بازارهای سهام سیستم های پیچیده ای هستند که از مجموعه ای از زیر سیستم های تشکیل شده اند. در این سیستم هر سرمایه گذاری تحلیل و فرمول های مخصوص به خود دارد که با استفاده از آن ها و درک خود از رخدادها و شرایط فعلی بازار، در مورد نحوه ی سرمایه گذاری تصمیم می گیرد. این گونه فاکتورهای تاثیر گذار را فاکتور (1و2) می نمایم. در کنار فاکتورهای فیزیکی، عوامل روحی و روانی نیز در نوع سرمایه گذاری و رفتار سرمایه گذاران تاثیر می گذارد. این فاکتورها باعث می شوند تا پیش بینی دقیق رفتار بازار سهام غیر ممکن شود. ابزار های متنوعی برای مدل کردن بازار سهام و سرمایه گذاری وجود دارند، الگوریتم های ژنتیک، شبکه های عصبی، درخت های تصمیم، سیستم های نورون-فازی، سیستم های شبکه اجتماعی، مکانیک کوانتوم و اتوماتای سلولی از جمله ابزارهای مناسب می باشند. اگر در مدل ارائه شده، فضای شبیه سازی یک فضای شبکه ای گسسته باشد و به هر عامل سک سلول از شبکه را نسبت دهیم. مدل مورد نظر به آتوماتای سلولی مبدل می گردد.
آتوماتای سلولی، یک سیستم پویا، گسسته و شبکه ای محلی می باشد. از آتوماتای سلولی در مسائلی که جنبه خود سازمانده دارند، به خصوص در سیستم های دارای پیچیدگی فراوان، استفاده می شود. همچنین آتوماتای سلولی در بازی های کامپیوتری و مدل سازی های فیزیکی، بیولوژیکی و اجتماعی کاربردهای فراوان دارد. ترکیب الگوریتم های جدید با این نوع از آتوماتا باعث بوجود آمدن آتوماتاهای سلولی جدید مانند آتوماتای سلولی ژنتیکی، آتوماتای سلولی فازی، آتوماتای سلولی شبکه عصبی، آتوماتای سلولی مراتبی.
آتوماتای سلولی و پشته ای و آتوماتای یادگیرنده سلولی شده است. امروزه مطالعه علوم اقتصادی با استفاده از آتوماتای سلولی روند روبه رشدی را طی می کند (1و2و4)
هیچ اتفاقی در بازار بورس تازه نیست و نمی‌تواند هم تازه باشد، زیرا تمام گمانه‌زنی‌ها در بازار بسیار قدیمی و کهنه هستند. تمام آنچه که امروز در بازار بورس اتفاق می‌افتد قبلا هم رخ داده و دوباره امروز دارد اتفاق می‌افتد که من هرگز آنها را فراموش نکرده و نمی‌کنم…
در بازار بورس همیشه افرادی هستند که تلاش میکنند تا شمارا به‌نحوی مجاب کنند طبق قیمت‌های زنده، دیوانه‌وار سرمایه‌خود را جابجا کنید یا به‌صورت کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاری کنید. اما توجه کردن به این تحریک‌های مفرط و اغراق آمیز حتی برای بورس‌بازان حرفهای هم
دیوانگی‌است.
یکی از مشهورترین و بزرگترین بورس‌بازان تاریخ وال‌استریت، که تاکنون پا به عرصه حیات گذاشته، «جسی لیوِر مور» است که توانسته با الگوی منحصربفردش از همین خرید و فروش‌های لحظه‌ای در بورس سود بسیار خوبی به جیب بزند. دلیل موفقیت وی را می توان در طرز فکر او دانست. او درعین اینکه یک بورس باز بود، به این اعتقاد نداشت که همیشه یک سری اقدامات هست که حتما باید آنهارا انجام داد. درواقع، میراث «لیورمور»، یک شمشیر دولبه است.
به گزارش بیزنس اینسایدر، لیورمور از یک سو نخستین فردی بود که توانست زبان کهنه عرضه و تقاضا را کد نویسی کند تا تشخیص داده شود که انتقال سهام و بازارهای سهام در یک سری از الگوهای تکراری انجام میشود.
لیورمور می‌گوید: من خیلی زود فهمیدم که هیچ اتفاقی در وال‌استریت تازه نیست و نمی‌تواند هم تازه باشد، زیرا تمام گمانه‌زنی‌ها در وال‌استریت بسیار قدیمی و کهنه هستند. تمام آنچه که امروز در بازار بورس می‌افتد قبلا هم رخ داده و دوباره امروز دارد اتفاق می‌افتد که من هرگز آنها را فراموش نکرده و نمی‌کنم.
