:

اساسا˝ نیاز به مدیریت در همه زمینه های اجتماعی امری لازم و ضروری است. منابع انسانی و مادی عظیم سازمان ها بدون هدایت و رهبری افراد ، رو به نابودی می رود [8] . امروزه سازماندهی، اداره كردن و مدیریت معتبر ترین نیرو های سوق دهنده سازمان های ورزشی در هر كشوری هستند. فعالیت های ورزشی در هر كشوری نیاز به ساختار سازمانی مناسبی دارند به طوری كه ورزشكاران ، باشگاه ها ، تیم ها و دیگران بتوانند به آسانی در رویداد های ورزشی شركت كنند. به محض اینكه ساختار یك سازمان ورزشی به وضوح تعریف شد باید مدیریتی كارآمد هم برای حمایت و پیگیری فعالیتهای مختلف واحد ها و هم برای برقراری ارتباط با كسانی كه اشتغال به ورزش دارند پیش بینی شود. یك سازمان نیازمند آن است كه از مرحله تشكیل تا توسعه به دست مدیرانی كارآمد و شایسته اداره شود. مهمترین ویژگی یك مدیر ورزشی موفق این است كه بداند چگونه افراد را بر انگیزاند ، آنها را هماهنگ كند و نهایتا˝ اعمال ، ارتباطات بین فردی و بهره وری آنها را در درون سازمان بهبود بخشد. كاركنان پایه اساسی موفقیت یا شكست یك سازمان به شمار می روند. [34]

لزوم به كار گیری توان و استعداد تخصصی موجود نیروی انسانی ، وجود جو مساعد، انگیزه مناسب و رضایت شغلی در میان آنها می باشد. لذا نیروی انسانی ، عامل مهمی در موفقیت و پیشرفت هر سازمان بوده و هیچ سازمانی بدون وجود آن نخواهد توانست به تمامی اهداف مورد نظر خود دست یابد.[36]

بنابراین با توجه به اهمیت بحث مدیریت و رهبری در سازمان های ورزشی و همچنین اهمیت رضایت شغلی كارمندان به عنوان عناصر كلیدی در سازمان ها ، محقق بر آن شد تا ادارات تربیت بدنی را كه از جمله زیر مجموعه های مهم و تاثیر گذار در امر ورزش كشور محسوب می شوند مورد بررسی قرار دهد.    

• بیان مسئله:

امروزه سازمان ها رکن اصلی جامعه کنونی را تشکیل داده و دو عامل بسیار مهم و حیاتی آن عبارتند از : مدیریت که مهمترین عامل در حیات ، رشد، بالندگی، یا مرگ سازمان محسوب می شود و دیگری انسان ها که گردانندگان اصلی هر سازمان می باشند [3] . عامل مدیریت فرایندی است که مدیران در انجام وظایف خود آن را دنبال کرده و اجزاء برنامه ریزی، سازمان دهی، نظارت و کنترل، انگیزش، ارتباطات، هدایت و تصمیم گیری را در بر دارد[1] . در دنیای امروز سازمان ها در یافته اند که مهمترین سرمایه های آنان منابع انسانی است و مدیریت این منابع یکی از حساس ترین کار های آنان است [14] . در سازمان یکی از ارکان حیاتی رهبری می باشد. در سازمان رهبر کسی است که بتواند عواملی مانند : حقوق فرد، شرایط کار ، سیاست و خط مشی سازمان ، شناسایی ، پیشرفت و مسئولیت را کنترل نماید. در حقیقت چگونگی کنترل این عوامل و نحوه ایجاد انگیزه در کارکنان توسط رهبر، نشان دهنده این واقعیت است که او به عنوان یک رهبر ، تا چه حد توانسته موثر واقع شود . به همین دلیل است که از فردی که به عنوان رهبر یک سازمانی است ، انتظار می رود ، الزاماً تمام وظایف

 

 یک مدیر را انجام دهد. بدون وجود رهبری یا هدایت ، ممکن است حلقه اتصال موجود در میان اهداف فردی و سازمانی ، ضعیف یا گسیخته شود. این موضوع می تواند به موقعیت نامطلوبی منجر شود که در آن کل سازمان ، کارایی و کفایت خود را از دست داده و از دستیابی به اهداف خویش باز بماند [9] . یکی از تعاریفی را که می توان در مورد رهبری ارائه داد این است که: رهبری عبارت است از هنر یا علم نفوذ در اشخاص به طوری که با میل و خواسته خود در جهت حصول به هدفهای تعیین شده گام بردارند [9] . در بیان سبک مدیریت شاید بتوان این گونه گفت که سبک مدیریت عبارت است از ” تعبیر و تفسیر خاصی که مدیر، شیوه عملکرد مناسب خود را ایجاب می کند”. ادراک افراد و گروه ها از رفتار مدیر نقش تعیین کننده ای در برقراری روابط سالم و سازنده میان آنان دارد. مدیر موثر نه تنها می تواند افرادش را رشد دهد و برایشان استقلال به ارمغان آورد بلکه قادر است مراقب لغزش های آنان باشد و به موقع اقدام کند تا مانع انحرافشان گردد . در اواخر دهه 1940 ، لیکرت و سایر پژوهشگران دانشگاه میشیگان زنجیره ای از بررسی ها را به منظور متمایز ساختن رفتار های رهبری انجام دادند . از مصاحبه هایی که با گروه های دارای عملکرد عالی و ضعیف در سازمان های متفاوت انجام دادند دو نوع رفتار رهبری ” کارمند محور” و ” تولید محور” را از هم متمایز ساختند. سرپرستان کارمند محور کسانی بودند که بیشترین تاکید را بر رفاه کارکنان می کردند در عوض سرپرستان تولید محور تاکید بیشتری بر انجام کار داشتند و به طور کلی سرپرستان کارمند محور گروه های کاری مولد تری نسبت به سرپرستان تولید محور داشتند. این دو رفتار را می توان در دو انتهای یک محور در نظر گرفت . یافته های سبک های سه گانه و سبک های ” کارمند محور ” و ” تولید محور ” معضلی را برای مدیران ایجاد کرده بود؛ زیرا سبک رهبری مشارکتی (کارمند محور ) گاهی عملکرد بهتر را نسبت به سبک اقتدار مآب (تولید محور) ایجاد می کرد، ولی گاهی هم عملکرد ضعیفتر یا برابر آن را موجب می شد. بنا بر نظر دو تن از پژوهشگران دانشگاه میشیگان به نام های ” تاننبوم ” و “اشمیت” ، مدیران برای انتخاب سبک رهبری باید نیروهای درونی خود (مانند این که با سبک های گوناگون چقدر احساس راحتی می کند) ، درون کارکنانشان (مانند میزان آمادگی آنان برای قبول مسئولیت) و وضعیت موجود (مانند فشار زمان) را در نظر بگیرند. توصیه می شود که مدیران در بلند مدت باید بکوشند تا به سوی استفاده از سبک ” کارمند محور ” پیش بروند با این امید که چنین سبکی توان بالقوه زیادی برای افزایش انگیزش کارکنان ، بهبود کیفیت تصمیم گیری، کار گروهی، افزایش روحیه و پرورش کارکنان را در بر داشته باشد. [14]

از طرف دیگر یکی از عوامل موفقیت سازمان رضایت کارکنان از شغلشان می باشد. رضایت شغلی در رابطه با اثر بخشی و کارایی تعریف می شود.اثر بخشی میزان توافق رفتار سازمانی با انتظارات سازمانی است و کارایی تابعی از توافق رفتار سازمانی با نیاز ها و مقاصد شخصی می باشد. رضایت به رابطه میان انتظارات سازمانی و نیاز های فردی اشاره می کند . در واقع، رضایت موقعی در حد مطلوب خواهد بود که انتظارات سازمان با نیازها و تمایلات شخص توافق و همخوانی داشته باشد [22] . رضایت شغلی باعث می شود بهره وری فرد افزایش یابد ، فرد نسبت به سازمان متعهد شود ، سلامت فیزیکی و ذهنی فرد تضمین شود، روحیه فرد افزایش یابد، از زندگی راضی باشد و مهارت های جدید شغلی را به سرعت آموزش ببیند و با سوانح شغلی کمتری روبرو شود. به اختصار رضایت از شغل نتایج مثبت گوناگون از جهت فردی و سازمانی به همراه دارد و بر احساس فرد درباره سازمان و علایق وی به مشارکت در حفظ همبستگی کمک می کند. همچنین رضایت از شغل تاثیر قابل توجهی در شیوه برخورد افراد نسبت به مشاغلشان و تعهدات و مشارکت آنان در اثربخشی سازمان دارد. [27]

باتوجه به موضوعات گفته شده ، در حیطه رشته تربیت بدنی همه گام ها باید در جهت رفع موانع پیشرفت و ارتقائ تربیت بدنی كشور باشد.

