قرن بیست و یکم، در واقع دنیای استیلای فناوری اطلاعات و ارتباطات و دنیای شتابزدگی تاریخ به لحاظ تغییرات شتاب آمیز علمی، فرهنگی و اقتصادی خواهد بود. سیستم آموزشی در یک جامعه و به تبع آن آموزش و پرورش قادر نخواهد بود، همچون جزیره ای خود را منفک از نهادهای اجتماعی ، ملی و فعل و انفعالات گسترده بین المللی در دهکده جهانی بداند، زیرا جامعه آموزشی مرکز ثقل این تحولات خواهد بود. (حمزه بیگی، 1383، ص36)
در چنین عصری که به انفجار دانش و اطلاعات لقب گرفته است، توسعه علم و فناوری (اینترنت) رشد شتابنده ای داشته است. قرن بیست و یکم، گذر از جامعه صنعتی به سوی جامعه اطلاعاتی است که از مهمترین عوامل این رشد، حجم گسترده و عظیم دانش ، معلومات و آگاهی می باشد. بنابراین روند گسترش فناوری و تاثیرگذاری آن در همه شئونات زندگی، ضرورت استفاده از فناوری را به منظور بهبود فعالیت یادگیری و کسب مهارت های ارتباطی اجتناب ناپذیر می کند.
تحقیقات اساتید دانشگاه های لاول و چک کیل (1996) در زمینه «نقش فناوری نو (اینترنت) در یادگیری و آموزش مهارت های ارتباطی دانش آموزان راهنمایی» نشان داد که دانش آموزانی که به شبکه جهانی اینترنت دسترسی داشته اند از عملکرد بهتری برخوردار بوده اند و دانش آموزان با کمک اینترنت می توانند برنامه های آموزشی خود را با نیازهای جدید تفکر بشر هماهنگ کنند. ارائه فناوری در آموزش منجر به تقویت نقش دانش آموزان و بهبود کیفیت تدریس و تقویت مهارت های ارتباطی در آن ها می شود. (صیامی، 1382، ص45)
با توجه به نتایج تحقیقات لاول و چک گیل، در هزاره جدید که هزاره تبادل اطلاعات است، داشتن کلیه مهارت های زندگی به خصوص مهارت های ارتباطی مؤثر برای تمامی افراد به خصوص قشر دانشجو ضروری است و داشتن مهارت ارتباط کلامی و غیر کلامی موثر، کلید
اصلی جامعه پذیری است. بنابراین در چنین عصری کاربرد اینترنت در تدریس برای تقویت مهارت های ارتباطی دانشجویان مسأله ای غیر قابل اغماض می باشد.
بنابراین فناوری نوین نقش دانشجویان را از ناقل دانش به خالق محیط یادگیری متحول کرده و فراگیران ضمن آشنایی با چگونگی برقراری توازن میان راهنمایی و عرضه مهارت و کسب انواع مهارت های ارتباطی و با ایجاد مجال تفکر و کار مستقل، فراگیران در تسهیل فرایند یادگیری به ایفای نقش بپردازند.
با توجه به اهمیت موضوع و نقش عمده اینترنت بر یادگیری مهارت های ارتباطی و ضرورت کسب انواع مهارت های ارتباطی در عصر اطلاعات برای دانشجویان ، محقق به بررسی سطح ونوع استفاده از اینترنت در یادگیری مهارت های ارتباطی دانشجویان می پردازد. در این راستا پژوهشگر دیدگاه دانشجویان را در رابطه با نقش استفاده از اینترنت در یادگیری مهارت ارتباطی کلامی و غیر کلامی را مورد بررسی قرار می دهد.
بیان مسئله
یکی از ویژگی های بارز زندگی بشر در قرن بیستم و نیز هزاره سوم که هم اکنون در ابتدای آن واقع شده ایم، تغییر و تحولات اساسی در کلیه شئون و جنبه های آن است. این تحولات بیش از هر عاملی با رشد سریع فناوری ارتباط دارد. رشد فناوری اگرچه سبب رفاه و آسایش بشر امروزی شده است، اما به دلیل سرعت خیره کننده آن، انسان ها قادر نیستند در همه حال خود را با شرایطی که مدام در حال متحول شدن است وفق دهند. به همین دلیل آسیب های روانی و اجتماعی ناشی از رشد سریع فناوری در کنار سایر معضلات، زندگی ما را تهدید می نماید. مشخصه دیگر دنیای مبتنی بر فناوری، پیچیدگی های آن است. هر اندازه که دانش بشری پیشرفت می نماید و زیربنا های مختلف زندگی انسان امروزی با علم و دانش عجین تر می گردد، بر پیچیدگی این زندگی افزوده می شود. لذا بشر امروز برای ایفای موفقیت آمیز نقش خود باید از دانش، نگرش و مهارت های بیشتر و بالاتری برخوردار باشد تا بتواند از عهده مسائل و مشکلات امور زندگی خود در دنیای پرپیچ و خم برآید. (ملکیان، 1386،ص4)
در این میان، قشردانشجو بیشتر از سایر اقشار جامعه نیازمند کسب آگاهی و مهارت های زندگی می باشند.مهارت های زندگی مربوط به نحوه عمل رفتار هستند و از این رو باید به طور عملی آموخته شوند. این آموزش ها را می توان به روش یادگیری فعال در برنامه های آموزشی یا از طریق نمایش مهارت های زندگی در محیط آموزشی آموخت و بهترین راه برای آموختن آنها، روش یادگیری محور است.
