امروزه دیدگاه غالب در اقتصاد و مدیریت، کاهش تصدی گری در فعالیت‌های دولتی و حرکت به سمت خصوصی‌سازی می‌باشد. در مدیریت دولتی نوین و اقتصاد پویا نیز به ‌دنبال اقدام برای جبران ضعف‌ها هستند. از جمله این اقدامات، حرکت به سوی خصوصی سازی و واگذاری فعالیت‌های دولتی به بخش غیر دولتی به ‌منظور افزایش بهره‌وری دولت می‌باشد. این پدیده به عنوان یک استراتژی و یا در سطحی پائین‌تر یک سیاست اجتناب ‌ناپذیر جهت ارتقاء کارایی فعالیت‌های دستگاه های اجرایی امری ضروری می‌باشد. در این راستا هدف از انجام این پژوهش، شناسایی فعایت های قابل واگذاری و نحوه واگذاری آن به بخش غیر دولتی در دانشگاه کاشان می باشد.

2-2- تعاریف و مفاهیم

2-2-1- فعالیت:

منظور از فعالیت یک سلسله عملیات و خدمات مشخصی است که برای تحقق بخشیدن به هدف‌های سالانه برنامه طی یک سال اجراء شده، کمیت پذیر بوده و منابع مورد نیاز آن از محل اعتبارات هزینه ای تامین   می شود.(دستورالعمل اجرایی ماده 144 قانون برنامه چهارم توسعه)

2-2-2- برون سپاری(واگذاری):

• برون سپاری در عمده ترین شکل خود اشاره به خرید محصول و خدماتی دارد که پیشاپیش در شرکت ساخته یا فراهم می شد. (روثری و همکاران 1995 )
• برون سپاری از ترکیب دو واژه Outside  و  Resourcing  تشکیل شده و به طور کلی به کالاها و خدمات ارائه شده توسط سازمان های بیرونی اشاره دارد. (منگن، 2001)
• برون سپاری عبارتست از عمل انتقال بعضی از فعالیت های داخلی یک سازمان و واگذاری حق تصمیم گیری به عرضه کننده بیرون از سازمان بر اساس قرارداد. (معصومی، 2006)
• برون سپاری انتقال و یا نمایندگی دادن به یک تامین کننده خدمات و یا عملیات همراه با مدیریت روز به روز فرایندهای کسب و کار است. (شهرکی، 2008)
• برون سپاری عمل انتقال برخی از فعالیت های داخلی و حق تصمیم گیری آن فعالیت ها طی قراردادی به تامین کنندگان بیرونی. (گریور، 1999)
• برون سپاری عمل انتقال برخی از فعالیت های درونی و مسئولیت های تصمیم گیری یک شرکت به تامین کنندگان بیرونی. (چیس و همکاران،2004)
• برون سپاری عبارتست از تهیه و تدارک محصولات و خدمات از منابع خارج از سازمان. (لنکفورد و پارسا،1999)
• برون سپاری به معنی خرید کالا یا خدمت از خارج از سازمان به جای تهیه آن در داخل است. (الوانی، 1387)

2-2-3- فرامرز سپاری:

عبارتست از واگذاری فرایندهای کسب و کار به کشور دیگر، به منظور کاهش هزینه و بدون تغییر یا کاهش در کیفیت محصولات.

 (وینکاترامان، 2004)

2-2-4- هم سپاری(توسعه برون زا):

در فرایند هم سپاری، عملیات و فعالیت های تجاری بصورت مشارکتی توسط کارکنان سازمان اصلی و منابع خارجی از جمله مشاوران و ارائه دهندگان خدمات برون سپاری که از دانش فنی و تخصصی کافی بهره مند هستند انجام می شود. (ماهنامه بین المللی ساخت و ساز، 125، 37، 1390 )

2-2-5- انواع برون سپاری:

بر حسب دیدگاه ها و دسته بندی های مختلف، انواع گوناگونی از برون سپاری را می توان برشمرد.

• انواع برون سپاری بر اساس معیارهای طبقه بندی در جدول 2-1 اشاره شده است. (رودریگز و همکاران، 2004)

جدول2-1- انواع برون سپاری بر اساس معیارهای طبقه بندی (رودریگز و همکاران، 2004)

• انواع برون سپاری بر اساس موقعیت و مکان، سطح ژرفا (شدت و حدّت) و بررسی ماهیت کار طبق نمودار2-1: (فیلد، 2001)

الف- برون سپاری بر اساس موقعیت و مکان:

• موقعیت محلی: انجام دادن کار توسط اعضای گروه فروشنده در داخل سازمان مشتری.
• موقعیت غیر محلی: انجام دادن کار توسط فروشنده در مکان مختص خودش.