با توجه به اهمیت مسئله رضایت شغلی و ارتباط مثبتی که با کارایی سازمانی دارد و از آنجا که ادارات تربیت بدنی از ارکان اصلی ورزش کشور محسوب می شوند ، محقق بر آن شد تا ارتباط بین سبکهای رهبری مدیران و رضایت شغلی کارمندان را برای بهبود عملكرد هر چه بیشتر ادارات تربیت بدنی بررسی نماید.

به عبارتی دیگر این تحقیق در مورد رضایت شغلی کارمندان ادارات تربیت بدنی انجام ‌شد و رابطه آن با سبك رهبری مدیران ادارات براساس نظریه لیكرت مورد بررسی قرار می‌گیرد.

• اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

امروزه مردم سه شرط اصلی برای پرداختن به ورزش و شركت در رقابت های ورزشی لازم دارند . حمایت مادی و امكاناتی ( فرصت ها و زیرساخت ها ) ، حمایت سازمانی ( طرح ریزی و برنامه ریزی ) و مدیریت حرفه ای ( اطلاعات سلیس و روان سازمانی و مدیریت شفاف ) . ورزشكاران نیاز هایی دارند ( مانند مكانی برای تمرین ، رویدادی برای رقابت ، مربی ای برای برای بهبود مهارت ها و قابلیتهایشان و بازی برای كسب موفقیت ) كه اكثر سازمان های ورزشی امروزی به طور واقعی نیاز های مذكور را برآورده نمی سازند [34] . در كشور ما ادارات تربیت بدنی از جمله سازمان هایی هستند كه نقش بسیار ارزنده ای در امر ورزش كشور دارا می باشند و بهبود عمل این ادارات باعث پیشرفت هر چه بیشتر ورزش كشور می شود. از مهمترین عوامل رشد و توسعه هر سازمانی ، نیروی انسانی ماهر و متخصص آن سازمان می‌باشد. از آنجا كه در ادارات تربیت بدنی، همانند هر سازمان ورزشی دیگری، منابع انسانی (كارمندان ) از جمله عوامل تاثیر گذار می باشند و هرچه این کارمندان با انگیزه و رغبت بیشتری به فعالیت بپردازند كارایی بهتری خواهند داشت . رهبری مطلوب عاملی است که  می ‌تواند باعث رضایت نسبی کارمندان شده و در نتیجه موجب افزایش كارایی و اثر بخشی آنان شود.

از طرف دیگر از آنجا كه تربیت بدنی و ورزش در پرورش نسل آینده نقش بسیار مهمی ایفا می‌كند حساسیت بحث رهبری در ادارات تربیت بدنی در سطوح مختلف و از جمله رهبری ادارات تربیت بدنی شهرستان ها بیشتر خود را نشان می‌دهد. اگر کارمندان كه خود نقش مهمی در تربیت بدنی و ورزش بر عهده دارند، درست هدایت شوند و با رضایت و میل و رغبت در سر کار حاضر شوند، بازدهی کاری آنها و در مجموع تربیت بدنی و ورزش دو چندان خواهد شد. با توجه به موضوعات گفته شده محقق لازم دید تا نحوه مدیریت مدیران و رضایت شغلی كارمندان را در ادارات تربیت بدنی بررسی نماید به امید آنكه این ادارات بتوانند هر چه بهتر به ورزش كشور خدمت نمایند. لذا این تحقیق به دنبال این است كه تاثیر سبك رهبری مدیریت را بر رضایت شغلی کارمندان سنجیده و در این بین شیوه‌های بهتر و موثرتری را پیش روی مدیران آینده قرار دهد. منظور و مقصود نهایی از انجام پژوهش در وهله اول ارایه بازخورد به مدیران ادارات مورد مطالعه می باشد تا ضمن بازنگری در نحوه مدیریت خود ، از برداشتهای ذهنی نیروهای تحت مدیریت خویش درمورد نحوه مدیریت خود آگاهی پیدا نمایند و موقعیت مدیریت خویش را برروی پیوستار سبک رهبری لیکرت تشخیص دهند و از طرف دیگر از موثرترین سبکهای رهبری که مورد نظر کارمندان ادارات بوده است مطلع شوند .

هدف دیگر بازخورد به نظام ورزش کل کشور می باشد تا ضمن آگاهی از نحوه مدیریت ادارات تربیت بدنی بتوانند بهترین و موثرترین سبکهای رهبری را به مدیران ادارات ارائه کرده و در تنظیم کلاسهای آموزش ضمن خدمت برای سایر مدیران مورد استفاده قرار دهند . و درنهایت ضمن بررسی تفاوت های شیوه رهبری و مدیریت هریک از مدیران ، عوامل مهم ایجاد رضایت شغلی را در جامعه آماری مورد نظر ارائه دهند.

با توجه به موضوعات گفته شده اگر بتوان شیوه‌های مناسب رهبری ادارات را شناخت و با آموزش های ضمن خدمت به مدیران  آموزش داد می توان تا حد زیادی به بهبود كیفیت تربیت بدنی و ورزش كمك كرد. صدها مقاله و ده‌ها كتاب كه در زمینه مدیریت و رهبری در رشته‌های مختلف علمی به رشته تحریر در آمده و شمار زیاد پایان‌ نامه‌های دانشگاهی كه به نوعی به موضوع رهبری پرداخته اند دلیل دیگری بر اهمیت و ارزش موضوع رهبری است كه در این تحقیق موضوع پژوهش قرار گرفته است.

 

• اهداف تحقیق:

1-3-1) هدف کلی تحقیق:

بررسی رابطه سبک رهبری «مدیران » با میزان رضایت شغلی کارمندان.

1-3-2) اهداف ویژه تحقیق:

1 ـ بررسی رابطه سبک رهبری آمرانه – استعماری «مدیران » با میزان رضایت شغلی کارمندان .

2ـ بررسی رابطه سبک رهبری آمرانه –  خیر خواهانه «مدیران» با میزان رضایت شغلی کارمندان .

3ـ بررسی رابطه سبک رهبری مشورتی «مدیران» با میزان رضایت شغلی کارمندان  .

4ـ بررسی رابطه سبک رهبری مشارکتی «مدیران» با میزان رضایت شغلی کارمندان  .

 

1-4 ) فرضیه های تحقیق:

  1-4-1 ) فرضیه كلی : بین سبک رهبری مدیران از دیدگاه لیکرت با میزان رضایت شغلی کارمندان رابطه معنی داری وجود دارد.

  1-4-2) فرضهای تحقیق یا جانشین

بین سبک رهبری آمرانه – استعماری مدیران با میزان رضایت شغلی کارمندان رابطه معنی داری وجود دارد.

بین سبک رهبری آمرانه – خیرخواهانه مدیران با میزان رضایت شغلی کارمندان رابطه معنی داری وجود دارد.

بین سبک رهبری مشورتی مدیران با میزان رضایت شغلی کارمندان رابطه معنی داری وجود دارد.

بین سبک رهبری مشورتی مدیران با میزان رضایت شغلی كارمندان رابطه معنی داری وجود دارد.

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

داستانها به روایت هر یک از شاعران ،بخش هفتم :نقد وتطبیق شخصیتهای اصلی و فرعی در پنج منظومه،بخش هشتم:نقد وبررسی حوادث داستان در پنج منظومه،بخش نهم:گفتگو در داستان،بخش دهم:هنر شاعری و بخش یازدهم:بررسی عنصر توصیف در پنج منظومه.

 

لازم به یادآوری است که مثنوی یوسف و زلیخای جامی هرچند که همنام با خسرو شیرین نظامی نیست اما از آنجاییکه جامی آنرا به تقلید از خسرو و شیرین سروده است از لحاظ ساختارو روند داستان مقایسه کرده که در هر بخش مورد پژوهش و بررسی قرارداده ام.

در این پژوهش از «خسرو وشیرین» دکتر بهروزثروتیان، «شاهنامه» چاپ مسکو، «شیرین و خسرو» به قلم غضنفر علی یف (مسکو1966)، «فرهاد وشیرین» از دیوان وحشی به کوشش پرویز بابائی و «یوسف و زلیخا» به اهتمام دکتر ناصر نیکو بخت استفاده شده است.

در این تحقیق شماره سمت راست ممیز سال انتشار اثر و شماره ی سمت چپ شماره ی صفحه است همچنین در آدرس بیتها نام اثر و صفحه ی آن آمده است.

 

 

 

بخش اول :

شرح احوال و آثار شاعران

 

فصل اول :

شرح احوال و آثار نظامی گنجه ای

 

زندگی تولد نظامی :

« نظامی، الیاس فرزند یوسف، در سال 1141 م ( 536 هـ ) در گنجه یکی از شهرهای باستانی آذربایجان چشم به جهان گشود . بنا به گفته ی خود شاعر، مادر او، دختر یکی از سران کُرد، بوده است. صاحب نظران برآنندکه نیای او مؤیدالدین مردی فاضل و دانشمند بوده است[1].»

