و بیان مسئله

روانشناسان در ارتباط با تکوین خودمنابع متعددی را ذکر نموده اند که براساس آن خود در انسانها شکل یافته و و تحول می­یابد (شونمن 1984) با مروری بر مطالعات وتحقیقات متعدد انجام شده در مورد خود، توانست سه منبع را به عنوان اصلی تکوین خود ذکر کند:

• خود مشاهده گری[1]
• مقایسه اجتماعی[2]
• پسخوراندهای اجماعی[3]

به نظر شونمن کودکان بعد از توانایی تکلم و همچنین شناختی و استقرار سیستم باور خود، درباره احساس ارزش نسبتا مهمی که قبلا به

 وجود آمده تامل نموده و خویشتن بینی های خاصی را تشکیل می­دهند، این خویشتن بینی ها(تصور افراد از توان و ضعف خود) سنگ بنای عزت نفس را می­سازد.

ما انسانها در بسیاری از موارد خود را مورد مشاهده قرار می­دهیم و با این مشاهده گری علاوه بر این که بر حالات، افکار و احساسات خودآگاهی می­یابیم بسیاری از تغییرات مهم را نیز در خودایجاد می­کنیم. منبع خود مشاهده گری با به کارگیری سیستم خود تنظیمی می­تواند بسیاری از افکار و عواطف و در کل شناخت ما را تحت کنترل درآورد.

در مقایسه اجتماعی، فرد از نظر دیگران به عنوان معیار قضاوت برای خودسنجی خود استفاده می­کند. در مقایسه با بالاتر از خود همواره نارضایتی برای مقایسه کننده دیده می­شود و در مقایسه با پایین تر از خود، رضایت از خود با عبرت آموزی برای فرد مقایسه کننده دیده می­شود. در روانشناسی دیدگاهی را که افراد در رابطه با اعمال، رفتار، عقاید وحتی قیافه ظاهری دیگران بیان می­کنند، می­توانند برای فرد پسخوراندی فراهم کند که براساس آن، تغییرات را در خود ایجاد کند، بعضی را پذیرفته وبعضی دیگر را رد کند(یونسی 1382) شونمن اعتقاد دارد که به کارگیری هر یک از این منابع براساس اقتصادی مراحل مختلف تحول روانشناسی می­باشد. به گونه ای که کودکان در سنین پایین (بعد ازسه سالگی) در ابتدا شروع به استفاده از مقایسه اجتماعی می­کنند.  در سنین بالاتر از 6 سالگی، کودکان بیشتر از منبع پسخوراندهای اجتماعی استفاده می­کنند و در سنین بالای بلوغ ونوجوانی استفاده از خود مشاهده گری به اوج میرسد. در سنین جوانی و بزرگسالی به نظر می رسد که تمام انسانها اعم از زن ومرد به نحوی این منابع را استفاده می­کنند اگر نگاهی اجمالی به خود در انسانها بیندازیم حضور این سه منبع  را  در فرآیند تکوین خود می­بینیم. در این زمینه، تفاوتهای فردی در تمام انسانها وجود دارد به گونه ای که بر اساس میزان استفاده از این منابع و این که هر یک از این منابع چه مقدار در تکوین خود سهم دارند، افراد تفاوت های بارزی بایکدیگر داشته و بر این مبنا میزان سلامت ونابهنجاری روانی افراد در سطح فرد و اجتماع مشخص می­شو. (بندورا 1994)

راهکارهای درمانی برای اختلالات روانی مانند بسیاری از جریان های فکری ودیدگاههای در روانشناسی دچار افراط وتفریط ونهایتا براساس تعادل جوئی به نقطه اعتدال رسیده اند. (لهی[4]،1987)

راهکارهای درمانی که امروزه جهت افزایش عزت نفس از آنها استفاده می­شود، عبارتند از رفتار درمانی، شناخت درمانی، درمان شناختی رفتاری هر چند این درمانها دارای اثر بخشی هستند اما در میان آن تفاوت هایی از نظر میزان اثر بخش وبا صرفه بودن وجوددارد.