یکی از اتفاقاتی که بیشتر شهرهای جهان با آن مواجه­اند، سوانح طبیعی است. سانحه یا بحران، رویداد یا واقعه­ای ناگهانی است که با آسیب­های انسانی و مادی گسترده همراه بوده و نیازمند انجام اقدامات فوری است.

سوانح طبیعی بدون آن که بشر قادر به تاثیرگذاری مستقیم بر آن باشد، اتفاق می­افتد و زندگی انسان را به مخاطره می­اندازد. کشور ما از جمله کشورهای آسیب­پذیر دنیا در برابر بلایای طبیعی است که در صورت وقوع آنها نیازهایی جدید مطرح می­شود، الگوهای مرسوم و متعارف زندگی بر هم زده می­شوند و انسان­ها در شرایط روحی و روانی خاصی قرار می­گیرند. از طرفی، سوانح و بحران­ها اغلب ناگهانی هستند و در صورت تدریجی بودن نیز به بشر فرصت کافی نمی­دهند و ضایعات، خسارات و تخریب­های شدید محیطی را به دنبال دارند.

به طور طبیعی، اولین اقدام انسان در برخورد با بحران و سوانح عبارتست از نجات و كاهش اثرات واقعه كه با وجود زمان بسیار كم نیاز به واكنش سریع دارد. واكنش سریع كه بخش بسیار مهم مدیریت بحران را تشكیل می­دهد، شامل شناسایی، ارزش­یابی، تصمیم­گیری و اقدامات اضطراری موقت است كه تمام مراحل این واكنش در زمان بسیار كوتاه حتی گاهی در چند ساعت صورت می­گیرد. در نتیجه، یكی از

 اقدامات در مدیریت بحران اندیشیدن تدابیری به منظور امداد رسانی پس از وقوع است. زیرا سوانح طبیعی علاوه بر تلفات انسانی موجب تخریب مراکز تولید موادغذایی (کارخانجات صنایع غذایی، مرغداری­ها، کشتارگاه­ها)، مراکز ذخیره مواد غذایی (انبارها، سردخانه­ها، سیلوها) و مراکز توزیع مواد غذایی و دارویی و خدماتی (فروشگاه­ها، مراکز پخش و غیره) می­شوند و در نتیجه میان مردم اضطراب و نگرانی شدیدی پدید       می­آورند.

در این پایان­نامه سعی بر اینست تا با ارایه مدلی ریاضی تحت دو سناریو مکان بهینه برای ایجاد مراکز کمک­رسانی به افراد خسارت دیده در یک منطقه ارایه شود که در آن، سطوح پوششی با توجه به شدت و مرکز حادثه در نظر گرفته می­شوند و به این نکته توجه می­شود که حادثه می­تواند تسهیلات را نیز تحت تاثیر قرار دهد. مدل ارایه شده در سناریوی اول توسط مورالی و همکاران [2] ارایه شده است و مدل سناریوی دوم مدل پیشنهادی این تحقیق بوده است. فرضیات مساله پیشنهادی بدین قرارند:

1. شدت حادثه بر روی تسهیلات نیز اثر می­گذارد.
2. تقاضا غیرقطعی (احتمالی) است.
3. مکان­های نامزد برای استقرار تسهیلات در نظر گرفته شده­اند.
4. ظرفیت تسهیلات محدود است.

1-2- ساختار پایان­نامه

در ادامه در فصل 2، ادبیات موضوع مسایل مکان­یابی- تخصیص را بررسی می­کنیم. در فصل 3،  زمینه­های علمی تحقیق شامل دسته­بندی مسایل مکان­یابی، مقوله عدم قطعیت و احتمالی بودن تقاضای مشتریان و مساله مکان­یابی- تخصیص به طور مفصل تشریح می­شوند. در فصل 4، به تشریح مساله و مدل پیشنهادی می­پردازیم و برخی از ویژگی­های مدل را بررسی می­کنیم. با توجه به پیچیدگی مدل پیشنهادی، یک الگوریتم ابتکاری برای حل مسایل با مقیاس بزرگ ارایه می­شود. در ادامه این فصل، یک آزمون تجربی به منظور نشان دادن کارایی و دقت الگوریتم ابتکاری پیشنهادی انجام می­شود و نتایج محاسباتی مربوط بحث و بررسی می­شوند. سرانجام پیشنهادهایی برای توسعه­های آتی به همراه نتیجه­گیری در فصل 5 ارایه می­شوند.