(مبارز1360/11)

البته در مورد تولّد  او اختلاف نظر وجود دارد که مورد بحث ما نیست .

ابیاتی در مثنوی لیلی و مجنون موجود است که پیر گنجه در آنها به نام پدر ومادرش اشاره کرده است .

گر شد پدرم به سنت جد            یــوسف پسر زکی مؤید

گر مادر من رئیسه کــرد            مادر صفتانه پیش من مرد

(لیلی و مجنون،75و74)

2. دانش های نظامی :

نظامی در علوم عقلی و نقلی و ادبی زمان خود تبحّر داشته است:

« غیر از معلومات ادبی، استعداد و قریحه ذاتی که نظامی در فنون شاعری و سخنوری داشته است در علوم عقلی از قبیل فلسفه و منطق و ریاضیات و نجوم و نیز در علوم نقلی از قبیل اخبار و قرآن و فقه و احادیث و سایر علوم وفنون متداول زمان تبحّر و مهارت کامل داشته است[2]»

(شهابی1337/31)

«علاوه بر این او با زبانهای  آذری، فارسی، عربی و پهلوی آشنایی کامل داشته است و آثار علمی و ادبی نگاشته شده به این زبانها  را مطالعه کرده است[3].»

(مبارز1360/11)

دانش نظامی، فقط منحصر به علوم عقلی و نقلی نمی شود، بلکه او در علوم و فنون رزمی هم ظاهراً تبحّر داشته است :

«شرح و توصیف دقیق حرکات اسب و سوار وآیین نیزه داری و شمشیر بازی که در جای جای آثار نظامی جلوه گر شده است خبر از آشنایی او با فنون سلاحداری را می دهد[4].»

(زریّن کوب1372/18)

1زندگی و اندیشه نظامی ، ع ، مبارز ، م . آ . قلی زاده ، م سلطانف ، برگردان محمد صدیق ، انتشارات توس ، تهران ، 1360 ،

صفحه 11.

2 لیلی و مجنون، تصحیح دکتر بهروز ثروتیان، انتشارات توس، تهران،1364،ص75-74.

3 نظامی شاعر داستان سرا، شهابی، علی اکبر، کتابخانه ابن سینا، تهران 1337،صفحه 31.

 4 پیر گنجه در جستجوی نا کجا آباد ، دکتر عبدالحسین زرین کوب ، انتشارات سخن چاپ اول ، 1372، صفحه 18

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

« رَبَّنا آتِنا مِنْ لدُنكَ رَحمَةً و هَیّى‏ء لَنا مِنْ اَمُرِنا رَشداً »[1]

شكر و سپاس و منت و عزت، خداى[2] را كه بر این بنده‏ى ناچیز خود منت نهاد تا توفیق نوشتن مجموعه‏ى حاضر را پیدا كنم.

دانستن از اشتیاق آغاز مى‏گردد و چون مشتاقى، پس عاشقى و عاشق مى‏داند، به جهت اشتیاقى كه در جودش زبانه مى‏كشد.

” در روزگار ما دیگر نیازى نیست بگوییم: « خواندن خوب است » همه مى‏دانند و باید بدانند كه خواندن سودمند و لازم است، دیگر زمانى فرا رسیده است كه به جاى شعار دادن درباره‏ى خواندن، باید به كارهاى بنیادى دست بزنیم: نیاز به خواندن را از كودكى به گونه‏اى بیاموزیم كه در شمار عادت‏ها و جزئى از طبیعت انسان در آید. ” [3]

در جهان امروز، عمده‏ى فعالیت‏هاى محققان و مشاوران معطوف به مدرسه است ؛ و مدارس و آموزشگاه‏ها به مهمترین میدان پژوهش تبدیل شده‏اند اما متاسفانه این مسئله در میهن ما جایگاه واقعى خود را پیدا نكرده است.

با توجه به اینكه دنیاى ما در حال تغییر و تحوّل است و ما نیز كه در آستانه‏ى قرن بیست و یكم قرار داریم باید در مورد رویدادها، پیش بینى‌هایى انجام داده و براى آن‏ها تعیین حدود كنیم.

تغییرات گوناگون به سرعت در حال انجام و ادامه هستند و این جزء پیش بینى‏هاى اولیه‏اى است كه توسط هر فرد مى‏تواند بعمل آید. [4]

در عصر ما مطالعه زیر بنا و مبناى اطلاعات، و تمامى تغییرات موجود در جهان است، سیر و تتبّع در این زمینه در زندگى ما جزء مصالح اساسى، و ضرورتش در پژوهش امروزه بیشتر احساس مى‏شود اما قلمرو و مطالعه با موضوعات و عناوین دیگر تفاوت دارد و پژوهش در این گسترده حتى در نمونه‏هاى محدود و كوچك و تعمیم آن به كل جوامع و یا یك جامعه آسان نیست و باید جانب احتیاط را رعایت كرد.

در عصرى كه زندگى مى‏كنیم مطالعه نیز از دامنه‏ى تغییرات مستثنى نبوده است و اثرات مستقیم و غیر مستقیم آن در زندگى بشرى، اوضاع اقتصادى، اجتماعى، سیاسى و به ویژه فرهنگى كاملاً مشهود بوده و راه‏هاى تازه‏اى در برابر افراد گشوده است. بطوریكه امروزه كلیه‏ى صاحبنظران بر این امر اتفاق نظر دارند كه اولین گام در جهت توسعه از هر حیث[5] ، مشمول هدفمند كردن نیروى انسانى و یا به عبارت بهتر، آموزش نیروى انسانى در چهارچوب برنامه‏هاى آموزشى مناسب است. و گام برداشتن در جهت پیشرفت و توسعه و تبلور ارزش‌ها و متحول كردن ذهن ‏و نگرش ‏نسل ‏جدید، بدون ‏برنامه‏ریزى ‏و مطالعه‏ى ‏دقیق ‏امكان‏پذیر نیست.

“دانشمندان اهل فن، مطالعه را واقف گردیدن، مرور كردن كتابتى به چشم و بی‌آواز خواندن و همچنین نگریستن همراه با تامل، تفكر و اندیشه و نظر به دقت، معنا كرده‏اند.” [6]

تا قرن پیش سرنوشت افراد عموماً با منشاء خانوادگى و اصل و نسب آنان ارتباط داشت. فرزندان كارگران، پیشه وران، بازرگانان، و فرمانروایان ناگزیر بودند مشاغل خانوادگى را به حكم سرنوشت مقدر و غیر قابل تغییر بپذیرند، اما با توسعه‏ى علوم و پیشرفت صنایع و دانش بشرى این اوضاع غیر قابل تغییر، به یكباره تغییر پذیرفت.

در كشور ما تا چندین سال پیش فقط معدودى از خانواده‏هاى ایرانى فرزندان خود را به مدرسه مى‏سپردند و خانواده‏هاى كم مایه چاره‏اى جز اینكه از آغاز كودكى به كار و حرفه‏ى خانوادگى بپردازند، نداشتند. اما در حال حاضر وضعیت فرق كرده است، مطالعه‏ى آمار مدارس ایران روشن مى‏سازد كه تعداد دانش‏آموزان مدارس از سال 1304 تا 1340 قریب 60 برابر افزایش یافته و تا سال 1368 این تعداد در حدود، ده میلیون و تا به امروز بیش از بیست میلیون نفر رسیده است، در صورتیكه مطالعه‏ى افراد عامه ، مراكز آموزش عالى و دانشگاه‏ها، پژوهشكده‏ها … مستثنى این آمار هستند، به همین خاطر دور از ذهن نیست كه عصر ما، عصر انفجار اطلاعات نامیده شده است.

امروزه ضرورت نیاز به مطالعه، عادت به مطالعه [7] و آشنایى با اصول و روش‏ها و مهارت‏هاى[8] آن، بیش از هر زمان دیگر احساس مى‏شود، و عدم اطلاع از روش‏هاى مطالعه و عادت‏هاى بد مطالعه یكى از علل مهم عقب ماندگى تحصیلى است، توان هر كسى براى پیشرفت تحصیلى [9] كامل، به سختى درك مى‏شود و بستگى به عوامل متعددى دارد، تلاش‌هایى در جهت رفع پیشرفت تحصیلى بالاتر، از طریق بهبود كیفیت آموزش، موضوعات آموزشى، محیط‌هاى تحصیلى و غیره انجام گرفته است. در بخش دانشجویى نیز، تلاش‌هایى در جهت بهبود انگیزش، رغبت و عادت‏‌هاى كارى، انجام گرفته است، به طورى كه مى‏تواند حداكثر توان خود را بكار برد.

وقتى گفته مى‏شود تلاش‌هایى انجام گرفته است، این تلاش‏ها فقط در چند كشور پیشرفته و چند مدرسه‏ى پیشرفته واقعیت داشته است و در كشور خودمان به كار بیشتر براى بهبود كیفیت و بهینه سازى پیشرفت تحصیلى نیاز داریم.

