبود مستمر محصولات و خدمات پاسخگویی به آشوب و تغییر و مواردی از این دست می باشند (مارکوارت، 1390: 101).

از این رو، مساله اصلی پژوهش حاضر اینست که با وجود ضرورت ورود کسب و کارهای کوچک و متوسط کشورمان به بازارهای خارجی برای حفظ بقا و نیز کاربرد فرهنگ یادگیری پویا در به روز شدن و یافتن راهکارهای نو و جدید، آیا می توان به نقش موثر فرهنگ یادگیری پویا در موفقیت این کسب و کارها برای ورود به بازارهای خارجی پی برد؟ چه ارتباطی را می توان میان فرهنگ یادگیری پویا و موفقیت کسب و کارها برای ورود به بازارهای خارجی یافت؟

• اهمیت و ضرورت موضوع

اهمیت و ضرورت موضوعی تحقیق حاضر از این جهت است که دو عامل در حرکت کسب و کارهای کوچک و متوسط کشورمان به سوی بازارهای خارجی موثرند. اولین عامل، اصل 44 قانون اساسی ایران یا همان اصل خصوصی سازی است. عامل دوم حمایت دولت از صادرات غیر نفتی و تلاش برای فرار از اقتصاد تک محصولی و زمزمه های پیوستن به سازمان تجارت جهانی می باشد. این عوامل فشار رقابتی میان کسب و کارهای کوچک را افزایش می دهند که باعث می شود شرکت هایی از این دست برای بقای خود به سوی بازارهای بین المللی حرکت کنند. هر چند که عوامل بی شماری در ورد به بازار خارجی و تسریع این فرایند دخیل هستند که محققان از دیدگاه های متفاوتی برخی از آن ها را بررسی کرده اند (chen, hang, 2004). از جمله این عامل، عوامل سازمانی، محیطی و متغیرهای مدیریتی می باشند (karadeniz, gocer, 2007).

با توجه به شرایط کنونی اقتصاد کشور و نیاز مبرم ساختارهای اقتصادی به وارد شدن ارز به این چرخه و رشد تدریجی اقتصاد، یکی از راهکارهایی که می تواند موجب رونق اقتصادی و برپایی صنایع داخلی شود، صادرات کالاها و خدمات به خارج از کشور است. از آنجا که کشور ایران در بسیاری از صنایع، از ضعف های زیادی رنج برده و توانایی این را که بتواند در کالاها و خدمات متنوع، برندهای معتبر جهانی بسازد، ندارد؛ لذا مجبور است با توجه به اصل مزیت رقابتی، وارد بازارهایی شود که توانایی صادرات کالاها و خدمات را در آن عرصه داراست. یکی از بازارهایی که بسیاری از فعالان عرصه بازاریابی در داخل کشور، جهت صادرات کالاها و خدمات واردش شدند، عرصه کسب و کارهای کوچک و متوسط در صنایع غذایی است. از این رو، در تحقیق حاضر، هدف بر آن است که به مطالعه اثر یادگیری پویا به عنوان یکی از عواملی که می تواند در موفقیت این کسب و کارهای کوچک و متوسط موثر باشد، پرداخته شود.

• اهداف تحقیق

• تعیین ارتباط میان فرهنگ یادگیری پویا و موفقیت در بین المللی شدن کسب و کارهای کوچک و متوسط صنایع غذایی در شهر تهران

• تعیین نقش فرهنگ یادگیری پویا در موفقیت بین المللی شدن کسب و کارهای کوچک و متوسط صنایع غذایی در شهر تهران

• تعیین وضعیت فرهنگ یادگیری پویا در شرکت های فعال در صنایع غذایی در شهر تهران

• تعیین وضعیت موفقیت در بین المللی شدن کسب و کارهای کوچک و متوسط صنایع غذایی در شهر تهران

  • سوالات پژوهش

سوال اصلی:

• آیا فرهنگ یادگیری پویا، بر موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای شروع فعالیت در بازارهای خارجی صنایع غذایی موثر است؟

سوالات فرعی:

• آیا میان ابعاد فرهنگ یادگیری پویا و موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای شروع فعالیت در بازارهای خارجی صنایع غذایی ارتباط معناداری وجود دارد؟

• آیا بعد گرایش به بازار، بر موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای شروع فعالیت در بازارهای خارجی صنایع غذایی موثر است؟

• آیا بعد گرایش به یادگیری، بر موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای شروع فعالیت در بازارهای خارجی صنایع غذایی موثر است؟

• آیا بعد گرایش به کارافرینی، بر موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای شروع فعالیت در بازارهای خارجی صنایع غذایی موثر است؟

  • فرضیات پژوهش

فرضیه کلی:

• فرهنگ یادگیری پویا بر موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای شروع فعالیت در بازارهای خارجی صنایع غذایی موثر است.

فرضیات فرعی:

• مولفه های فرهنگ یادگیری پویا و موفقیت در کسب و کارهای کوچک و متوسط برای شروع فعالیت در بازارهای خارجی صنایع غذایی ارتباط معناداری دارند.

• بعد گرایش به بازار بر موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای شروع فعالیت در بازارهای خارجی صنایع غذایی موثر است.

• بعد گرایش به یادگیری بر موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای شروع فعالیت در بازارهای خارجی صنایع غذایی موثر است.

• بعد گرایش به کارافرینی بر موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای شروع فعالیت در بازارهای خارجی صنایع غذایی موثر است.

  • روش شناسی پژوهش

پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی است و از لحاظ نوع روش، توصیفی – همبستگی است. همچنین با توجه به استفاده از داده های کمی برای آزمون فرضیات و سوالات پژوهش، این تحقیق در دسته مطالعات پیمایشی قرار می گیرد. از طرفی با توجه به توزیع ابزار پرسشنامه در میان جامعه آماری مشخص، پژوهش حاضر در دسته مطالعات میدانی قرار می گیرد. در پژوهش حاضر، جهت گرداوری پیشینه ها و ادبیات موضوعی یادگیری پویا و موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط، از روش کتابخانه ای استفاده می شود. در این روش با جستجوی مطالب از طریق مجلات، مقالات، کتاب ها و … به گرداوری ادبیات و پیشینه می پردازیم. از طرفی برای جمع آوری داده های مورد لزوم برای آزمون فرضیات، از شیوه میدانی استفاده می شود. بدین معنی که با توزیع پرسشنامه ها میان اعضای جامعه آماری، داده های خام مورد نیاز، گرداوری خواهد شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش، مدیران ارشد شرکت های بین المللی صنعت غذایی در شهر تهران می باشند.

• قلمرو پژوهش

• قلمرو زمانی: بازه زمانی انجام تحقیق حاضر، از زمستان سال 1393 تا اواخر تابستان سال 1394 ادامه می یابد.

• قلمرو مکانی: جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش، مدیران ارشد شرکت های بین المللی صنعت غذایی در شهر تهران می باشند.

• قلمرو موضوعی: قلمرو موضوعی پژوهش حاضر در حوزه یادگیری پویا و کسب و کارهای کوچک و متوسط می باشد.

  • مدل مفهومی پژوهش

هدف از این مطالعه، بررسی نقش فرهنگ یادگیری پویا در موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط برای ورود به بازارهای خارجی است. مدل مفهومی ذیل، به نمایش رابطه میان متغیرهای تحقیق حاضر، می پردازد.