2-1- درون مرزی: انجام دادن کار توسط فروشنده در همان کشوری که مشتری در آن واقع است.

2-2- هم مرزی: انجام دادن کار توسط فروشنده در بیرون از کشور مشتری ولی در مناطق همسایه(هم مرز).

2-3- برون مرزی: انجام دادن کار توسط فروشنده در کشورهایی که مسافت قابل ملاحظه ای با کشور مشتری دارند.

ب- برون سپاری بر اساس سطح ژرفا و شدت و حدّت:

• سطح فردی: سپردن موقعیت های خاص به یک کارشناس در یک دوره زمانی خاص به بیرون از سازمان.
• سطح کارکردی: سپردن تمام حوزه یک کار خاص به بیرون از سازمان.
• سطح شایستگی: سپردن تمام مدیریت یک کار خاص به بیرون از سازمان.

ج- برون سپاری بر اساس ماهیت کار:

• فرایند محور: برون سپاری با ساختاربندی درست، استاندارد شده و مستند.
• پروژه محور: برون سپاری کارهای منحصر به فرد و غیر عادی، غیر ساختارمند و متنوع.

نمودار2-1- انواع برون سپاری (فیلد، 2001)

2-2-6- زیرساخت ها و عوامل مؤثر بر برون سپاری:

(بالو و همکاران، 2008/ بلکورت، 2006/ برتراند و فرانکویس، 2003)

• وجود رابطه دو طرفه بر مبنای مشارکت (رابطه برد-برد).
• ضرورت اطمینان از رعایت اخلاق حرفه ای و امنیت اطلاعات و فناوری واگذار شده.
• ضرورت وجود زیرساخت فناوری اطلاعات جهت انتقال فناوری از سازمان واگذارکننده به سازمان دریافت کننده.
• وجود فرهنگ مقبولیت برون سپاری در میان کارکنان سازمان.
• وجود روابط سیاسی و دوستانه در فرامرز سپاری ها

2-2-7- دلایل (مزایای) برون سپاری فعالیت ها:

از دیدگاه کلپر و همکاران، 2004 :

الف- تاکتیکی:

• کاهش (کنترل) هزینه های عملیاتی
• افزایش سرمایه (عدم نیاز به سرمایه گذاری در کارهای غیر اصلی سازمان)
• عدم وجود منابع مورد نیاز
• حذف مسائل دردسر ساز (واگذاری کارهای مشکل و خارج از کنترل)
• تزریق نقدینگی

ب- استراتژیکی (راهبردی):

• بهبود تمرکز بر روی کسب و کار (تمرکز روی فعالیت های اصلی)
• دسترسی به توانمندی های تامین کنندگان
• استفاده از مزایای مهندسی مجدد
• به اشتراک گذاشتن ریسک با تامین کنندگان
• جهت دهی دوباره منابع (جهت دهی از فعالیت های غیر اصلی به اصلی)

از دیدگاه بیطرف، 1387 :

الف- منافع سازمانی:

• بهبود و افزایش تمرکز بر صلاحیت های بنیادی یا فعالیت های اصلی
• انعطاف پذیری
• بهبود عملکرد عملیاتی
• بهبود مدیریت خطر

ب- منافع مالی:

• کاهش هزینه ها
• ایجاد نقدینگی

ج- منافع مرتبط با نیروی انسانی

2-2-8- مشکلات (معایب) برون سپاری فعالیت ها:

• کاهش روحیه کارکنان
• کاهش ارزش (فروش دانش و رازهای سازمان به رقبا)
• ورود تامین کننده به بازار و رقیب سازمان شدن (بلکورت، 2006)
• بیکاری کارکنان در کوتاه مدت
• عدم ارائه خدمت توسط تامین کننده با توجه به نیازهای جدید سازمان
• کاهش نظارت بر فعالیت های برون سپاری شده
• از دست دادن قابلیت های اصلی به دلیل برون سپاری نادرست
• خطر از دست دادن سرمایه های سازمان (مانند نشان تجاری، اختراع های ثبت شده و سهم بازار)
• امکان عدم دستیابی به اهداف برنامه ریزی شده
• هزینه های بالای اجرایی نسبت به هزینه های پیش بینی شده
• امکان عدم وجود تامین کنندگان بهتر از سازمان کنونی
• وابستگی به تامین کنندگان (نیری و همکاران، 2006)
• بزرگ نمایی توانمندی های تامین کنندگان
• بی تجربگی و خطاهای اجرایی تامین کنندگان (خداوردی و بجنوردی، 1389)