تحقیق حاضر شامل طرح‏ها، روش‏ها، بیان اصول و نظریاتى مى‏باشد كه بیشتر كشورها براى مطالعه و تشویق به آن بكار گرفته شده و در حال حاضر مورد استفاده قرار مى‏گیرد، از این رو مى‏تواند بعنوان مجموعه‏اى در برگیرنده‏ى تحقیقات، نظریات، و عقاید مختلف در مورد روش‏هاى مطالعه و تشویق به آن است مورد توجه قرار گیرد.

در شرایط یادگیرى آموزشگاهى(درس خواندن) دانشمندان و متخصصان تعلیم و تربیت چهار شرط كلى را براى یادگیرى كلاسیك و آموزشگاهى انسان و به عبارتى « درس خواندن » لازم و ضرورى مى‏دانند:

1ـ استعداد و توانایى‏هاى فردى 2ـ انگیزه و علاقه 3ـ امكانات آموزشى 4ـ روش و شیوه‏هاى یادگیرى

چنانچه هر یك از این شرایط كه به عنوان چهار چرخ اصلى ماشین آموزش و فراگیرى انسان محسوب مى‏شوند مهیا نباشد، موفقیت مطلوب آموزشى و تحصیلى حاصل نخواهد گردید. مثلاً اگر كسى هر چند استعداد و نیز علاقه‏ى بسیار به فراگیرى داشته باشد اما امكانات لازم (مثل معلم، كتاب، مدرسه) در اختیار نداشته باشد نمى‏تواند از آموزش لازم برخوردار شود و همچنین اگر كسى هر سه شرط اولیه را داشته باشد اما از اصول و روش‌های صحیح یادگیرى و درس خواندن اصولى آگاهى نداشته باشد و به عبارتى شیوه كار با سوپر كامپیوتر

 

 بیولوژیك خود (مغز ـ ذهن) را نداند ، از آموزش مطلوب برخوردار نخواهد بود. و كامیابى تحصیلى چندانى نخواهد داشت.

در كشور ما متاسفانه به این عامل و شرط بسیار مهم كم توجهى شده است، در حالیكه ضرورت و اهمیت آن قابل تردید نیست.  تجربه نشان مى‏دهد كه بسیارى از ناكامى‏هاى تحصیلى یا افت‌های تحصیلى به این دلیل عمده است كه دانش‏آموزان و یا دانشجویان نسبت به روش صحیح و اصولى مطالعه و درس خواندن آگاهى لازم را ندارند بطوریكه پس از فراگیرى این اصول و روش‏ها و به كار بستن آن‏ها وضعیت تحصیلى آن‏ها بسیار متحول شده و از كیفیت و موقعیت بالایى برخوردار شده است.

ما سعى كرده‏ایم به این اصول و روش‏ها با استفاده از منابع و مراجع متعدد و معتبر علمى و روانشناسى یادگیرى [10] بدست آمده بپردازیم به امید آن روز كه مطالعه و عادت به آن بصورت وظیفه در آید و توسط دیگر محققان بصورت فن تعقیب و پى‏گیرى[11] ادامه یابد.       انشاءا…

بیان مسئله:

امروزه مطالعه راهى است بسیار ساده و عملى و دریچه‏اى است به سوى جهان علم و معرفت، راهى كه انسان را در مسیر رشد و كمال هدایت كرده و مناسب‏ترین شیوه جهت انتقال پیام، عقاید، طرح‏ها و اندیشه‏ها است و مى‏تواند هدف هر دانشجو، دانش‏آموز … و افراد جامعه باشد.

ما در عصرى زندگى مى‏كنیم كه یكى از خصوصیات بارز آن، تغییرات و تحولات شگرف و مداومى است كه در تمامى زمینه‏ها به ویژه اطلاعات و دانش نیروى انسانى رخ داده است، اما با این وجود تمامى كشورها و جوامع به طور مشترك از جامعه‏ى مطالعه كنندگان خود راضى نیستند و ما هر ساله شاهد افت تحصیلى دانش‏آموزان در مقاطع مختلف و عدم مطالعه‏ى مطلوب و كافى افراد جامعه‏ى خود هستیم.و این بیشتر به دلایل عدم برنامه‌ریزى صحیح، عدم فعالیت‌های لازم در زمینه‏ى مطالعه، آگاهى نداشتن از روش‌هاى صحیح مطالعه، روش‌هاى نامناسب مطالعه ندادن انگیزه و تشویق‏هاى لازم جهت مطالعه و عادت به آن، شیوه‏هاى نامناسب تدریس، استفاده‏ى بیشتر دانش‏آموزان از روش‏هاى یادگیرى سطحى ساده (تكرار و حفظ مطالب) و دیدگاه‏هاى متفاوت در رابطه‌ی با مطالعه عنوان كرد.

تنها راه بقا و دوام مطالعه، همگام نمودن اطلاعات با جهان امروز و پیشرفت در مسیر رشد و كمال و رعایت و انجام موارد مذكور و همّت به تحقیقات مستمر و متعدد بر تمام جوانب مختلف مطالعه، و كوشش در رفع نواقص و محدودیت‌هایى كه از تحقیقات پیش منتج شده و در دسترس مى‏باشد و همچنین از بین بردن عوامل مداخله‌گر و مزاحم مانند:(ترس، اضطراب …) بویژه در دانش‏آموزان، كه در عملكرد تحصیلى آنان نقش عمده‏اى دارد است و سعى و كوشش در ایجاد انگیزه[12]، تقویت مثبت[13] بویژه   در انگیزه‏هاى درونى، روش‏هاى  یادگیرى  عینى[14] و مشاهده‏اى[15] و فراهم  ساختن مكان و محل‌هایى[16] جهت مطالعه‏ى عموم افراد بویژه دانش‏آموزان و تشویق صحیح تا حركت به سوى پله‏هاى پیشرفت مطالعه كه انشاءا… به صورت احساس وظیفه در آید و مطالعه به هدف نهایى برسد. در این پژوهش محقق قصد دارد به بررسى راهبردهاى مطالعه‏ى دانش‏آموزان پایه‏ى سوم مقطع متوسطه در رشته‏هاى علوم ریاضى، تجربى و انسانى آموزش و پرورش شهر قدس را مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار دهد و بر اساس نتایج حاصله پیشنهادات لازم را ارائه نماید.

 

هدف پژوهش

1ـ اهداف كلى

هدف از انجام این تحقیق عبارتست از، بررسى راهبردهاى مطالعه‏ى دانش‏آموزان پسر و دختر پایه‏ى سوم مقطع متوسطه[17]، در رشته‏هاى علوم ریاضى، تجربى و انسانى آموزش و پرورش منطقه‏ى شهر قدس مى‏باشد.

 

2ـ اهداف جزئى

این تحقیق از مجموع اهداف خود ده هدف عمده را در بر دارد:

ـ بررسى راهبردهاى مطاله‌ی دانش‏آموزان دختر و پسر رشته‏هاى مختلف تحصیلى.

ـ بررسى راهبردهاى مطالعه‌ی دانش‏آموزان پسر رشته‌ی ریاضى و تجربى.

ـ بررسى راهبردهاى مطالعه‌ی دانش‏آموزان پسر رشته‌ی ریاضى و انسانى.

ـ بررسى راهبردهاى مطالعه‌ی دانش‏آموزان پسر رشته‌ی تجربى و انسانى.

ـ بررسى راهبردهاى مطالعه‏ى دانش‏آموزان دختر رشته‌ی ریاضى و تجربى.

ـ بررسى راهبردهاى مطالعه‌ی دانش‏آموزان دختر رشته‌ی ریاضى و انسانى.

ـ بررسى راهبردهاى مطالعه‌ی دانش‏آموزان دختر رشته‌ی تجربى و انسانى.

ـ بررسى راهبردهاى مطالعه‌ی دانش‏آموزان دختر و پسر رشته‌ی ریاضى.

ـ بررسى راهبردهاى مطالعه‌ی دانش‏آموزان دختر و پسر رشته‌ی تجربى.

ـ بررسى راهبردهاى مطالعه‌ی دانش‏آموزان دختر و پسر رشته‏اى انسانى.

 

اهمیت موضوع پژوهش

در دنیاى امروز آدمى، تحت هر شرایطى بی‌نیاز از مطالعه، آگاهى و غنى سازى روح و روان خود نیست. و بدون شك هر كس به تقویت اندیشه، آگاهى و یا تجدید نظر نسبت به دانش و اطلاعات خود نپردازد و بصورت فنى و باآگاهى از روش‏هاى مطالعه و یادگیرى مطالعه ننماید زیان خواهد دید.

در دنیاى در حال تغییر كنونى، ضرورت آموزش و مطالعه به دلایل فراوان پذیرفته شده است.