اما عمل‌زدایی لیورمور، دقیقا موقعی اتفاق افتاد که او توصیه‌های خودش را هم فراموش کرد. وی بعنوان مثال، او یکی از قوانین کاردینالی خود را نقض کرد و پس از استفاده از اطلاعات چندین خبرچین بورس یک اشتباه منجر به ضرر هنگفت او شد که هرگز نتوانست این ضرر مالی را جبران کند. وی غیر از معدود زمانی که در بازار بورس به پیروزی‌های موقتی دست‌یافت، در سایر مراحل زندگی خود فرد خوشحالی نبود و درنهایت در سال 1923 میلادی و در 63 سالگی در یک هتل در هلند با شلیک گلوله به سرش، به زندگی خود پایان داد.
یکی از زنان بیشمار وی یادداشتی را با این مضمون در کنار جسد لیورمور یافته بود: زندگی آنطور که می‌خواستم برای من پیش نرفت. با این‌حال، لیورمور زندگی خود را در با ثروتی که از دانش و هنر پیش‌بینی بازار بورس بود گذراند.
دلالی سهام الزاما به این معنا نیست که یک نفر باید دائما دست به معامله بزند همان‌گونه که یک نقاش ساختمانی الزاما تمام سطوح یک خانه را رنگ نمی‌کند. شاید بسیاری از تازه‌کاران بازار بورس از اینکه بشنوند لیورمور، بُت بسیاری از بورس‌بازان بزرگ، از رویکرد «خرج کمتر، صبر بیشتر» تبعیت می‌کرد، شگفت‌زده شوند. او در نخستین روزهای فعالیتش به‌عنوان دلال بورس، به بودجه مقطعی خود متکی بود و بمحض فارغ‌التحصیلی و کسب اولین سرمایه‌اش، توانست سرمایه‌گذاری بلندمدتی را انجام دهد. در ادامه به مهم‌ترین و مشهورترین جملات قصار لیورمور اشاره می‌کنیم.
– پول از راه صبر درمی‌آید نه از راه خرید و فروش.
– پول درآوردن زمان می‌برد.
– هیچوقت به این فکر نکردم که پول زیادی دربیاورم؛ بلکه این حاصل صبر من بود.
– هیچکس هرگز نمی‌تواند تمام نوسانات بازار را بشناسد.
– درست بخرید، موقعیت خود را محکم بچسبید.
– افرادی که هم بتوانند درست بخرند و موقعیت خود را محکم بچسبند، نادرند.
– به من زمان‌بندی ندهید بلکه زمان بدهید.
اگرچه لیورمور یک دلال بود اما ارزش صبر کردن را خوب می‌دانست و خوب می دانست که چه‌وقت اصلا معامله نکند. او هنر استفاده از زمان را داشت.(ا.ک)
سرمایه‌گذاری در بازار سهام نیازمند یک استراتژی مناسب بر اساس میزان سرمایه، مدت زمان سرمایه‌گذاری، بازده مورد انتظار و ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار است. بر این اساس، اولین گام در سرمایه‌گذاری، شناسایی سهام شرکت‌ها با استفاده از روش‌های حرفهای تجزیه و تحلیل مالی و اقتصادی است.
با وجود پیچیدگی این روش‌ها، معیارهای مشخصی برای بررسی اولیه سهام شرکت‌ها وجود دارد که در این میان میتوان به عواملی همچون چشم‌انداز صنعت، سودآوری، وضعیت نقدینگی، میزان بدهی‌ها، نسبت قیمت به سود هر سهم، درصد سهام شناور آزاد، نقدشوندگی، سیاست تقسیم سود و ترکیب سهامداران شرکت اشاره کرد. از طرفی دیگر در انتخاب سهام باید خصوصیات فردی، سود مورد انتظار و درجه ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار را نیز مد‌نظر قرار داد.گزارش زیر حاصل گفت‌وگویی با ندا گودرزی، کارشناس ارزش گذاری شرکت تامین سرمایه امین است که برخی از شاخصه‌های انتخاب سهام برتر را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
اصلی‌ترین راهکارها
اصلی‌ترین راهکار در این رابطه تحلیل بنیادی سهام است. تحلیل بنیادی فرآیندی است که ارزش ذاتی یک سهم با توجه شرایط کنونی و آتی، وضعیت اقتصاد کلان، جایگاه صنایع در اقتصاد آن کشور و روند اطلاعات مالی شرکت برآورد میشود. پس از بررسی و پیش‌بینی سودآوری شرکت، با تنزیل جریانات نقدی آتی با نرخ بازده مورد انتظار بر اساس ریسک سهم، ارزش ذاتی آن کشف میشود. سرمایه‌گذاری با مقایسه ارزش ذاتی پیش‌بینی شده و ارزش بازار سهم به تصمیم‌گیری در مورد خرید (در صورت کمتر بودن قیمت روز نسبت به ارزش ذاتی) یا فروش (در صورت فراتر رفتن قیمت سهم نسبت به ارزش ذاتی آن) می‌پردازد.