بنابراین در این راستا، سیستم های نظام آموزشی کشور به خصوص نظام آموزش عالی برای ایجاد و پرورش مهارت های زندگی به خصوص مهارت های ارتباطی عمده ترین وظیفه را دارند. همچنین نقش اساتیدو وجود برنامه های مدون آموزشی در زمینه مهارت های زندگی و استفاده از وسایل جدید ارتباطی مثل اینترنت می توانند با حفظ هویت فرهنگی و اجتماعی در پرورش مهارت های زندگی دانشجویان بسیار کارساز باشند.
«امروزه ظهور تکنیک دیجیتال و فلسفه دیجیتالیسم در جهانی شدن امورات در فرهنگ عالم با اهمیت تلقی می شود، در دنیای اینترنت دیگر مرزهای زمینی معنی خود را از دست داده و تمام دنیا در دهکده جهانی خلاصه شده است» (مک لوهان، 1980، ص121).
بنابر این امروزه اینترنت به عنوان مهمترین ابزار و روش برای توانمندی جوامع در قرن جدید بکار می رود و عامل ایجاد تغییرات اساسی در زندگی، آموزش ،صنعت و فرهنگ محسوب می شود. (ملکی، 1382،ص80).
لازمه زندگی کردن در جامعه اطلاعاتی و تبدیل شدن به شهروند مطلع، آموختن انواع مهارت های ارتباطی به خصوص مهارت ارتباط کلامی و غیرکلامی است و بزرگترین عامل، در شکوفاسازی این مهارت ها، بخش آموزش است.
نظام آموزش عالی هر کشور عمده ترین رسالت را در شکوفاسازی و یادگیری مهارت های ارتباطی به عهده دارد. «در این شرایط، آموزشی موفق است که همگام با تغییرات فناوری جدید، پاسخگوی نیازها و تحولات در سطح جامعه باشد. با ظهور فناوری های جدید خصوصاً اینترنت نقطه تردیدی نمانده است که دنیا شاهد تحولات عظیم در زمینه آموزش خواهد بود» (موسوی، 1386، ص1382).
فناوری اینترنت عرصه آموزش را متحول ساخته است و منجر به کسب انواع مهارت های زندگی به خصوص مهارت های ارتباطی شده است. یکی از مهمترین مهارت های زندگی داشتن مهارت های ارتباطی است و ارتباط از مولفه های اصلی زندگی اجتماعی است. ارتباط موثر نه تنها وسیله انتقال اطلاعات بین افراد بلکه نشانگر احساسات آنها نسبت به هم، تصحیح سوءتفاهم ها و نهایتاً لازمه رشد یک اجتماع است. (عباسپور، 1386، ص229)
در هزاره تبادل اطلاعات با رواج یافتن انواع رسانه های همگانی،همچون اینترنت که اطلاعات بی شمار وراه های ارتباطی بی حد ومرزی را در اختیار همگان قرار می دهد،تمام افراد جامعه به خصوص دانشجویان به دلیل نقش سازندگی فردای جامعه،نیازمند یادگیری انواع مهارت های ارتباطی می باشند..
در چنین شرایطی کسب مهارت های ارتباطی برای برخورد با مشکلات روزمره زندگی و جامعه پذیری مسئله اساسی است،زیرا با رشد سریع فناوری روز و سرعت خیره کننده آن،انسانها قادر نخواهند بود ،در همه حال خود را با شرایطی که مداوم در حال دگرگونی است ،وفق دهند.
بنابراین کسب انواع مهارت های ارتباطی برای دانشجویان از ضروریات است،زیرا لازمه زیستن در جامعه اطلاعاتی، مجهز بودن به انواع مهارت های ارتباطی است.در این راستا با توجه به اهمیت موضوع،محقق به بررسی رابطه بین سطح ونوع استفاده از اینترنت و یادگیری انواع مهارت های ارتباطی می پردازد.
در این راستا دیدگاه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه مورد بررسی قرار می گیرد و سوالات اساسی تحقیق عبارتند از : جامعه موردنظر تا چه حد از مهارت های ارتباط کلامی و غیرکلامی بهره مند هستند؟ آیا اینترنت در یادگیری این مهارت ها نقش اساسی را ایفا می کند؟ آیا اینترنت به عنوان یک وسیله ارتباطی جدید در برخورد دانشجویان با مشکلات زندگی نقش به سزایی دارد؟
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)