تغییرات سریع و عمیق علمى سبب شده است كه هر از گاه، مطالب و نظریه‏هاى جدیدى وارد میدان زندگى شود كه براى ادامه حیات، به ناچار باید علوم و معارف جدید را مطالعه كرد و آموخت و برخى از نظریه‏هاى قدیمى را را كه كارآیى ندارند، كنار گذاشت و باید باور داشت دانش‏آموزان پایه و زیربناى اصلى هر جامعه بویژه مطالعه كنندگان جامعه‏ى امروز و فردا خواهند بود، تغییرات فن آورى سبب دگرگونى در همه‏ى زمینه‏ها و كسب مهارت دانش و همچنین مطالعه شده است و جهان به دهكده‏ى كوچك تبدیل شده است و میزان كمّى و كیفى این تغییرات آن قدر زیاد است كه گاهى اوقات برنامه ریزان امر مطالعه، محققان و پژوهشگران را در این زمینه دچار مشكل كرده است و ما باید اصول و روش‏ها، فرصت‏ها، و توان سازگارى [18]رابه نیروى انسانى[19] خصوصاً دانش‏آموزان ایجاد و منتقل كرده تا به ضریب و درجه‏اى از اطمینان براى جامعه‏ى مطالعه كنندگان امروز و فردا برسیم.

سازمان آموزش و پرورش به عنوان مهم‏ترین سازمان هر كشورى در واقع سنگ بناى تمامى جامعه است وبدین جهت باید بدنه‏ى خود یعنى دانش‏آموزان را براى همگام و همنوایى با پدیده‏ها و تازه‏هاى علمى منطبق با نیازهاى فرهنگى، اجتماعى، اقتصادى و سیاسى از طریق اصول و روش‏هاى صحیح مطالعه و عادت به جریان و تداوم آن آگاه ساخته و به آموزش صحیح آن بپردازد و از این طریق به، به سازى نیروى انسانى خود نیز كمك كرده است.

البته شایان ذكر است امروزه عنایت در خور توجهى نسبت به مطالعه، اصول و روش‏هاى صحیح آن همچنین ایجاد انگیزه و تشویق صحیح و عادت به مطالعه و احساس اینكه مطالعه به صورت یك وظیفه تداعى شود صورت نپذیرفته است كه بیشتر عقب ماندگى‏ها از هر حیث تحت شعاع این این امر قرار گرفته است. و همه ساله تعداد زیادى از دانش‏آموزان دچار افت تحصیلى مى‏شوند كه از عمده پیامدهاى آن، مى‏توان پیامدهاى اقتصادى و روان شناختى را نام برد. با آموزش روش‏هاى صحیح مطالعه مى‏توان به دانش‏آموزان فراگیرى روش‏هاى اصولى و صحیح براى هر رشته، هر درس، و هر موضوع و كتاب را آموزش داد. اگرچه پى بردن به مسائل و تمامى ابعاد مختلف مطالعه میزان و موفقیت آن آسان نیست. و كمى پیچیده و دشوار است، اما این پژوهش جهت بررسى اصول، راه‏ها و روش‏هاى صحیح مطالعه بررسى راهبردهاى مطالعه در شاخه‏ى نظرى، دانش‏آموزان پسر و دختر سال سوم متوسطه میزان و عدم موفقیت در امر مطالعه تدوین شده تا گامى هر چند كوچك اما عمیق، در جهت شناسایى افت‏هاى تحصیلى، عوامل مداخله‌گر و مزاحم مطالعه و بررسى راهبردهاى مطالعه جهت پیشرفت دانش‏آموزان در زمینه‏هاى مطالعاتشان باشد.       انشاء ا…

 

فرضیه‏هاى پژوهش

به جهت دستیابى به هدف پژوهش حاضر، فرضیه‏هاى زیر در نظر گرفته شده است.

فرضیه‏ى اول ـ بین راهبردهاى مطالعه‏ى دانش‏آموزان دختر و پسر رشته‏هاى مختلف تحصیلى تفاوت وجود دارد.

فرضیه‏ى دوم ـ بین راهبردهاى مطالعه‏ى دانش‏آموزان پسر رشته‏ى ریاضى و تجربى تفاوت وجود دارد.

فرضیه‏ى سوم ـ بین راهبردهاى مطالعه‏ى دانش‏آموزان پسر رشته‏ى ریاضى و انسانى تفاوت وجود دارد.

فرضیه‏ى چهارم ـ بین راهبردهاى مطالعه‏ى دانش‏آموزان پسر رشته‏ى تجربى وانسانى تفاوت وجود دارد.

فرضیه پنجم ـ بین راهبردهاى مطالعه‏ى دانش‏آموزان دختر رشته‏ى ریاضى و تجربى تفاوت وجود دارد.

فرضیه‏ى ششم ـ بین راهبردهاى مطالعه‏ى دانش‏آموزان دختر رشته‏ى ریاضى و انسانى تفاوت وجود دارد.

فرضیه هفتم ـ بین راهبردهاى مطالعه‏ى دانش‏آموزان دختر رشته‏ى تجربى و انسانى تفاوت وجود دارد.

فرضیه هشتم ـ بین راهبردهاى مطالعه‏ى دانش‏آموزان دختر و پسر رشته‏ى ریاضى تفاوت وجود دارد.

فرضیه نهم ـ بین راهبردهاى مطالعه‏ى‏ دانش‏آموزان‏ دختر و پسر رشته‏ى‏ تجربى‏ تفاوت ‏وجود دارد.

فرضیه دهم ـ بین راهبردهاى ‏مطالعه‏ى ‏دانش‏آموزان ‏دختر و پسر رشته‏ى ‏انسانى ‏تفاوت ‏وجود دارد.

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

تحرک فیزیکی از جمله مهمتری رفتارهایی است که می تواند بیماریها را متأثر سازد]33 [. حرکت وجنبش از ویژگی های حیات بشری است، ریشه در سرشت او دارد و عاملی برای رشد، سلامت و نشاط اوست]3 [.دسترسی مردم به تسهیلات ورزشی شانس فعالیت جسمانی را بیشتر می کند.با توجه به تاثیر آموزش و پرورش و نقش آن در پیشبرد اهداف یک جامعه و رویکرد آن در سازندگی و برنامه ریزی کلان کشور می توان به نقش برجسته فضاهای ورزشی و همچنین تربیت بدنی به عنوان یکی از جنبه های مهم و کاربردی آن اشاره کرد.

تربیت بدنی و ورزش فرآیندی است آموزشی و تربیتی که هدف آن بهبود بخشیدن به اجرا و رشد انسان از طریق فعالیت های متنوع جسمانی است،از طرفی با توجه به نقشی که دانش آموزان در ساختار اجتماعی و فرهنگی جامعه دارندو خود را برای مشارکت در فعالیت های اجتماعی در مقیاس های گسترده تر آماده می کنند لازم است که از سلامت جسمانی و روانی کاملی برخوردار باشند که در این زمینه تنوع فعالیت های جسمانی و ورزشی اهمیتی حیاتی برای آنان در مدارس دارد]29 [.

همان طور که فعالیت های ورزشی در مدارس تاثیر زیادی بر شادابی و نشاط دانش آموزان دارد، تجهیز مدارس به فضا و وسایل ورزشی مناسب، برای انواع رشته های مختلف ورزشی سبب می شود که آنها از شرکت در فعالیت های ورزشی، لذت ببرند و وجود تنوع فعالیتهای ورزشی سبب می شود که هر دانش آموز به سمت رشته ای ورزشی گرایش پیدا کند که نسبتاً با ساختار جسمانی او ارتباط دارد که این عامل باعث شناسایی استعدادهای ورزشی می شود]22 [.

تربیت بدنی و ورزش مقوله ای است که درهراجتماعی جایگاه ویژه ای دارد و نقش آن در رشد و شکوفایی استعدادهای مختلف افراد و متعاقب آن تقویت و افزایش ظرفیتهای اخلاقی، تربیتی، جسمانی، ذهنی، عقلی، مهارتی، عاطفی و اجتماعی افراد انکارناپذیر است ]3 [.تربیت بدنی بخش جدایی ناپذیر آموزش و پرورش است و هدف آن رشد ابعاد گوناگون شخصیت کودکان ونوجوانان در جنبه های مختلف است که با یک برنامه صحیح و جامع تربیت بدنی می تواند همپای دیگر برنامه های آموزشی، در طول سال تحصیلی بر سلامت جسم و روان دانش آموزان بیفزاید و از بسیاری از نارسائیها واختلالات به موقع پیشگیری کند ]40 [.زیرا که این ارگان بزرگ بیشترین و بهترین نیروی رشد را در اختیار دارد، اما بیش از 95درصد واحدهای آموزشی کشور مجهز به امکانات و فضاهای ورزشی استاندارد نیستند و در بعد فیزیکی و تقویت جنبه های اجتماعی و روانی که یکی از بنیانهای مهم آن تربیت بدنی است، دچار غفلت شده است.