معرفی اتوماتهای سلولی
اتوماتای سلولی یک مدل ریاضی است که می تواند برای محاسبات و شبیه سازی سیستمها به کار رود. اتوماتای سلولی سیستمهای ساده ی گسسته ای هستند که با قوانین ساده و محلی می توانند محاسبات و رفتار پیچیده ای از خود بروز دهند. حلی بودن به این معناست که در تعیین مقدار جدید هر سلول، سلولهایی که در همسایگی وی هستند تاثیرگذار هستند و سلولهای دورتر، تاثیری ندارند. هر سلول برای خود مجموعه ای از حالات دارد که در هر لحظه با توجه به حالت خودش و همسایه ها تصمیم می گیرد که به چه حالتی برود. قوانین تغییر حالت در اتوماتای سلولی در طول کار ثابت است و تغییر نمی کند. . شبکه سلولها میتواند ابعاد متفاوتی داشته باشند و یک, دو و یا بیشتر بعد داشته باشند. با توجه به تعداد مقادیری که سلولها میتوانند اختیار کنند, اتوماتای سلولی به دو نوع دودویی و چند مقداره تقسیم میشود. درک رفتار اتوماتای سلولی از روی قوانین آن بسیار مشکل می باشد و درک آن نیاز به شبیه سازی دارد.یکی از مشکلات استفاده از اتوماتای سلولی طراحی قوانینی است که عمل دلخواه ما را انجام دهد. انواع متفاوتی از قوانین به روز رسانی سلولها وجود دارند که باعث ایجاد انواع متفاوت اتوماتای سلولی میشوند. به عنوان مثال، قوانین میتوانند به صورت قطعی و یا احتمالی بیان گردند و این دو دسته از قوانین منجر به دو دسته اتوماتای سلولی قطعی و اتوماتای سلولی احتمالی میشوند. ویژگیهای اتوماتای سلولی را به اختصار میتوان به صورت زیر بیان نمود: فضا و زمان به صورت گسسته پیش میروند. اتوماتا همگن است و عمل به روز رسانی به صورت همگام انجام میشود. البته به روز رسانی حالات می تواند به شکل نا همگام نیز صورت پذیرد ، یعنی از یک گوشه ی شبکه شروع به بروز کردن می کنیم و تا انتها پیش می رویم در حالی که در حالت همگام همهی سلولها با توجه به حالت قبلی همسایه ها به روز می شوند نه بر اساس حالت کنونی شان.قوانین بر اساس همسایه های هر سلول تعریف میشوند و میتوانند فرم قطعی و احتمالی داشته باشند. اتوماتای سلولی در مواردی چون شبیه سازی فرایند های فیزیکی همچون حرکت براونی، حل شدن، شبیه سازی فرآیندهای اجتماعی مانند انتشار شایعه ، شبیه سازی پدیده های شیمیایی مانند سرایت آتش و خوردگی فلزات، پردازش تصویر، تولید اعداد تصادفی و رمزنگاری بکار گرفته شده است. اتوماتای سلولی با توجه به قوانینش می تواند رفتار بسیار پیچیده ای از خود بروز دهد. قوانین را در اتوماتای سلولی می توان به صورت یک رشته ی بیتی تعریف کرد. هر بیت نشان دهنده ی حالت بعد متناظر با شماره ی بیت می باشد. مثلا قانون زیر برای یک اتوماتای سلولی با یک بعدی با همسایگی دو را نشان می دهد و یک رشته ی بیتی است. اگر رشته ی بیتی را به عدد دهدهی تبدیل کنیم نام قانون بدست می آید. به عنوان مثال قانون زیر 30 می باشد.
شکل 1 یک نمونه قانون اتوماتی سلولی
اگر تغییر حالت را برای قوانین مختلف نسبت به زمان رسم کنیم اشکالی بدست می آید که تعدادی از آنها را در شکل 2 می بینید :