ورزش و تربیت بدنی در آموزش و پرورش ایران تقریباً از قدمت طولانی برخوردار است. براساس قانونی که در سال 1306 شمسی از مجلس شورای ملی گذشت، درس ورزش و تربیت بدنی به صورت رسمی در برنامه درسی همه دوره های تحصیلی قرار گرفت و به موجب

 

 این قانون هر روز یک ساعت از برنامه دانش آموزان به درس ورزش و تربیت بدنی اختصاص یافت] 30[.علیرغم قدمت طولانی درس ورزش و تربیت بدنی در آموزش و پرورش ایران، این درس هنوز جایگاه اصلی خود را در آموزش و پرورش کسب نکرده است و در بیشتر مدارس کشور ما به این درس توجه کافی نمی شود. در این میان شاید عوامل متعددی از قبیل بی توجهی مسئولین، دلسردی و بی تفاوتی معلمین، کمبود امکانات و فضاهای ورزشی و وضعیت جغرافیایی دخیل باشندکه می بایستی در این زمینه ها تحقیقات وسیع و جامعی در سراسر کشور صورت گیرد تا عوامل وضعیت موجود روشن و شناخته شود ]3 [.برنامه های تربیت بدنی مدارس می بایست بیشتر در جهت اهداف ورزش همگانی طرح ریزی و اجرا گردد. تشویق و ترغیب دانش آموزان به ورزش و شناساندن جایگاه تربیت بدنی در جامعه می تواند مؤثرترین شیوه برای اشاعه ورزش در کشور باشد. در این بین مربیان تربیت بدنی با شناسایی دانش آموزان زبده و مستعد و معرفی آنها به کانونهای ورزشی مربوطه می توانند در ارتقا و پیشرفت ورزش قهرمانی نقش بسزایی داشته باشند. واضح است که تعلیم و گسترش ورزش در مدارس تنها در صورت برنامه ریزی صحیح و فرهم نمودن فضاهای ورزشی مناسب میسر خواهد بود و می تواند تأثیر شگرفی بر ورزش همگانی و قهرمانی کشور بگذارد]2[.

اما آیا به راستی ورزش زمزمه محبت برای جذب دانش آموزان نیست؟آیا اکنون که این قشر جوان برای سرگرمی و پیشرفت خود به ورزش پناه آورده، نباید کاری کرد ؟ آیا برای دستیابی به سلامت جسمانی و تعمیق روابط دوستانه آنها ، راهی جز ورزش پیش روی ماست ؟ آیا لازم نیست حداقل امکانات و فضاها را با استانداردهای نسبتاً مطلوب برای آنها فراهم نمود ؟در این تحقیق قصد براین بود تا وضعیت امکانات و فضاهای ورزشی مدارس استان خراسان شمالی بررسی شود و با استانداردهای مطلوب مقایسه گردد.

 

2-  بیان مسئله تحقیق

پدیده ها و آموزشهای اجتماعی و یا هر مسئله علمی دیگر ،زمانی می توانند در زندگی انسان مفید باشند که در رشد فکری و جسمی وی موثر باشند.در این راستا ، تربیت بدنی، به عنوان یکی از ابزارهای تعلیمی و تربیتی نقش برجسته ای داردکه این موارد در نظام آموزش و پرورش ما پیش بینی و تدوین شده اند]6 [.

تربیت بدنی و ورزش مدارس، پایه و اساس ورزش قهرمانی است و در مدارس ابتدایی، بایستی دانش آموزان با رشته های مختلف وحرکات پایه آشنا شوند و در مقطع راهنمایی مهارتها را کاملترکنند و در دوره متوسطه مورد بهره برداری قرار دهندو در نهایت با عضویت در رشته های مختلف ومتنوع ورزشی به ورزش قهرمانی کشور کمک کنند]13 [.

مهمترین عواملی که مانع تنوع و پیشرفت درس تربیت بدنی در مدارس می شوند نبود فضای کافی برای دانش آموزان در ساعات ورزش و ارتباط ضعیف والدین با معلمان ورزش و ضعف مدیریت مدارس می باشد]11[.

در حقیقت می توان گفت که پرورش قوای جسمانی و روانی دانش آموزان و جذب و جلب آنان به ورزش و فعالیت از اهداف اولیه ورزش آموزشگاههاست]31 [.در این راستا، امکانات و تجهیزات ورزشی از عواملی است که می تواند بر روی توسعه مهارتها و افزایش آمادگی بچه ها تاثیر بسزایی داشته باشد. تجربیات نشان داده است که اگر فعالیت برای بچه ها جذاب و جالب باشد و یا راههای مختلفی برای فعالیت کردن وجود داشته باشد، آنان بیشتر و بهتر تمرین خواهند کرد]51 [.

با روشن شدن این موضوع که روابط بین گروهی دانش آموزان در میادین ورزشی ، مسابقات هنری و ورزشی در رشد وتعالی وپاسخگویی به نیازهای رشدی و تکاملی آنها مفید و ضروری است]6 [،این سوال پیش می آید که به راستی فضاهای ورزشی در سطح مقاطع مختلف یک نهاد بنیادی جامعه به نام آموزش و پرورش باید دارای چه ویژگیهایی باشد؟

بدیهی است که چنین فضاهایی باید متناسب با جنسیت و سن دانش آموزان باشند و از تجهیزات و امکانات لازم و مطلوب برخوردار باشند.از طرفی کشور ما تحولات اساسی و بزرگی را پشت سر گذاشته که از آن جمله می توان به انقلاب اسلامی،جنگ،تحریم وافزایش ناگهانی جمعیت اشاره کرد. در چنین شرایطی مدارس و مراکز آموزش و پرورش در جای جای ایران و هر کدام تحت شرایطی،اولویت های زمان خود و موقعیت جغرافیایی خاص خود موجود و ساخته شده اند.بدین ترتیب هر کدام از مدارس دارای مشکلات و نارسایی هایی هستند که می توانند شامل فضاهای ورزشی آن نیز باشد.لذا بررسی موقعیت فضاهای ورزشی ،شناخت جامع و مطلوبی را به دست اندرکاران آموزش و پرورش می دهد تا با انجام اقدامات لازم در تحقق اهداف و آرمان های نظام آموزش و پرورش موفق و موثر باشد.

 

3-  اهمیت و ضرورت تحقیق

رشته تربیت بدنی با امکانات بالقوه خود در تحقق هدفهای آموزش و پرورش سهم عظیمی به عهده دارد و باید از طریق تدوین و تنظیم برنامه های مطلوب و فراهم آوردن فضاها و امکانات ورزشی مناسب و منطبق بر اصول و موازین علمی راه را برای رسیدن به این اهداف هموار نمود]6 [.

بدیهی است که ابزار و امکانات از نیازهای اولیه انجام هر کاری می باشد، تردیدی هم نیست که کیفیت اجرای هر برنامه به کیفیت و کمیت ابزار و وسایل آن بستگی دارد. اجرای مطلوب برنامه های تربیت بدنی در مدارس نیز مستلزم فراهم آوردن مجموعه ای از شرایط و امکانات است که از مهمترین این شرایط استفاده از فضاها و وسایلی است که براساس نورم های استاندارد تهیه شده باشند تا بتوانند در رفع نیازمندیهای دانش آموزان موثر واقع شده و همچنین متناسب با تعداد آنها باشند]3 [.

از آنجا که با کمبود و ناکارآمدی تاسیسات و فضاهای ورزشی شاهد ضعف دانش آموزان و فارغ التحصیلان مدارس در کسب مهارتهای ورزشی هستیم و احتمالاً بسیاری از دانش آموزان در پایان دوره به کسب مهارتهای ورزشی لازم نائل نمی گردند. مفهوم این امر آن است که عدم برنامه ریزی صحیح و کم ارزش دانستن تربیت بدنی و ورزش و کمبود نیروی انسانی کارآمد و تاسیسات و اماکن ورزشی علت عمده این ضعف می باشد]26[. لذا بررسی وضعیت فضاهای ورزشی و شناخت نواقص  و کمبودها می تواند ما را در تهیه برنامه و فرآیندهایی برای بهبود این فضاها در جهت رسیدن به استانداردهای مطلوب و تحقق اهداف آموزش  و پرورش یاری نماید.

توجه به ورزش مدارس برای تربیت نسلی سالم و بانشاط بسیار ضرور ی است به این خاطرتوجه مسئولین را هر چه جدی تر به این امر می طلبد . طبق تحقیقات انجام شده روی دانش آموزان در چند سال اخیر ، مشخص شده که مشکلات جسمانی دانش آموزان به خصوص درمقطع راهنمایی ، به دلیل کم تحرکی ، فعالیت ناکافی ،فقدان فضاهای مناسب ورزشی در مدارس بوده است زیرا در این سن و سال فقر حرکتی موجب کاهش رشد جسمانی و در نتیجه افسردگی و تنش در دانش آموزان می شود.

همچنین نیروی انسانی، برنامه، فضا و تجهیزات ورزشی از عوامل عمده موفقیت درس تربیت بدنی در مدارس هستند ]21 [.با شناسایی امکانات و تجهیزات موجود و نحوه استفاده از آنها می توان توصیه هایی را در زمینه نگهداری، استفاده بهینه و مطلوب از آنها به مدیران و مسئولین مدارس نمود، مسئولین می توانند با آگاه شدن از کمبودها در زمینه امکانات و نیروی انسانی درصدد تهیه آنها برای مدارس برآیند. با در اختیار داشتن اطلاعات کافی و جامع در زمینه فضاها و تجهیزات ورزشی می توان به افرادی که مسئول ساخت و طراحی مدارس جدید هستند توصیه هایی جهت برطرف نمودن نقایص گذشته کرد. این تحقیق از طریق شناسایی میزان کمیت و کیفیت عوامل فوق می تواند کمک بسیار زیادی جهت تربیت بدنی در مدارس استان خراسان شمالی داشته باشدوان شاء الله قدمی درزمینه رفع مشکلات درس تربیت بدنی مدارس برداشته شود]2 [.

 

4-  اهداف تحقیق

الف)هدف کلی

هدف کلی تحقیق حاضر، مقایسه وضعیت امکانات و فضاهای ورزشی مدارس استان خراسان شمالی با استانداردهای مطلوب می باشد.

ب) اهداف اختصاصی

1- تعیین و شناسایی امکانات و فضاهای ورزشی سرپوشیده موجود در مدارس استان خراسان شمالی

2- تعیین و شناسایی امکانات و فضاهای ورزشی روباز موجود در مدارس استان خراسان شمالی

3- مقایسه امکانات و فضاهای ورزشی موجود در مدارس استان خراسان شمالی با استانداردهای مطلوب

4- مقایسه امکانات و فضاهای ورزشی شهرهای مورد مطالعه در مقاطع مختلف تحصیلی

 

5-  فرضیه های تحقیق

1- 5 – بین امکانات و فضاهای ورزشی موجود در مدارس ابتدایی با استانداردهای مطلوب تفاوت معناداری وجود دارد.

2-5- بین امکانات و فضاهای ورزشی موجود در مدارس راهنمایی با استانداردهای مطلوب تفاوت معناداری وجود دارد.

3-5- بین امکانات و فضاهای ورزشی موجود در مدارس متوسطه با استانداردهای مطلوب تفاوت معناداری وجود دارد.

4-5- بین امکانات ورزشی مقاطع ابتدائی شهرهای استان خراسان شمالی با یکدیگر تفاوت معناداری وجود دارد.

5-5- بین امکانات ورزشی مقاطع راهنمائی شهرهای استان خراسان شمالی با یکدیگر تفاوت معناداری وجود دارد.

6-5- بین امکانات ورزشی مقاطع متوسطه شهرهای استان خراسان شمالی با یکدیگر تفاوت معناداری وجود دارد.

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

:

چگونگی نحوه ابراز وجود و اظهار شادمانی و تخلیه هیجانات، عواطف واحساسات توسط جوان، یکی از مشاغل روز کشور ماست این موضوع هم اکنون خود را به عنوان واقعیتی روانشناختی وجامعه شناختی ، نشان داده است . جوانان در وضعی به سرمی برند که چنانچه هیجانات خود را به صورت مثبت ودر تعامل با جامعه خویش تخلیه نکنند ،دچار مشکلات روحی وروانی و در نهایت افسردگی خواهند شد (33). به همین منظور بهترین وسالم ترین راه تخلیه هیجانات و حفظ سلامتی که برای همه اقشار جامعه و خصوصاً جوانان پیشنهاد می شود مشاركت در فعالیت های ورزشی تفریحی است.  در دنیای امروز تربیت بدنی و ورزش پدیده ای است که با ابعاد متنوع ، كه کارکردهای متفاوتی را هم از خود بروز می دهد. در منابع وکتب تخصصی.به عنوان یک پدیده چند رشته ای یا به عبارتی میان رشته ای تعریف شده است . یعنی مقوله‌ای است با فرهنگ ، اقتصاد ، اجتماع ، بهداشت ، سیاست ، تاریخ و مقولاتی از این دست به گونه‌ای ارتباط مستقیم دارد  (3) .بر این اساس می توان گفت که ورزش یک مقوله صرفاً فرهنگی به حساب نمی آید ، بلکه ورزش یک مقوله چند بعدی است که یک بعدآن اجتماعی است یا به عبارتی تربیت بدنی و ورزش همانند میدانی است که بابهای زیادی به روی آن باز می شود . هر یک از این باب ها نحوه یا سمبل یک علم است مثلاً باب سیاست ، باب تاریخ ، باب جامعه شناسی ، باب بهداشت و غیره. تحقیق حاضر در صدد است تا از باب جامعه شناسی و روانشناسی وارد این میدان که همان تربیت بدنی ورزشی است شود وبا این دید جامعه شناسانه عوامل موثر بر انگیزش دانشجویان نسبت به مشاركت دانشجویان در فعالیت های ورزشی تفریحی را شناخته ومورد بحث وبررسی قرار دهد ، تا انشاء ا… مسئولین محترم این عوامل را نیز در برنامه ریزی ها وسیاست گزاری های مربوط به جوانان وخصوصاً دانشجویان مد نظر خود قرار دهند.

 

1-2  بیان مسئله:

ورزش با تفریح پیوند تنگاتنگ دارند چرا كه ورزش اصولا در پناه تفریح زاده شده و این هر دو ،دست پرورده اوقات فراغت هستند. شاید تفریح دیرینه ترین نظام اجتماعی است كه با ورزش پیوند داشته و چه بسا كه این پیوند از رابطه میان نظام تربیت و آموزش با ورزش نیز قدیمی ‌تر باشد‏، زیرا انسان همواره از ورزش به عنوان لذت و سرگرمی و فعالیت تفریحی در اوقات فراغت خویش استفاده كرده است. فعالیت های بدنی و ورزش چندان فراوان و متنوع گشته است كه مشاركت افراد و گروه ها در پرتو معیارهای گوناگون چون سن، علاقه، سطح مهارت و غیره دسته‌بندی می‌شود. (4) از آنجا كه فعالیت‌های ورزشی و بدنی تا حد زیادی عامل مشترك میان ورزش و تفریح هستند ورزش تاثیر آشكار و غیر قابل انكاری در تفریحی شدن كودكان و جوانان‌، عادی‌سازی آنها با ارزش های تفریحی و شكل بخشیدن به تمایلات و علایق تفریحی آنها در سطح عاطفی دارد. ورزش و تربیت بدنی همچنین كمك زیادی به جذب افراد و كسب شناخت ها و داده‌های مربوط به فعالیت های تفریحی و نیز مهارت های حركتی می‌كند مهارت هایی كه به فرد این امكان و توانایی را می‌بخشد تا به انواع تفریح بدنی و تفریح هایی كه به آنها فعالیت‌های تفریحی مادام‌العمر می‌گویند بپردازد.(62) این موضوع بر كسی پوشیده نیست كه مشاركت در فعالیت های ورزشی میتواند درسلامت جسمی و روحی دانشجویان و ایجاد اراده ای قوی و جلوگیری اعتیاد موثر باشد.ورزش به عنوان یكی از مظاهر

 

 فردی و اجتماعی،ضمن حفظ و بقای سلامت روحی و جسمی آحاد جامعه،جهت ایفای صحیح نقش های فردی،خانوادگی واجتماعی حائز اهمیت است.این كاركرد عمده ورزش در خصوص دانشجویان از اهمیتی مضاعف برخوردار می باشدوبا توجه به مطالب فوق،ما شاهد شركت نكردن اكثر دانشجویان در فعالیت های ورزشی به صورت روزمره و به عنوان یك موضوع نه چندان دارای اهمیت در بین آنهاهستیم،لذا ازآنجایی كه میزان شركت در هر فعالیت و رفتاری تحت تاثیرعوامل مختلف اجتماعی،اقتصادی،فرهنگی و… است.شركت در هر فعالیت های ورزشی نیز از این قاعده مستثنی نیست.لذا در تحقیق حاضر سعی بر این است كه به دنبال پاسخگویی به سولات زیر باشیم       

• میزان مشاركت در فعالیت های ورزشی تفریحی چقدر است ؟
• چه كسانی بیشترین تأثیر را برای مشاركت در فعایت های ورزشی و تفریحی دارد؟
• وضیت ادراك شخصی از استعداد در ورزش تفریحی در دانشجویان چگونه است؟
• تأثیر عوامل اجتماعی در مشاركت دانشجویان در فعالیت‌های ورزشی به چه میزان است؟
• موانع ملموس مشاركت ورزشی در دانشجویان چیست؟
• تأثیر اطلاعات ورزشی در مشاركت دانشجویان در فعالیت‌های ورزشی به چه میزان است؟

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق:

برنامه ریزی امور فوق برنامه دانشجویان از تربیت بدنی،بازی های پر تلاش و انواع ورزش های متداول آغاز شده وگسترش روز افزون آن،نقاشی،نمایش،شعر،موسیقی وبرنامه های سیاحتی و زیارتی را دربر گرفته است  كوشش می شودكه با استفاده از علاقه خانواده ها به فضای زیادو تفریحات بیرون شهر ابعاد تازه ای به طرح ریزی عمومی داده شود.در این بخش نقش ورزش و ترییت بدنی بسیار چشمگیر و بارز است.چرا كه جاذبه فعالیت های بدنی و تفریحات سالم در طبیعت سالم بسیار مورد علاقه اقشار مختلف ،به خصوص كودكان،نوجوانان و جوانان می باشد ولذا سال های متمادی است كه در كشورهای پیشرفته برنامه ریزی در امور تفریحی به ایجاد تسهیلات ویژه ای محدود بوده است.مسئولان سازمان های تفریحی،ورزشی به طریق مختلف آموزشی چگونگی فعالیت های ورزشی را مد نظر خود قرار داده اند،از طریق برنامه ریزی و طرح های مربوط به انواع استفاده از ایام فراغت سعی در جهت دهی فعالیت های ورزشی جوامع خود نموده اند.(40) در كشور ما نیز به جهت ویژگی های فرهنگی و ایدئولوژیك،بسیاری از روش های متداول درخارج ازكشور مورد پذیرش نبوده،به همین دلیل مسئولان برنامه ریزی می بایست به رسالت خطیر خود كه همانا برنامه ریزی مطلوب به منظور پویایی ونشاط و رشد جسمی و فكری جوانان است،توجه خاص وتمهیدات مدبرانه و دلسوزانه داشته باشند یكی از علل مهم گرایش به سوی فرهنگ غرب،تنبلی،سستی،عدم تحرك جسمی نوجوانان وجوانان از یك سوواز سوی دیگر،فقدان امكانات و برنامه ریزی عالمانه و هوشمندانه در زمینه جذب و پویایی این قشر مهم از جامعه بوده است.مقابله با تهاجم فرهنگی باید در ماهیت وعمل،ایجاد تحرك و پویایی نماید وبالقوه بستری جذاب و انگیزه بیشتر این خیل عظیم خصوصاً دانشجویان ، برنامه ریزی مورد اشاره در زمینه ورزش و تربیت بدنی ضرورتی خاص دارد. حضور مداوم چند میلیونی جوان فكور،پر انرژی و مستعد یادگیری در پهنه آموزشگاه هاو دانشگاه هاسرمایه بسیار ارزنده و گرانبهایی است كه در اختیار وزارتین آموزش و پرورش و علوم و تحقیقات و فن آوری است. كشور ما در عرصه سازندگی نیازمند نیروهای سازنده،شاداب،پویا،خلاق وپر نشاط است واین مهم در سایه احساس مسئولیت مسئولین ذیربط میسر و ممكن می گردد.ازآنجایی كه بسیاری از ورزش های رایج اصولاًماهیتی دانشگاهی دارندومیعادگاه بسیاری از ورزشكاران ممتاز در برخی از رشته ها چون بسكتبال،دوومیدانی و…در سراسر جهان همواره دانشگاه ها بوده اند.وزارت علوم،تحقیقات و فناوری در كشور ما نیزبا امكانات بالقوه ایكه در اختیار دارد و با سرمایه ای این چنین مستعد، می تواندگام هایی بس ارزنده در تقویت وتعمیم و گسترش ورزش بردارد.بررسی عوامل موثر بر میزان مشاركت دانشجویان در فعالیت های ورزشی زمانی میسر است كه این قشر در برنامه روزانه یا هفتگی خود دارای اوقات فراغت و بیكاری نیز باشند.به همین منظور اوقات فراغت امروزه چنان از اهمیت برخوردار است كه از آن به مثابه آیینه” فرهنگ” جامعه یاد می كنند.علاوه بر این، اوقات فراغت، به عنوان الگوی منظم رفتاری،خودرا به افراد جامعه تحمیل می كندودر مقیاس یك نهاد اجتماعی افراد را تضمین می كند و از این حیث دارای ضرورت،كاركرد،هدف،عمومیت وكلیه ویژگی های یك نهاد اجتماعی است.حال در ورزش و فعالیت های ورزشی می توان خلا ناشی از كمبود ساز و كارهای فراغتی را تكمیل نمایند.در حالی كه پژوهش های انجام شده در این زمینه نشان می دهدكه ورزش درمیان فعالیت های فراغتی،جایگاه چندان مناسبی ندارد و اغلب كمتر از تلویزیون وسایر فعالیت های فراغتی،مورد توجه جوانان بالاخص دانشجویان قرار گرفته است.این در حالی است كه در كشوری نظیر فرانسه ورزش به عنوان اولین و مهم ترین فعالیت دانشجویان شناخته شده است.ورزش با كاركردهای مثبتی،نظیر كاهش آسیب هاو انحرافات اجتماعی،افزایش انسجام اجتماعی،پیشگیری و مداخله نسبت به اختلالات خلقی وروانی،كاهش فقر حركتی و…میتواند در گذراندن اوقات فراغت دانشجویان نقش موثری ایفا نماید.ضرورت انتخاب این موضوع برای تحقیق همان طور كه در قبل آمده است،بررسی عوامل موثر بر میزان شركت دانشجویان موسسات غیر انتفاعی استان مازندران در فعالیت های ورزشی می باشد،تا با شناسایی این عوامل و همكاری نزدیك بین مسئولین مربوطه و دانشجویان علت های اصلی افت پیشرفت تحصیلی در تمایل به فعالیت های ورزشی در بین دختران و پسران دانشجو كشف شود،تا از این طریق بتوان برنامه ریزی جامع و كاملی برای از بین بردن عوامل افت و هموار نمودن راه پیشرفت ارائه داد. مسلم است شناسایی معیارهای مناسب جهت مشاركت در امرفعالیت های ورزشی و طبقه‌بندی آنها و به وجودآوردن راههای مناسب جهت رفع موانع مشاركتی از دغدغه‌های فكری مسئولین دانشگاه ها و فوق‌برنامه تربیت بدنی دانشگاه ها می‌كاهد و آنها را در جهت پیشرفت اهداف ورزشی یاری می‌نماید. باتوجه به افزایش تعداد دانشجویان دانشگاههای غیر انتفاعی و حساسیت امكانات و تسهیلات ورزشی و انتظارات روز افزون جامعه دانشگاه ها از تربیت بدنی شایسته است كه مشكلات و موانع موجود در مشاركت فعالیت ورزشی  برطرف گردد. این تحقیق نیز گامی به سوی تحقق این امر می‌باشد.

1-4  هدفها:

1-4-1 هدف كلی:

هدف كلی اجرای طرح ،تعیین میزان مشاركت دانشجویان دانشگاه‌های غیرانتفاعی استان مازندران در فعالیت‌های ورزشی– تفریحی می باشد كه در حیطه تحقیقات توصیفی وتحلیلی جای میگیرد.

1-4-2  اهداف ویژه:

1- نقش و تأثیر وضعیت ادراك شخصی از استعداد در ورزش تفریحی بر میزان مشاركت     دانشجویان در فعالیت های ورزشی تفریحی.

2- نقش و تأثیر عوامل اجتماعی بر مشاركت دانشجویان در فعالیت‌های ورزشی.

3- نقش و تأثیر مشاركت ورزشی برمیزان فعالیت‌های ورزشی دانشجویان.

4- نقش و تأثیر موانع ملموس مشاركت ورزشی بر مشاركت دانشجویان در فعالیت‌های ورزشی تفریحی.

5- نقش و تأثیر اطلاعات ورزشی بر مشاركت  دانشجویان در فعالیت‌های ورزشی تفریحی.

1- 5  پیش فرض های تحقیق:

• آزمودنی ها به سوالات تحقیق با دقت وصداقت کامل پاسخ دادند.
• ابزار وپرسشنامه مورد استفاده، شاخصی مناسب برای برآورد اهداف پژوهش بودند.

 

1-6  فرضیه تحقیق:

 

1-6-1 فرضیه اصلی

مشاركت دانشجویان دانشگاه‌های غیر انتفاعی استان مازندران در فعالیت‌های ورزشی – تفریحی    در حد مطلوب است.

 

1-6-2 فرضیه‌های ویژه:

1-  ادراك شخصی از استعداد در ورزش تفریحی بر میزان مشاركت دانشجویان در فعالیت های ورزشی تفریحی مؤثر است.

2-  عوامل اجتماعی برمیزان مشاركت دانشجویان در فعالیت‌های ورزشی تفریحی مؤثر است.

3-  مشاركت ورزشی برمیزان فعالیت‌های ورزشی تفریحی دانشجویان مؤثر است.

4- موانع ملموس مشاركت بر مشاركت دانشجویان در فعالیت‌های ورزشی تفریحی مؤثر است.

5- اطلاعات ورزشی بر میزان مشاركت دانشجویان در فعالیت‌های ورزشی تفریحی مؤثر است.

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)